Кавказан баххьаш. Горцы. Мзия Ратиани

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ Теркана гена доцуш, амма цо аренде эцна латтанаш кхин а гена, Дубовски станице кхаччалц дара, цигахь цуьнан генара дежийлаш дара.

      Цхьаьна Iаьнан дийнахь, Кута Дика волчохь хьошалгIахь волчу хенахь, Дика волчу баьхкира цуьнан накъостий а, генара гергара нах а. ХIусамдас доккха шун хIоттош, ламанхойн ламастехь тIеийцира хьеший. Нохчийн кхача, хьаша-деца йолу марзо – цу лаьмнийн гIиллакхо шатайпа марзо а, синтем а боссабора кийра, шерашца къийлина гIайгIа ша бIаьстенца гIура санна йостуш. Кхузахь кхолладеллачу вежарралин, доттагIаллин хьелашкахь гулбеллачерийн кхетам дIалецира цIеххьана самабевллачу дагалецамаша. Шаьш теш хилларг а, шайна хезнарг а вовшашка дийца буьйлабелира ламанхой. Кута а вара царна йукъахь, амма хьешашна иза шен бакъ йолчу цIарца вовзийтина вацара.

      Ломара Бенара веанчу цхьаьна хьашас дийцира гуьржийн латтанашна тIелатар диначу хенахь, Iаьржачу суьйлиша йийсаре лаьцна дIайигна йолу гуьржийн йоI маьрша йаккхарехь шен дас дакъа лацарах лаьцна.

      Делан къинхетамца а, Имам Шемалан масех наибан гIоьнца а йоI шен да-нана долчу цIа кхачийра. Цу дийцаро хIоттийна тийналла йохош, вистхилира Дикин кхин цхьа хьаша – Олдара дишни:

      – Ирсе чаккхе йолуш хиллачу цу гIайгIане дийцаро кхин цхьаъ дагадаийти суна. Со чIогIа тешна ву и дийцар а шен тIаьхье йолуш хир ду аьлла – вехха лаьттан бIаьра хьоьжура хьаша. Хетарехь цуьнан кийра буьзна бара гIайгIанах. Леча олучу Устархин кIант Джонха вара иза. Массарна а йукъахь цуьнан амат цхьа шатайпа къаьсташ дара.

      Дуккха а хан йара Кута цуьнан терго йеш волу. Джонхас къамел а кIезиг дора, нагахь санна дича а цуьнан къамел доца хуьлура. Гуш дара иза дешан мах хууш стаг вуй. Джонха гулбеллачаьрга бIаьрг тухуш, вистхилира:

      – Шуна йукъахь дукхох болчарна ма-хаьара со йохка-эцар лелош ву, цундела дукха дIасалела. Со Бакухь а хилла, Гуьржийн махка а воьду сих-сиха, массийтазза ГIажарийн махкахь а, Хонкарехь а хилла. ДIадаханчу шеран аьхкенан чаккхенехь со сайн йохка-эцаран гIуллакх эцна Гуьржеха кхечира. Цигахь сан саца дийзира сайн дика накъост сван волчохь. Маьрша Сванетехь иза волчохь хьошалгIахь вара со. Цьаьна дийнахь Эланийн Сванетехь тхо долчу хенахь, тхо сан доттагIчун Местера накъост волчу чудахара.

      Со нохчо ву аьлла шена вовзийтича, цо цецваьлла хаьттира:

      – Хьо а кIантана тIаьхьа веана?

      Со цо дуьйцург ца кхеташ, сайн доттагIчун бIаьра хьаьжира. Сан доттагIчо къамел кхечу хорше дерзо гIерташ, куьйг ластийра:

      – Сан доттагIа совдегар ву, хьо волчу а тхо йохка-эцаран гIуллакх бахьанехь даьхкина – шен накъостан белшах самукъне куьйг туьйхира цо.

      Ткъа сан берриге а кхетам цу мIаьргонехь дIалецира цу стага хаьттинчу кIанта. ХIунда моьттинера сванна со къаьсттина цунна тIаьхьа веана. Мила ву и кIант? – эзар ойла йолайелира сан коьртехь маша буца.

      – ДоттагIа алахьа, мила ву и кIант? ХIунда моьттира хьуна со цунна тIаьхьа веана? – хIусамдена тIера бIаьрг ца боккхура ас. Иза шен накъосте хьаьжира, ткъа СКАЧАТЬ