Kutlu Ant. Muhterem Ateş
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Kutlu Ant - Muhterem Ateş страница 11
31
Tamga: Bir şeyin üzerine basılan nişan, mühür, işaret. Ön Türklerin tarih boyunca iletişim aracı olarak kullandığı bu semboller; Türk etnolojik tarihini oldukça aydınlatıcıdır. Tamgalar mağara duvarlarında, kaya resimlerinde, topluluk, boy, soy ve ailelerin tanıtılmasında, at, sığır, koyun gibi hayvanların vücütlarının değişik yerlerinde, mezar taşlarında, kilim ve halılarda, at koşum takımlarında, heybe ve çuvallarda, ziynet eşyalarında, evlerin kapı ve duvarları gibi pek çok yerde kullanılmış ve halen daha da kullanılmaktadır. Örnek olarak, Orhun Yazıtları’ndaki Göktürk Harfleri’ni tamga olarak değerlendirebiliriz. Aynı şekilde Karaçay-Malkar Türkleri’ndeki sülale tamgalarının maddi ve manevi kültürdeki etkisi günümüzde de devam etmektedir.
32
Buv: Karaçay-Malkar Türkçesinde erkek geyik.
33
Acir: Karaçay-Malkar Türkçesinde erkek at, yılkıyı yöneten aygır.
34
Tigin: Türklerde kağanın oğlu, şehzade, prens.
35
Atların tamgalanması: Yakın tarihe kadar Karaçay-Malkar Türk kültüründe iyi cins atlara, halkların sülale damgalarının vurulduğu görülmüştür. İki yaşını dolduran atların sağrısına (Bel ile kuyrukları arasındaki dolgun bölüm) kızgın metal ile sülale/soy tamgası vurulur. Tamgalama işi topluca yapıldıktan sonra, kurbanlar kesilerek ziyafet verilir ve şölen düzenlenirdi.
36
Budun: Millet, ulus, kavim, boylar birliği, köken.
37
Cavrun kalak: Karaçay-Malkar Türkçesinde kürek kemiğine verilen ad. Kürek kemiği Dîvânü Lûgati’t-Türk’te de “yarın” olarak geçmektedir.
38
Uluş: Dîvânü Lûgati’t-Türk’te köy, şehir manasında kullanılmıştır.
39
Kuvut: Karaçay-Malkar kültüründe mısır ununun kavurulmasıyla elde edilen yiyecek türü. Yoğurt veya kaymak ile yenilebilir. Tereyağı veya bal ile karıştırılarak yumak haline getirilip deri tulum içinde aylarca muhafaza edilebilir.
40
Kak: Karaçay-Malkar kültüründe, mısır unu kullanılarak yapılan lapa. Mısır unu bulunmaz ise buğday unu da kullanılabilir. Kavurma, tereyağ, bal, pekmez veya yoğut karıştırılarak yenilebilir.
41
Cörme: Karaçay-Malkar Türklerine ait yiyecek türü, Bir çeşit işkembe dolması. Koyun bağırsağının içine İşkembesi ve yağı küçük küçük doğranarak doldurulur. Suda haşlandıktan sonra kurutulur. Tuzlu olduğu için uzun süre bozulmadan kalabilir.
42
Çaşıt: Casus, ajan.
43
Kurt Kapanı: Türk savaş taktiğidir. Ay şeklini alan ordunun, düşmanı çevreleyip imha etme yöntemi
44
Sübaşı: Türklerde ordu komutanı. Bugünkü dilde Genelkurmay Başkanı.
45
On iki hayvanlı takvimde bir yıl adı.