Ölü canlar. Николай Гоголь

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ bəs siz polis rəisinin arvadı barəsində nə fikirdəsiniz? Çox lütfkar qadındır, doğru demirəmmi?

      Çiçikov:

      – Ba, mən nə qədər qadın tanıyıramsa – bu onların ən ləyaqətlilərindən biridir, – deyə cavab verdi.

      Onlar palata sədrini də, poçt müdirini də yaddan çıxarmadılar, bu qayda ilə şəhər məmurlarının az qala hamısını bir-bir əldən keçirdilər, söhbətdən də məlum oldu ki, onlar hamısı çox ləyaqətli adamlardır.

      Axırda Çiçikov belə bir sual verdi:

      – Siz vaxtınızı həmişə kənddə keçirirsiniz?

      Manilov:

      – Ən çox kənddə keçiririk, – deyə cavab verdi. – Amma hərdən şəhərə gedirik ki, bilikli adamlarla görüşək. Bilirsinizmi, adam həmişə burada bağlanıb qalsa lap vəhşiləşər.

      Çiçikov dedi:

      – Doğrudur, doğrudur!

      Manilov:

      – Əlbəttə, – deyərək sözünə davam etdi, – qonşuluqda yaxşı bir adam olsaydı, bu bir ayrı məsələ, məsələn, elə adam ki, onunla bir növ nəzakətdən, yaxşı rəftardan danışmaq olardı, elmdən-filandan xəbər tutardın, adamın ruhu bir növ yerindən oynardı, necə deyirlər, ucalardı… – O yenə də nəsə demək istədi, lakin dolaşaraq artıq-əskik danışdığını görüb əlini havada yellədi və sözünə davam etdi: – Əlbəttə, onda kəndin də, tənhalığın da çox xoş cəhətləri olardı. Amma ki, indi qonşuluqda heç kəs yoxdur… Ancaq hərdən «Vətən oğlu»nu oxuyursan.

      Çiçikov onun sözlərilə tamamilə razılaşdı və öz tərəfindən bunu da əlavə etdi ki, dünyada tənha yaşamaqdan, təbiəti seyrə dalmaqdan, bəzən də bir kitab götürüb oxumaqdan xoş bir şey ola bilməz…

      Manilov da öz fikrini söylədi:

      – Amma, bilirsinizmi, əgər elə bir dostun yoxsa ki, onunla dərdləşəsən…

      Çiçikov onun sözünü kəsdi:

      – Bəli, bəli, bu doğrudur, bu tamamilə doğrudur! Bunsuz dünyanın mal-dövləti nəyə lazımdır! Bir aqil adam deyib:

      «Pulun olmasın, amma əlində dolandırmağa yaxşı dostların olsun!»

      Bilirsinizmi, Pavel İvanoviç, – deyən Manilovun üzündə həddindən artıq şirin və hətta öz şirinliyi ilə ürək bulandıran bir təbəssüm göründü; bu, mahir bir kübar həkiminin çoxlu şirin şey qatdığı və bununla da müalicə etdiyi xəstəni sevindirəcəyini zənn etdiyi dərmana oxşayırdı, – adam onda bir növ mənəvi ləzzət duyur… Belə ki, məsələ, bir təsadüf nəticəsində mənə sizinlə danışmaq, sizin xoş söhbətinizdən ləzzət almaq kimi bir xoşbəxtlik, demək olar ki, nümunəvi bir xoşbəxtlik qismət oldu…

      Çiçikov:

      – İltifat buyurun, – dedi, – nə xoş söhbət? Mən vecsiz bir adamam, başqa bir şey deyiləm.

      – Ba, Pavel İvanoviç, icazə verin sizinlə açıq danışım: sizin malik olduğunuz məziyyətlərin bircəciyini mənə versəydilər, mən bütün var-dövlətimin yarısını gülə-gülə verərdim!..

      – Mən isə öz tərəfimdən çox böyük bir xoşbəxtlik hesab edərdim ki…

      Əgər bu zaman nökər içəri girib yeməyin hazır olduğunu xəbər verməsəydi, kim bilir, bu iki dostun öz hisslərini bir-birinə izhar etmələri nə yerə gəlib çıxacaqdı.

      Manilov dedi:

      – Buyurun, acizanə rica edirəm! Bizim naharımız kübar məclislərində və paytaxtlarda gördükləriniz kimi olmadığından bizi əfv edin; bizimki rus qaydasınca hazırlanan adi şşidir, amma təmiz ürəklə verilir. Acizanə rica edirəm, buyurun!

      Burada da xeyli buyur-buyur oldu, axırda Çiçikov yemək otağının qapısından yanpörtü içəri girdi.

      Manilovun iki oğlu yemək otağında idi, onlar elə yaşda idi ki, bu yaşda uşaqlar süfrə başında otursalar da, hələ hündür stulda otururdular. Onların yanında müəllimləri dayanmışdı. O gülümsəyərək, ədəblə baş əydi. Manilovun arvadı şorba qabının qarşısında oturdu. Qonağı ev yiyəsi ilə ev yiyəsinin arvadının arasında oturtdular. Nökər uşaqların boynuna xörək dəsmalı bağladı.

      Çiçikov uşaqlara baxaraq dedi:

      – Nə sevimli uşaqlardır! Neçə yaşları var?

      Manilovun arvadı cavab verdi:

      – Böyüyünün səkkiz yaşı var, kiçiyinin isə hələ dünən altı yaşı tamam olmuşdur.

      Manilov böyük oğluna dönərək dedi:

      – Femistoklyus! – Lakey xörək dəsmalını bağlayanda onun çənəsini də bağlamışdı, indi o çənəsini xörək dəsmalın altından çıxarmağa çalışırdı.

      Çiçikov qismən yunan adı olan, lakin Manilovun nədənsə axırına bir «yus» da əlavə etdiyi bu adı eşidərək qaşını bir qədər qaldırdı, lakin o saat da üzünə əvvəlki ifadəni verməyə çalışdı.

      – Femistoklyus, de görüm, Fransada ən yaxşı şəhər hansıdır?

      Bu zaman müəllim bütün diqqətini Femistoklyusa verdi, elə bil ki, o atılıb uşağın gözlərinə girmək istəyirdi, lakin Femistoklyus «Paris» deyəndə o tamamilə sakitləşdi və başı ilə razılıq işarəsi etdi.

      Manilov yenə də soruşdu:

      – Bəs bizim ən yaxşı şəhərimiz hansıdır?

      Müəllim yenə də diqqətlə uşağa baxdı.

      Femistoklyus:

      – Peterburq, – deyə cavab verdi.

      – Daha hansıdır?

      – Moskva.

      Çiçikov bunu eşidib dedi:

      – Ağıllı bala! – Sonra o üzündə bir qədər heyrət ifadəsilə Manilovla arvadına baxdı: – Bu yaşda olasan, belə də biliyin olsun!.. Mən sizə deməliyəm ki, bu uşağın çox böyük qabiliyyəti olacaq.

      Manilov:

      – Ba, siz hələ onu yaxşı tanımırsınız! – dedi, – o çox zəkalıdır. Bu Alkid ki, var, balaca oğlum, o elə zirək deyil, amma bu bir cücü, bir böcək görsə o saat gözləri yerindən oynayır, ardınca yüyürür, o saat da diqqət yetirir. Mən onu diplomatlığa hazırlayacağam. – Oğluna dönərək əlavə СКАЧАТЬ