Krzyżacy. Henryk Sienkiewicz

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ style="font-size:15px;">      Pogrzebli go z gołym pyskiem,

      Hoc! hoc!

      I począł spoglądać na Zbyszka rozbawionymi oczyma, on zaś patrzył także z wielką ciekawością na jego długą jak tyczka postać, na chudą twarz z ogromnym nosem i na okrągłe, pełne śmiechu oczy.

      – O! – rzekł – przy takim somsiedzie, byle Bóg stryjkowi wrócił zdrowie – to i nie będzie smutku.

      – Lepiej mieć wesołego somsiada, bo z wesołym nie może być zwady – odrzekł Zych. – A teraz posłuchajcie, co wam po dobremu i po krześcijańsku powiem. Doma dawnoście nie byli i porządków nijakich w Bogdańcu nie zastaniecie. Nie mówię: w gospodarstwie – bo opat dobrze gospodarzył… lasu szmat wykarczował i chłopów nowych osadził… Ale że sam jeno czasem dojeżdża, więc w spiżarni będą pustki, ba, i w domu ledwie tam ława jaka jest – albo i wiązka grochowin⁷⁶⁷ do spania – a choremu potrzeba wygody. Więc wiecie co? – jedźcie ze mną do Zgorzelic. Zabawicie jaki miesiączek albo dwa, to mi będzie po sercu⁷⁶⁸, a bez ten czas Jagienka o Bogdańcu pomyśli. Tylko się na nią zdajcie i niech was głowa o nic nie boli… Zbyszko będzie dojeżdżał gospodarki pilnować, a księdza opata też wam do Zgorzelic sprowadzę, to się z nim zaraz porachujecie… O was, Maćku, będzie dziewka miała taki starunek⁷⁶⁹ jak o ojcu – a w chorobie babski starunek od innego lepszy. No! Moiście wy! uczyńcieże tak, jako was proszę.

      – Wiadoma rzecz, żeście dobry człowiek i zawszeście tacy byli – odrzekł z pewnym wzruszeniem Maćko – ale widzicie, mam-li umrzeć przez tę juchę zadziorę, co mi pod ziobrem siedzi, to wolę na własnych śmieciach. Przy tym w domu, choć ta człek i chory, to o niejedno się rozpyta, niejednego dopatrzy i niejedno zładzi⁷⁷⁰. Jeśli Bóg każe iść na tamten świat – no, to nie ma rady! Czy przy większym starunku, czy przy mniejszym – jednako się nie wykręcisz. Do niewygód my na wojnie przywykli. Miła i wiącha grochowin temu, co przez kilka roków na gołej ziemi sypiał. Ale za wasze serce to wam szczerze dziękuję, i jeśli nie ja się wywdzięczę, to da Bóg, Zbyszko się wywdzięczy.

      Zych ze Zgorzelic, który słynął istotnie z dobroci i uczynności, począł znów nalegać i prosić, ale Maćko się uparł: kiedy umierać, to na własnym podwórku! Cniło⁷⁷¹ mu się oto bez tego Bogdańca całymi latami, więc teraz, gdy granica już niedaleko, nie wyrzeknie się go za nic, choćby to miał być ostatni nocleg. Bóg łaskaw i tak, że mu choć pozwolił tu się przywlec.

      Tu roztarł pięściami łzy, które wezbrały mu pod powiekami, obejrzał się wkoło i rzekł:

      – Jeśli tu już bory Wilka z Brzozowej, to zaraz po południu dojedziem.

      – Nie Wilka z Brzozowej, jeno ninie⁷⁷² opatowe – zauważył Zych.

      Uśmiechnął się na to chory Maćko i po chwili odrzekł:

      – Jeśli opatowe, to może kiedyś będą nasze.

      – Ba! dopieroście mówili o śmierci – zawołał wesoło Zych – a teraz chce wam się opata przetrzymać.

      – Nie ja go przetrzymam, jeno Zbyszko.

      Dalszą rozmowę przerwały im odgłosy rogów w boru, które ozwały się daleko przed nimi. Zych wstrzymał zaraz konia i począł słuchać.

      – Ktoś ci tu chyba poluje – rzekł. – Poczekajcie.

      – Może opat. To by dobrze było, żebyśmy się zaraz spotkali.

      – Cichajcie no!

      Tu zwrócił się do orszaku:

      – Stój!

      Stanęli. Rogi ozwały się bliżej, a w chwilę później rozległo się szczekanie psów.

      – Stój! – powtórzył Zych. – Ku nam idą.

      Zbyszko zaś zeskoczył z konia i począł wołać:

      – Dawajcie kuszę! może zwierz na nas wypadnie! wartko! wartko!

      I porwawszy kuszę z rąk pachołka, wsparł ją o ziemię, przycisnął brzuchem, pochylił się, wyprężył grzbiet jak łuk i chwyciwszy palcami obu rąk cięciwę, naciągnął ją w mgnieniu oka na żelazny zastawnik, za czym założył strzałę i skoczył przed siebie w bór.

      – Napiął! bez korby ci napiął! – szepnął Zych zdumiony przykładem tak nadzwyczajnej siły.

      – Ho, to morowy chłop! – odszepnął z dumą Maćko.

      Tymczasem rogi i granie psów ozwało się jeszcze bliżej, aż nagle po prawej stronie boru rozległ się ciężki tupot, trzask łamanych krzów i gałęzi – na drogę wypadł z gęstwiny, jak piorun, stary brodaty żubr z olbrzymią, nisko pochyloną głową, z krwawymi oczyma i wywalonym ozorem, zziajany, straszny. Trafiwszy na wyrwę przydrożną, przesadził⁷⁷³ ją jednym skokiem, upadł z rozpędu na przednie nogi, ale podniósł się i już, już miał skryć się w gęstwinie po drugiej stronie drogi, gdy nagle zawarczała złowrogo cięciwa kuszy, rozległ się świst grotu, po czym zwierz wspiął się, zakręcił, ryknął okropnie i runął jak gromem rażony na ziemię.

      Zbyszko wychylił się zza drzewa, napiął znów kuszę i zbliżył się gotów do strzału ku leżącemu bykowi, którego zadnie⁷⁷⁴ nogi kopały jeszcze ziemię.

      Lecz popatrzywszy chwilę, zawrócił spokojnie do orszaku i z daleka począł wołać:

      – Tak dostał, aże gnojem popuścił!

      – A niechże cię! – ozwał się podjeżdżając Zych – od jednej strzały!

      – Ba, blisko było, a to przecie okrutny pęd. Obaczcie: nie tylko żeleźce, ale i brzechwa⁷⁷⁵ całkiem mu się schowała pod łopatką.

      – Myśliwcy muszą być już blisko; pewnikiem ci go zabiorą.

      – Nie dam! – odpowiedział Zbyszko – na drodze zabit, a droga niczyja.

      – A jeśli to opat poluje?

      – A, jeśli opat, to niech go bierze.

      Tymczasem z lasu wychyliły się naprzód psy, których było kilkanaście. Ujrzawszy zwierza, rzuciły się na niego ze strasznym harmidrem, zbiły się na nim w kupę i niebawem poczęły się między sobą gryźć.

      – Zaraz będą i myśliwi – rzekł Zych. – Ot patrz! już są, jeno dalej przed nami wypadli i nie widzą jeszcze zwierza. Hop! hop! bywajcie tu, bywajcie!… leży! leży!…

      Lecz nagle umilkł, przysłonił oczy ręką, a po chwili ozwał się:

      – Dla Boga! coże to jest? Czym oślepł, czy mi się zdaje…

      – Jeden na wronym⁷⁷⁶ koniu na przedzie – rzekł Zbyszko.

      Lecz Zych zawołał nagle:

      – Miły Jezu! dyć⁷⁷⁷ to chyba Jagienka!

      I naraz począł krzyczeć:

СКАЧАТЬ