Anton Goosen. Hanlie Retief

Чтение книги онлайн.

      Ek ry die groot brander

      Wou ek famous word? As fame uiteindelike erkenning is, dan ja, seker. Beslis.

      Dis wat daai kaalvoetstudent gesoek het toe hy op Heidelberg die trein gevat het Oos-Londen toe vir net ’n set van 15 minute by ’n plaaslike verskeidenheidskonsert. Dis wat St Stithians se maergat-onderwyser gesoek het toe hy in pubs sy ghitaar gesit en speel het.

      Roem is meestal ’n ontwykende vrug, maar soms, as jy gelukkig is, kom val hy in jou skoot, net so, half onverwags. Dis wat 1979 vir my was, die jaar toe alles gebeur het. “Kruidjie-roer-my-nie”, my eerste kommersiële sukses, het ’n ompad geloop, my eerste volledige album, Boy van die suburbs, was ’n kitssukses waarvan 90 000 eenhede verkoop is, die Musiek-en-Liriek-beweging het ontplof, ek het twee Saries gewen, die Liedjieboer-bênd is gebore. Skielik was ek op die kruin van die golf. Kitsroem.

      Dit was groot tye. Laurika Rauch het die rewolusie verder geneem en David Kramer het ’n jaar ná Boy 80 000 eenhede van sy Bakgat-album verkoop.

      Die jaar het afgeskop met my heel eerste toer, saam met Sonja deur die Wes-Kaap. Saam met ons was die komediant Hennie Smit, ’n gawe outjie, met ’n resep wat al vyftig jaar lank werk. By die gebruiklike braaivleis- en partytjieding ná die show op Clanwilliam was die dorp se local komediant toe veel snaakser as ons eie professionele komediant. Dit was Tolla van der Merwe.

      Tolla sê vir my: “Anton, as julle nou morrgeaand by Pikêtberrgh kom, kyk uit vir my suster, sy het twee tette soos ’n Citrrgoenbumperrg.” Die einste vrou was in 2019 weer by my show in Clanwilliam.

      Op die tweede Sonja-toer het haar stem in Namakwaland missing geraak, want net voor ons toer het sy ’n live album opgeneem met audience applause en ek weet nie wat alles nie. Toe besluit FC nee wat, die toer gaan aan, stem of nie, hy sal net die live album vir die gehore speel en dan maak Sonja sommer of sy sing. Met haar song “Mooi Griekeland” was die ou op die verhoog nog besig om die bouzouki op te tel, toe speel die bouzouki lankal op die backtrack, eintlik fronttrack in dié geval. Met die live applous en al. Dis seker waar my renons in backtracks begin het. Op ’n volgende toer, toe FC die musiek begin opstel, vra ’n man so in die verbygaan: “Gaan julle weer vanaand vir ons ’n klomp teipe speel?”

      Ek het vroeg in die jaar ’n kontrak met die musiekvervaardiger Chris Kritzinger van Transistor Music geteken. Chris het ’n ooreenkoms met RPM gehad en hul ateljee was in Commissionerstraat. Later jare het dit na die hoek van Fox- en Goudstraat verskuif.

      Matt Mann, die een direkteur van RPM (Dan Hill was die ander een) het Mercedes-karre gehaat, hy het gesê dis Duitse gas chambers. Hy het ook nie van sekere kleure gehou nie. Die teëls buite RPM se gebou het hom nie aangestaan nie en hy het hulle met groen teëls laat vervang. Hy was baie goed met finansies. ’n Werker het eenkeer ’n goue horlosie vir langdiens gekry. ’n Week of wat later het die werker dit teruggebring want dit het nie gewerk nie. Matt het net kop geskud: “You can’t do everything for them.”

      Chris het nie net ’n baie goeie humorsin gehad nie, maar ook baie goeie oorsese kontakte. Hy het internasionale groepe soos Pussycat en BZN – Band Zonder Naam – se plaaslike verspreidingsregte bekom. Sy ex-partner Graham Beggs, wat plaaslik vir Clout regie gedoen en hulle bemark het, het by die Midem-musiekfees in Cannes, Frankryk, eenkeer die regte vir ’n redelik onbekende Sweedse groep aangeskaf. Daai groep het later bekendheid verwerf as Abba. Die Midas touch. Chris het Clout wêreldwyd bemark gekry. Hy het ook by die Midem-fees “Waterblommetjies” by Francis Goya bemark en Goya het dit opgeneem. Dis vir my steeds een van die beste covers.

      Richard Clayderman, na wie Chris verwys het as die one finger wonder, het ook “Waterblommetjies” opgeneem, soos ook ’n honderd plaaslike mense, maar jy voel tog lekker as jou liedjie oor die kulturele en landsgrense gaan.

      Chris kon treffers instinktief uitken. Ek het altyd sy voete dopgehou as hy die eerste keer na ’n nuwe song luister, want as hy tyd hou het ek geweet hy hou daarvan. Dis wat gebeur het met “Blommetjie gedenk aan my”. Hy het opgekyk en gesê: “Hierdie hou jy vir jouself, jy gee dit nie vir Sonja nie.” Só is die skeidslyn getrek en my loopbaan as sanger is gebore.

      Dit was net nadat ek “Harlekyn” vir Sonja gegee het. Dit was drie jaar ná “Jantjie” en ek was al in ’n mate bekend, hulle het my Sonja se liedjieskrywer genoem en die radio-omroeper Cobus Robinson se woorde was: “Luister na Sonja en hoor Anton Goosen.”

      In dié tyd het die rolprentvervaardiger Jan Scholtz my gevra om die temaliedjie vir sy fliek Diamant en die dief te skryf. Ek skryf toe iets, maar hy het nie daarvan gehou nie en dis nie gebruik nie. Om die een of ander rede het ek en Jan nooit met mekaar reggekom nie.

      Net daarna kontak Dirk de Villiers my, ’n rolprentvervaardiger met wie ek wél klaargekom het. Dirk het altyd ’n matrooskeps gedra want hy was so half ’n seeman. Sy twee malteserhonde het altyd saam met hom in die hotelkamer in Joburg gebly as hy moes opvlieg SAUK toe.

      Hy het ’n strandhuis by Pringlebaai gehad en hy en die hartsjirurg Chris Barnard het eenkeer daar langs die see gestap. Chris was op ’n laagtepunt in sy lewe – die rumatiek het hom opgekeil en sy vrou het hom pas gelos nadat sy viagra en ek weet nie wat nog als nie in sy man bag ontdek het.

      En nou loop hulle daar op die rotse en Chris sê: “Maar die wiel gaan nog draai, sy sal terugkom, jy sal sien.” Dirk, wat so rats soos ’n dassie was, kyk na hom en sê: “Chris, dit het klaar gedraai, kyk hoe lyk jy.”

      Dirk het my gevra om die temalied vir Die Spaanse vlieg, een van sy movies, te skryf. Dit het ook op ’n seven single onder die skuilnaam “Die Straatsanger” verskyn. Daarna het ek die temaliedjie vir sy nuwe satiriese fliek, Pretoria, O Pretoria geskryf. Ek gebruik toe die temaliedjie vir Diamant en die dief, maar skryf ’n splinternuwe liriek:

      kom ek wys jou die tuine by die uniegebou.

      teen meintjeskophang lê die plek uitgegrou,

      ver duskant die strate lê die grys monument

      en die apiesrivier – tot bo uitsement.

      kruidjie-roer-my-nie,

      is die naam wat jou vrinne jou noem

      maar kruidjie-roer-my-nooit-meer-nie

      is hoe ek voel as ek jou soen

      hier’s geboue vol mense, die plek is berserk,

      met staatsamptenare wat maak of hul werk,

      agter oggendkoerante sit hul toe-oë en gaap,

      voet op die tafel – vas aan die slaap.

      die staat se masjien word stadig gehou.

      ek wonder of dit ook só gaan by die uniegebou.

      hier is kerkplein en volksies en bloubulplesier

      pretoria, o, pretoria, met jou eie kultuur!