Amerika Birləşmiş Ştatları Xalqlar Tarixi. Hovard Zinn

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ 1720-ci ildə Cənubi Karolinadakı bir ağ mühacir əvvəlcədən qarşısı alınan planlanmış bir üsyanla bağlı Londona bunları yazırdı:

      “… Sizə bildirmək istəyirəm ki, bu yaxınlarda zəncilərin bütün ağları yox etmək və Çarles Tauna ələ keçirməyə yönəlmiş vəhşi çıxışları ilə qarşılaşdıq… Lakin Tanrıya şükürlər olsun ki, bundan xəbərdar olduq və əksəriyyətini həbs etdik, bəzilərini yandırdıq, bəzilərini asdıq və bəzilərini sürgünə göndərdik…”

      On, ya da daha çox sayda qaranın birləşərək qiyam qaldırdığı və ya üsyana hazırlandığı 250-ə yaxın hadisə məlumdur. Ancaq üsyanlarda yalnız qullar iştirak etmirdi. Qulların üsyanına bəzən ağlar da dəstək verirdi. 1663-cü il kimi olduqca erkən bir tarixdə Virciniyadakı nökər və qara qullar azadlıqlarına qovuşmaq üçün gizlicə birləşərək üsyana hazırlaşarkən xəyanətə uğradılar və əksəri edam olundu.

      1741-ci ildə Nyu-Yorkda on min nökər və iki min qara qul var idi. Sərt qış şəraitinin hər iki irqin yoxsullarına səfalət gətirdiyi bir dövrdə əsrarəngiz yanğınlar başladı. Qara və ağlar əlbir olmaqda günahlandırıldılar. Sərt ittihamların irəli sürüldüyü məhkəmə çox həyəcanlı keçdi. Bəzi insanlara təzyiq altında məcburən etiraf etdirildi. Nəticədə iki ağ kişi və iki ağ qadın edam edildi, on səkkiz qul asıldı və on üç qul də diri-diri yandırıldı.

      Amerika koloniyalarında qaraların üsyanından da böyük yalnız bir qorxu var idi ki, o da indiki həyat şəraitindən razı olmayan ağların ictimai quruluşu dəyişdirmək üçün qaralarla birləşmə qorxusu idi. Xüsusilə də, quldarlığın ilk illərində, hələ irqçilik çox da yayılmamışkən bəzi nökərlərə qullar qədər pis münasibət göstərilirdi. Bu iki fərqli irqə mənsub insanların birləşmə ehtimalı var idi.

      Belə böyük bir üsyanın qarşısını almaq üçün koloniya liderleri bəzi tədbirlər gördü. Yoxsul ağlara kömək edərək bəzi yeni haqlar verdilər. Məsələn, 1705-ci ildə Virciniyada plantatorların təqaüdə çıxandan sonra nökərlərə bir az pul və qarğıdalı verməsi ilə bağlı qanun qəbul edildi. Azadlıqlarına qovuşan nökərlər torpaq payı da alacaqdılar. Bu tədbirlər nökərlərin cəmiyyətdəki mövqelərindən daha az şikayətlənmələrini təmin edərkən ağ ağalarına qarşı qara qullarla birləşməsi ehtimalını da azaltdı.

      Tarixin bu ipləri ilə hörülən tor qaraları Amerika quldarlıq sisteminin içinə həbs etdi. Ac mühacirlərin çarəsizliyi, ölkələrindən didərgin salınan afrikalıların acizliyi, qul tacirləri ilə tütün əkən plantatorların əldə etdiyi yüksək qazanclar və üsyan edən qulları cəzalandırmağa istiqamətlənmiş qanun və adətlərin hamısı bu torun bir hissəsi idi. Son olaraq ağ və qaraların bərabər şərtlərdə birləşməsinin qarşısını almaq üçün yoxsul ağlar bəzi sosial qazanclarla təmin edilmişdi.

      Конец ознакомительного фрагмента.

      Текст предоставлен ООО «ЛитРес».

      Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

      Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

      1

      Aborigen-yerli, yerli mənşəli. Hər hansı bir ölkənin ilk sakinlərinə verilən ad. (red.)

      2

      İngilis dilindən tərcümədə orijinallığı pozmamaq məqsədilə ağdərili və qaradərili insanlara qısaca ağ (white people) və qara (black people) insanlar kimi tərcümə etmişik. Qaradərili insanlara zənci yazmamağımızın səbəbi isə “zənci” (negro) ifadəsinin Amerikada təhqir kimi qəbul olunmasıdır. (tərc.)

      3

      İlk zamanlarda İngiltərədən Amerikaya insanları qulluqçu kimi gətirirdilər və onlara şərti olaraq “ağ qul” deyilsə də, rəsmi statusları “servant” idi. “Servant” sözünün Azərbaycan dilində qarşılığı kimi nökər sözündən istifadə edəcəyik.Lakin bu bilinməlidir ki, koloniyalarda nökərların rəsmi statusu qara qullar ilə bizim başa düşdüyümüz müasir xidmətçilərin arasında idi. Nökərları tacirlər İngiltərədən öz pulları ilə gətirir və Amerikada bir ailəyə satırdılar. Bu borcun müqabilində isə nökərlar 7-4 illik müddətə pulsuz olaraq öz ağaları üçün çalışmalı idilər və 7-4 ildən sonra onlara pay torpaqla bərabər azadlıq da verilirdi. Qara qullardan fərqli olaraq ağa nökərı öldürə bilməzdi.

      4

      Qaçaq qullar meşələrdə gizlin və əsasən də, bataqlıqlarla əhatələnmiş quru hissələrdə özlərinə məskən salırdılar ki, bu da “Maroon” adlanırdı. İspancadan “cimarrón”, yəni “fərari, qaçaq, dağların üstündə yaşayan” anlamını verir (cima-zirvə, üst).

/9j/4AAQSkZJRgABAQEASABIAAD/2wBDAAEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQEBAQICAQECAQEBAgICAgICAgICAQICAgICAgICAgL/2wBDAQEBAQEBAQEBAQECAQEBAgICAgICAgICAgICAgICAgICAgICAgICAgICAgICAgICAgICAgICAgICAgICAgICAgL/wgARCAjkBcgDAREAAhEBAxEB/8QAHgABAAEFAQEBAQAAAAAAAAAAAAYDBAUHCAkCAQr/xAAdAQEAAgMBAQEBAAAAAAAAAAAABAYCAwUBBwgJ/9oADAMBAAIQAxAAAAH2g2awAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA СКАЧАТЬ