Analizuję to szczegółowo w książce Kapitalizm, dz. cyt., s. 271–272.
162
N. Assorodobraj, Początki klasy robotniczej. Problem rąk roboczych w przemyśle polskim epoki stanisławowskiej, Warszawa 1966, s. 43–44.
163
J. Fierich, Przeszłość wsi powiatu ropczyckiego w ustach ich mieszkańców, Ropczyce 1936, s. 21.
164
K. Słotwiński, Katechizm poddanych galicyjskich o prawach i powinnościach ich względem rządu, dworu i samych siebie, [Lwów] 1832, s. 73.
165
Ł. Gołębiowski, Lud polski. Jego zwyczaje, zabobony, Warszawa 1830, s. 146.
166
K. Słotwiński, Katechizm poddanych galicyjskich…, dz. cyt., s. 84.
167
A. Bućkiewicz, Obrazki stanu włościan litewskich…, dz. cyt., s. 33–34.
168
E. P. Thompson, Time, Work-Discipline, and Industrial Capitalism, „Past & Present” 1967, no. 38.
169
M. Bogucka, Uwagi o postrzeganiu czasu w Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVI–XVII w. [w:] Stosunek do czasu w różnych strukturach kulturowych, red. Z. Cackowski, J. Wojczakowski, Warszawa 1987, s. 358.
170
Tamże, s. 363.
171
S. Oświęcim, Stanisława Oświęcima diariusz 1643–1651, wyd. W. Czermak, Kraków 1907, s. 74.
172
Tamże, s. 76.
173
M. Bogucka, Uwagi o postrzeganiu czasu…, dz. cyt., s. 363–364.
174
Tamże, s. 360; taż, Gdańskie kontrakty zbożowe w pierwszej połowieXVII w., „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 1969, nr 4, s. 711–719.
175
Pamiętniki chłopów, oprac. L. Krzywicki, t. 2, Warszawa 1936, s. 461.
176
O. Kolberg, Dzieła wszystkie, t. 23, Wrocław–Poznań 1964, s. 117.
177
Cyt. za: S. Kieniewicz, Ruch chłopski w Galicji w 1946 roku, Warszawa 1951, s. 308.
178
F. Martin, Money. An Unauthorized Biography, London 2014, s. 15–16.
179
Tamże, s. 18.
180
A. Gostomski, Gospodarstwo, Wrocław 1951, s. 47.
181
J. Ryan-Collins i in., Where Does Money Come From? A Guide to theUKMonetary and Banking System, London 2012, s. 6.
182
K. Pobłocki, Kapitalizm, dz. cyt., s. 97, s. 116–117.
183
Zob. np. S. Budny, O urzędzie miecza używającym, Warszawa 1932, s. 198.
184
Starych uprzedzeń nowe roztrząśnienie do reformy rządu krajowego służące [w:] Próby reform włościańskich w Polsce XVIII wieku. Wybór źródeł, red. S. Inglot, Wrocław 1952, s. 158.
185
E. Waligóra, Znaki rozliczeniowe folwarków polskich odXVIdoXX wieku, „Polska Sztuka Ludowa” 1980, nr 3–4, s. 160.
186
J. Słomka, Pamiętnik włościanina, dz. cyt., s. 88.
187
J. Szwagrzyk, Pieniądz na ziemiach polskichX–XX w., Wrocław 1973, s. 239.
188
Znój, rozmowa Jakuba Banasiaka z Wilhelmem Sasnalem, dwutygodnik.com,
W. Łoziński, Prawem i lewem. Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowieXVII wieku, t. 1: Czasy i ludzie, Kraków 1960, s. 300.
190
J. Deresiewicz, Transakcje chłopami w Rzeczypospolitej szlacheckiej…, dz. cyt.,
s. 627.
191
Tamże, s. 55–56.
192
[J. Pawlikowski], O poddanych polskich, dz. cyt., s. 18.
193
A. Bućkiewicz, Gawęda rolnicza między Litwinami, Grodno 1861, s. 22.
194
H. Vautrin, Obserwator w Polsce, dz. cyt., s. 754.
195
Cyt. za: Średniowieczna poezja polska świecka, oprac. S. Vrtel-Wierczyński, Wrocław 1949, s. 51–52.
196
A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, dz. cyt., s. 52; K. Długosz-Kurczabowa, Wielki słownik etymologiczno-historyczny języka polskiego, Warszawa 2008, s. 75.
197
B. Baranowski, Kultura ludowaXVIIi XVIII w. na ziemiach Polski Środkowej, Łódź 1971, s. 132–136.
198
S. Pigoń, Z Komborni w świat. Wspomnienia młodości, Warszawa 1983, s. 91–92.
199
Pamiętniki chłopów, oprac. L. Krzywicki, t. 1, Warszawa 1935, s. 675.
200
A. Bućkiewicz, Gawęda rolnicza…, dz. cyt., s. 20–21.
201
Tamże, s. 22.
202
B. Baranowski, Kultura ludowaXVIIi XVIII wieku…, dz. cyt., s. 67.
203
Zob. C. Geertz, Głęboka gra. Walka kogutów na Bali, przeł. G. Godlewski, „Dialog” 2005, nr 7–8.
204
B. Baranowski, „Najgodniejsze zwierzę” wół, „Łódzkie Studia Etnograficzne” 1967, t. 9, s. 177.
205
I. Drygas, Wspomnienia chłopa-powstańca z 1863 r., Kraków 1913, s. 3–4.
206
H. Biegeleisen, Lecznictwo ludu polskiego, Kraków 1929, s. 177.
207
Tamże, s. 178.
208
B. Baranowski, „Najgodniejsze zwierzę” wół, dz. cyt., s. 179.
209
Chodzi tutaj przede wszystkim o amerindiański perspektywizm. Zob. E. Viveiros de Castro, Kosmologiczna deixis oraz perspektywizm indiański, „Etnografia. Praktyki, Teorie, Doświadczenia” 2017, nr 3, s. 235–258.
210
E. Kohn, How Forests Think. Toward an Anthropology Beyond the Human, Berkeley 2013; U. Zajączkowska, Patyki, badyle, Warszawa 2019.
211
A. Engelking, Klątwa. Rzecz o ludowej magii słowa, Warszawa 2010, s. 71.
