Название: Асарлар. Махтумқули
Автор: Махтумкули
Издательство: Kitobxon
isbn: 978-9943-4469-9-1
isbn:
Necha binosi bor, necha kumbati?57
Maxtumquli:
– Osmonda yaratmish sakkiz jannati,
Olti ming binodir, birdir kumbati.
Ichida to‘rt ariq, Musavvar oti,
Abobil ashobil birla qovushdi.
Durdi shoir:
– Bil, qayda yaratgan saqar do‘zaxi?
Necha qudug‘i bor, necha bulog‘i?
Ichida bir ilon, kimdir so‘rog‘i?
Qudrat bilan ul mor kimga do‘lashdi?
Maxtumquli:
– Yetti qat yerda ul Saqar do‘zaxi,
Vayldir qudug‘i, Sijjin bulog‘i,
Xoresh ilon, g‘iybatchidir so‘rog‘i,
Kazzob, o‘g‘ri, zinokorga do‘lashdi.
– Durdi shoir aytar, yo‘llar uzoqdir,
Men bilmasman, foniy kimga tuzoqdir?
Sharhini bilmasang, joying do‘zaxdir,
To‘qson to‘qqiz ming er qayda qovushdi?
– Maxtumquli, ishq maydoni uzoqdir,
Foniy dunyo mo‘‘minlarga tuzoqdir,
Alloh bitar, kimning joyi do‘zaxdir,
To‘qson to‘qqiz ming er Surda qovushdi.
NE MEHROBDAN SO‘ZLAB CHIQQAN O‘T NADIR?
Bizdan salom bo‘lsin, Durdi shoirga,
Ne mehribon so‘zlab chiqqan o‘t nadir?
Kim u, o‘lib, bir yildan so‘ng bilindi?
To‘qqiz yuzdan tuqqan nim zuryod nadir?
Sen Ko‘zli-Ota bo‘lsang, biz Gerkaz eli,
Cho‘l yerda kezarsan, yod etib xayli,
Bilsang ayt, tamug‘ning chekilgan mili,
Xabar ber aslini, Pul-sirot nadir?
Asliga yetishgil yolg‘onda, chinda,
So‘z58 qisqadir, ma’no ko‘pdir ichinda,
Bilarmisan, qaysi daryo ichinda
Odamzod jigarli yotgan hu(v)t nadir?
Ne og‘ir hurmatdir – qaysi avjda?
Olam xarob bo‘lar necha tovushda?
Qudrat bilan to‘rt yuz nadir bir boshda?
Tebranganda undan chiqqan o‘t nadir?
Ne siyna, ne jondir, so‘zla bu sirdan,
Belidan quyisi bo‘lmish hajardan?59
Oshiq, bayon ayla, qaysi shajardan?
Ham jonli, ham jonsiz tuqqan zot nadir?
Ul kimdirki, ko‘zda yoshin toshdirdi,
Necha yilda ijobatin ham ko‘rdi?
Ul kim edi, zalolatin jo‘shtirdi?
Murod qo‘lda ekan, nomurod nadir?
Maxtumquli aytar, oshiq bu sirda,
Koyinmasdan to‘g‘ri so‘zla bu yerda,
Yana bilarmisan, qaysi shaharda,
Tarki qulluq etgan ikki zot nadir?60
MUHAMMAD KELAR DEB…
Muhammad kelar deb osmon eshigna61
Salaklar mushk bilan anbar sochdilar,
Qulfli erdi, ochilmasdi azaldan,
Qirq kun ilgariroq qapug‘ ochdilar.
Muhammad yengildi Badr jangida,
Bir necha musulmon holi tang shunda.
Shohimardon chiqib keldi so‘nginda,
Otning gavdasidan ol-qon sochdilar.
Qirildi, yo‘q bo‘ldi bir necha tarso,
Malak parin otar osmonda ko‘rsa,
Daqyanus davrida necha kimarsa
Bir It bilan hamroh bo‘lib qochdilar.
Rustam tog‘ sudrardi bir af’i bila,
Davlat titrashardi gurz xavfi bila,
Hoja Ahmad Yassaviy qirq so‘fi bila,
Kishtisiz62 daryodan shundoq kechdilar.
Maxtumquli, ta’sib etdi bir ishda,
Yer yuzini etmoq uchun sarishta.
Horut, Morut otli ikki farishta
Bobil qudug‘iga-choyga tushdilar.
SAHARLAB O‘QISANG, NAMOZI BOMDOD…
Ertalab o‘qisang, namozi bomdod,
Ro‘zu shab gunohing, shaksiz, yondirar
Uchmohga yuzlansang, yo‘llari obod,
Kavsarda to‘rt ariq suvga qondirar.
Peshinni o‘qisang, uzilar farzi,
Qabuldir Allohdan tilagan arzi(ng),
Behisht eshigini ochar to‘rt farzi,
Qo‘l ochib, munavvar taxtga mindirar.
Allohni yod etib tursang saharda,
Haq bilan o‘rtada qolmagay parda,
To‘rt farzni o‘qisang, namoz digarda,
Alim63 salot hadisini indirar.
Shomni o‘qiganda, shaytonlar yig‘lar,
Ko‘ksiga tosh urib, siynasin dog‘lar.
Uch farz jahannamning eshigin bog‘lar,
Sabr etsang, do‘zaxning o‘tin so‘ndirar.
Xuftonda vitr o‘qib, yotsang sarishta,
Rozi bo‘lar Sendan Qunut farishta,
Agar barjo etsang ushbu ravishda,
Xayringni fosh aylab, sharring so‘ndirar.
Maxtumquli, munda turmassan boqiy,
Davomat subhu shom yod ayla Haqni.
Besh vaqt namozingni xo‘bu soz o‘qi,
Otashi-do‘zaxning borin so‘ndirar.
SULTON BO‘LUR YER ANDADIR
Barcha «Insonman» deyar, inson bo‘lur er andadir,
Miskin oti bilan o‘t, Sulton bo‘lur yer andadir,
Toatu ro‘za, namoz-qilgan bo‘lur yer andadir,
Shodu xurram bo‘lmagil, hayron bo‘lur yer andadir,
Kimga jannat, kimga nor, farmon bo‘lur yer andadir.
Bu СКАЧАТЬ
57
Kumbat – gumbaz.
58
So‘z – o‘t-olov. Topbod.
59
Hajar – tosh, sang.
60
Horut va Morut otli ikki farishtaning ozg‘in bo‘lib, Haq qullug‘in tark etganlari va Bobil qudug‘iga bosh quyi osilgani haqidagi rivoyatga ishora etilyapti. Satrning: «Turkka qulluq etgan ikki zot nadir»var ham bor. (A.J.)
61
Eshigna – eshigiga.
62
Kishti – kema.
63
Alim – 1.Bilguvchi, olim. 2.Bu o‘rinda Alloh demoqchi.