Килиим. Огдо

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ аттынааҕы ыалга, билсэр дьоҥҥо мэлдьи көбүччү соҕустук бэрсэргэ төттөрү-таары оҕо сүүрэрэ экчи. Килиим элбэхтик элээрбит уол оҕото ити саҕана бэрсигэн буолуу, кэһиимсэх майгы, махтал-баһыыба тылын дьиэҕэ тириэрдии хайдахтаах курдук үөрүүнү үксэтэрин иэйэн билбит, иһигэр иҥэриммит бэйэккэтэ. Аҕалара Буутабыс: «Булт аһыттан киһи көҥөммөт баҕайыта, Байанай ымыыта дэлэгэйдик күндүлүүрүн сөбүлүүр. Кыанар, кыаммат диэн баар. Хаһан даҕаны кинилэри маанылыыры умнубат, матарбат баҕайыта. Этэҥҥэ буоллахха, итиннээҕэр элбэҕи эбэбит барахсан ирээттиэҕэ», – диэн такайара. Ол иһин Сүөдэрэптэр оҕолоро куруук өҥ куттаахтара, ымсыырары уонна кэччэйэри билбэккэ улааппыттара.

      Билигин олохпут арыый даҕаны атын… киһини тугу эмэ кыраны бэрсэҥҥин үөрүү кынатыгар олордуоҥ ардыгар саарбахтаах да буолуон сөбүн көрөн итэҕэйэр кэм. Хомойуох иһин оннук баар буолан хаалбыт эбит.

      Оттон урут? Саха дьахтарын сиэринэн ийэлэрэ Кэтириинэ, оҕолоро тылларыгар олордон сотору-сотору аҕаларын суохтуулларын, ис сүрэҕиттэн бопсоро. Кинилэртэн тэйиччи, ыраах тыаҕа араас адьырҕалар быыстарыгар сылдьар паапаларын ахтан олус уйаһыйалларын аньыыргыыра, ол иһин кыраларыттан быһааран биэрбит, кытаанахтык үөрэппит буолан, оҕолор бука бары саҥата суох сүрэхтэрин кытта сипсиһэргэ эрдэттэн такайыллыбыт уратылаахтара. Кэтириинэ бэйэтэ, мээнэҕэ сорсуннаах сонордьут мааны ойоҕо буолбатах буолуохтаах, айылҕатыгар дьиктилэрдээҕэ. Кини кэргэнэ сотору кэлэрин дуу, тардылларын дуу бүтэйдии билэрэ, ханнык сылга туох булда ордук үөдүйүөн эмиэ эндэппэтэ. Улахан булт кэнниттэн дьиэни биир гына үөһэ-аллара ыйаммыт эҥинэ бэйэлээхтэр сүлүллүбүт тириилэрин хатта да ылан дьаһайтыыра, иллэҥ буоллар эрэ оҕонньорунуун тэҥҥэ таҥастаһара, тиирсэрэ.

      Килиим улаатан истэҕин аайы саҥата-иҥэтэ ырааһа, көрөрө-истэрэ чоҕулуҥнаан мааныта, эргичис-урбачыс гынар сэниэтэ, хамсаныыта тэтиэнэҕэ барыларыттан бэлиэ курдуга. Кини кэнниттэн өссө үс оҕо кэлбитэ эрээри, бүтэһиктэрэ төрүүрүгэр сатанаахтаабатаҕа. Ол тиһэх уол тыыннаах хаалбыта буоллар, ийэлэрэ барахсан Герой буолуохтааҕа табыллыбатаҕа. Онон Сүөдэрэптэр тоҕус оҕону атахтарыгар туруорбуттара. Барыларын сээн диэн маанылаан, сатыылларынан такайан иитэннэр, дьоҥҥо ытыктанар төһүү-туруу үлэһит буолбуттара төрөппүттэрин үтүөтэ, кинилэр тус олохторугар, оҕолоругар тапталларын туоһута буолан хаһыс да көлүөнэҕэ сириэдийэ, салҕана турдаҕа.

      Ийэттэн-аҕаттан бэриһиннэрбиттэрэ, өлүүлэтэн ылбыттара, кырдьык, элбэх эбээт, сир-дойду иччитин, омуна суох аахтара билэттиир ыал оччолорго даҕаны аҕыйаҕа. Айылҕа киһитэ буолан, аҕалара Сэмэн Буутабыс кыһын-сайын бултаатаҕа. Ол быһыытынан, кини ити дьарыгын уратытын, кыыл хаамыытын, сиэри-туому тутуһар булгуччулааҕын туһунан сибигинэһэн кэпсэтии, иһиттэн билии бу ыалга төрдүттэн баара. Ону ыһа-тоҕо киирэ-тахса кэпсиир сатамматын, сэрэхтээҕин, булт тэрилин ааҕа билэттииллэрин, тыытыллар-тыытыллыбат, атыллыыр-атыллаабат диэн эмиэ баарын быһаччы өйдүүллэрин быыкааларыттан СКАЧАТЬ