Килиим. Огдо

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ буоллулар. Кинилэри ылаары онтон тыраахтар кэлбитигэр хомунан тахсан олордулар.

      Сотору буолаат, Килиим үөнэ батарбата:

      – Доҕоттор, оттон ити тыраахтардара хаһан үннэрэн тиийиэр диэри… биһиги матасыыкылынан быһалаабаппыт дуо? Онно тиийэн ыанньыксыттары кигэн саһыаран кээһиэххэ уонна үчүгэй баҕайытык, туох да буолбатаҕын курдук, көрөн олоруохха ээ. Хайыыр эбиттэрий, – диэн буолла.

      Оччолоох дьээбэттэн ким аккаастаныай, Ооппуустар, Мооппуустар ким да орпото, бары барарга дэстилэр. Сэбиэскэй кэмҥэ сайылык икки ардыгар одинарканан көтүтүү буоллаҕа. Онон үөрүйэх дьон, сүүрэн тахсан бас билэр тимир көлөлөрүгэр олоро биэрдилэр да, тыа быыһынан Кыталыктаах диэки кылбаҥната турдулар.

      Тиийбиттэрэ, кырдьык, тыраахтардара кэлэ илик. Анараа ыанньыксыттары тылларыгар киллэрэр диэн уустуга суох, дьээбэҕэ бары да тиллэллэр буоллаҕа. Инньэ гынан кэнсиэрдиэхтээх сирдэригэр киирэн, үүт-үкчү маарыын бэйэлэригэр олорбут бэрээдэктэринэн чөкөһөн кэбистилэр. Арай, доҕоор, кэнсиэр саҕаламмытыгар биллэрээччи кыыс тахсан, тугу эрэ чугдаарыахтаах бэйэтэ мух-мах барда, тылын туура умунна, уолуйбутун омунугар сарылыы түстэ:

      – Пахай! Хайа, олох да Кыталыктаахха илдьибэтэхтэр буолбат дуо? Маарыыҥҥы пиэрмэбитигэр төттөрү кэлбиппит дии?! – диэн, хараҕын муҥунан көрдө.

      Онуоха «артыыстар» бары саккыраһан тахсан көрбүттэрэ – били Килиимнээхтэрэ, Ооппуустара, Мооппуустара бука бары чэрэһэн аҕай, ылардаах курдук көрөн, субу олороллор! Соһуйан да, куттанан да сатаан өйдөөбөккөлөр, чуут түҥ-таҥ бара сыспыттара. Ону көрөннөр, сайылык саспыт ыччаттара онтон-мантан күөрэһэн-күөгэһэн тахсаннар, дьээбэлэрэ табыллыбытыттан иэрийиэхтэригэр диэри күлбүттэрэ. Хата, холбоһуктаах көрөөччүлэр, маарыын сүгүн ыыттарбатах кэнсиэрдэрин ситэри манна кэлэн астына-дуоһуйа көрөн, киэһээҥҥи ыамнарыгар матасыыкылларынан төттөрү көтүппүттэрэ.

      Килиим ити кэмҥэ, тугун чуо билбэтэр да, айар баҕата эбии күүһүрэр. Ону дьоҕур, талаан диэн тылларга оччотооҕу оҕо олус суудайбат, онно-манна умньаабат, «итини-маны сатаатым, кыайдым, аатырдым» диэн хайҕаммат майгылаах буоллаҕа эбээт! Киниэнэ боростуой, төбөтүгэр туох көтөн түһэр да, сатаннаҕына үөрэр, соччо биһирээбэтэҕинэ дьүүллүү-дьаабылыы барбат, сонно умнан кэбиһэр.

      Килиим актыбыыс бастыҥа, кинини билээччилэр куруук батыһа сылдьааччылар. Тоҕо диэтэххэ, туохха да уолуһуйбат, барытын уурбут-туппут курдук оҥорон-бүтэрэн иһэр идэлээх. Онтунан хаһан да киэптээбэт, кэпсэммэт. Кэнсиэр бөҕөтүн көрдөрөллөр, толкуйдууллар, онно үҥкүүлэһэн тэйэр, сценка бөҕөтүгэр оонньуур. Итинник дьээбэ-хообо кэриэтэ, ааһан иһэн сатыырын, кыайарын таһаҕас гыммат. Оннооҕор хаһыакка, эмискэ иэйэн кэллэҕинэ, тылланан уруһуйдаан кэбиһэр. Киһи хараҕа халтарыйыан курдук. Киһилии баҕайы майгылаах эдэр уол тук курдук барытыгар кыттар. Ол эрээри, эмиэ биир дьиктитэ, тылынан саҥаран соччо-бачча хотороро суох быһыылаах, конферансье диэнтэн ыраах, ырыаттан букатын тэйиччи. Ансаамбылга көххө ыллаһар эрээри, бэйэтин куолаһын, кини соҕотохтуу ыллыырын истибит киһи өтөрүнэн-наарынан СКАЧАТЬ