Переменные величины. Погода русской истории и другие сюжеты. Константин Анатольевич Богданов
Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу Переменные величины. Погода русской истории и другие сюжеты - Константин Анатольевич Богданов страница 22

СКАЧАТЬ of Human Rights in Soviet and Post-Soviet Language Culture» (Foreign Visitors Fellowship Program, Slavic Research Center, Hokkaido University), «Конспирологические нарративы в русской культуре XIX – началаXXI века: генезис, эволюция, идейный и социальный контексты» (Российский научный фонд).

      44

      Oxford Latin Dictionary / Ed. P.G.W. Clare. Oxford: Clarendon Press, 1968—1982. P. 1935, s.v. «textum». См., в частности, примеры игры с двойственным пониманием слова textum у Квинтилиана: «Illud in Lysia dicendi textum tenue atque rasum» (Inst. orat. 9.4.17), «Verba eadem qua compositione vel in textu jungantur vel in fine claudaintur» (Inst. orat. 9.4.13). О текстуальных метафорах в поэтике и теории литературы см. обширное исследование: Greber E. Textile Texte. Poetologische Metaphorik und Literaturtheorie. Studien zur Tradition des Wortflechtens und der Kombinatorik. Köln: Böhlau, 2002.

      45

      Так, например: «Quam ob rem omnis vis laudandi vituperandique ex his sumetur virtutum vitiorumque partibus; sed in toto quasi contextu orationis haec erunt illustranda maxime» (Cic. De Part. оrat. 82); «Сeterorum casus conatusque in contextu operis dicemus» (Tac. Hist. II.8); «Hoc commodius in contextu operis redderetur, cum praeesse universis providentiam probaremus et interesse nobis deum» (Sen. De providentia. 1.1.1); «Ascyltos, iam deficiente fabularum contextu: “Quid? Ego, inquit, non sum dignus qui bibam?”» (Petronius. 20); «Plus tamen est obscuritatis in contextu et continuatione sermonis, et plures modi» (Quint. Inst. orat. 8.2.14); «Quidam synecdochen vocant et cum id in contextu sermonis quod tacetur accipimus: verbum enim ex verbis intellegi, quod inter vitia ellipsis vocatur: “Arcades ad portas ruere”» (Quint. Inst. orat. 8.21); «Tralata probari nisi in contextu sermonis non possunt» (Quint. Inst. orat. 8.38); «Soloecismus est vitium in contextu partium orationis contra regulam artis grammaticae factum» (Donatus. De Soloecismo), «Non passus est iuuenem in contextu rerum asperarum quasi laetae materiae facere dilectum» (Valerius Maximus. Factorum et dictorum memorabilium. 7.2.ext.1).

      46

      «Oratio vincta atque contexta» (Quint. Inst. orat. 9. 4—19). См. также: Lausberg Н. Handbuch der literarischen Rhetorik. Eine Grundlegung der Literaturwissenschaft. München: Max Hueber, 1973. S. 167 (§ 292); 506 (§ 1054ß); Registerband. S.v. contextus.

      47

      «Namque alias aetatis gradus gestarumque rerum ordinem sequi speciosius fuit, ut in primis annis laudaretur indoles, turn disciplinae, post hoc operum id est factorum dictorumque contextus» (Quint. Inst. orat. 3.7.15).

      48

      Здесь, может быть, нелишне заметить, что в фундаментальном издании: Historisches Wörterbuch der Rhetorik / Hrsg. G. Ueding. Tübingen: Max Niemeyer, 1992—2009. Bd. I—VI, вообще нет статей ни о тексте, ни о контексте. В словаре Лаусберга (Lausberg Н. Handbuch der literarischen Rhetorik) понятие «контекст» хотя и выделяется, но служит примером литературной практики, а не риторической теории.

      49

      Ассман Я. Культурная память: Письмо, память о прошлом и политическая идентичность в высоких культурах древности / Пер. с нем. М.М. Сокольской. М., 2004. С. 102.

      50

      Там же. С. 302, 305.

      51

      О понятии «текст» в эпоху западноевропейского Средневековья см.: «Textus» im Mittelalter. Komponenten und Situationen des Wortgebrauchs im schriftsemantischen Feld / Hrsg. Ludolf Kuchenbuch, Uta Kleine. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht (Veröffentlichungen des Max—Planck—Instituts für Geschichte. Bd. 216), 2006.

      52

      Горфункель А.Х. Гуманистическая книга в канун книгопечатания // Древний мир и мы: Классическое наследие в Европе и России. 1997. СПб., 1997. С. 60—69.

      53

      См.: Bernays J. Geschichte der Klassischen Philologie. Vorlesungsnachschrift von Robert Muenzel. Hildesheim; New York: Olms (Spudasmata. Bd. 120), 2008.

      54

      Или «контекстуальной теорией смысла» (Камчатнов А.М. История и герменевтика славянской Библии. М., 1998. С. 70).

      55

      Таковы, по Аристотелю (Met. I 1. 982a1—3, I 2. 982b9—10, etc.), 1) сущность, суть бытия; 2) материя, или субстрат; 3) источник движения и 4) «то, ради чего», т. е. цель всякого возникновения и движения.

      56

      Danneberg L. Kontext // Reallexikon der Deutschen Literaturwissenschaft / Hrsg. Harald Fricke. Berlin. Bd. II; New York: Walter de Gruyter, 2000. S. 334.

      57

      «In ea quae obscura sunt aperienda et discutienda pergendum est, ut ad obscuriores locutiones illustrandas de manifestioribus sumantur exempla et quaedam certarum sententiarum testimonia dubitationem incertis auferant». Латинский текст перевожу по изд.: Sancti Aureli Augustini opera. Vol. 6, 6. De doctrina christiana / Recensuit et praefatus est Guilelemus M. Green. Vindobonae: Hoelder—Pichler—Tempsky (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum 80), 1963.

      58

СКАЧАТЬ