1
łotoć – rodzaj kaczeńca. [przypis redakcyjny]
2
pierzchnęło – dziś: pierzchło; pierzchnąć – uciec. [przypis edytorski]
3
zatętniało – dziś: zatętniło. [przypis edytorski]
4
nazad – z powrotem. [przypis redakcyjny]
5
łom – tu: łamanie. [przypis redakcyjny]
6
łoza – rodzaj krzewu z rodziny wierzbowatych; wierzba szara. [przypis redakcyjny]
7
listki – dziś popr. forma N. lm: listkami. [przypis edytorski]
8
osiczyna – gatunek drzewa, topola osika a. topola drżąca, której liście drżą przy najmniejszym podmuchu wiatru. [przypis edytorski]
9
guz (daw.) – guzik. [przypis edytorski]
10
kułak – pięść. [przypis redakcyjny]
11
byłali – czasownik z partykułą -li; znaczenie: czy była, czyżby była. [przypis edytorski]
12
nagotowany – tu: przygotowany. [przypis redakcyjny]
13
juk – skórzany worek służący do przewożenia bagażu na grzbiecie zwierzęcia. [przypis redakcyjny]
14
sakiew – dziś popr. D. lm od wyrazu sakwa: sakw. [przypis edytorski]
15
rozgartować – rozgarnąć. [przypis edytorski]
16
oba podróżni (daw.) – dziś popr.: obaj. [przypis edytorski]
17
skoro – szybko. [przypis edytorski]
18
staja – daw. miara długości, licząca ok. 1 km. [przypis edytorski]
19
staj kilkoro – dziś popr.: staj kilka. [przypis edytorski]
20
bałwan – tu: posąg pogańskiego bóstwa. [przypis edytorski]
21
polański – przym. utworzony od rzecz. Polanie, nazwy plemienia słowiańskiego. [przypis edytorski]
22
z południa – dziś: po południu. [przypis edytorski]
23
gościniec – droga. [przypis redakcyjny]
24
wiszary – rodzaj rośliny; splątane zarośla. [przypis redakcyjny]
25
padły – tu: przepadły, zniknęły. [przypis edytorski]
26
mieniać się (daw.) – zmieniać się. [przypis edytorski]
27
trzęsawica – trzęsawisko; teren bagnisty. [przypis edytorski]
28
rychło – szybko. [przypis edytorski]
29
skórznie – daw. obuwie skórzane. [przypis edytorski]
30
wtóry – drugi. [przypis edytorski]
31
rozlegać się – tu: rozciągać się. [przypis edytorski]
32
tyna a. tyn (daw.) – ogrodzenie drewniane, z gałęzi a. belek. [przypis edytorski]
33
od deszczów wypłukana – dziś: przez deszcze wypłukana. [przypis edytorski]
34
wiszar – kożuch roślin (czyli pło), trzcin i paproci, porastających torfowisko położone na stromym zboczu; torfowisko wiszące. [przypis edytorski]
35
w zrąb – daw. technika wznoszenia zabudowań polegająca na wypełnianiu drzewem lub innymi materiałami ustawionego uprzednio szkieletu z potężnych belek. [przypis edytorski]
36
mieniać (daw.) – zamieniać. [przypis edytorski]
37
Wineda – na pół legendarne słowiańskie miasto u ujścia Odry, mające być ważnym ośrodkiem handlowym. [przypis edytorski]
38
przyjść do czegoś (daw.) – zdobyć coś, zyskać; tu: jakeście do niej przyszli: jak ją dostaliście. [przypis edytorski]
39
wiedźma – tu: kobieta doświadczona, znająca życie; od wiedzieć: ta, która wie. [przypis edytorski]
40
kołacz – bułka pszenna, białe, delikatne, jedzone często tylko od święta pieczywo. [przypis redakcyjny]
41
tyn – płot z gałęzi a. belek. [przypis redakcyjny]
42
szemrać – rozmawiać półgłosem, szeptać. [przypis edytorski]
43
zawierać – tu: zamykać. [przypis edytorski]
44
tok – podłoga z ubitej gliny; klepisko. [przypis edytorski]
45
dym się dobywał (…) przez nieszczelny dach – jest to opis tzw. kurnej chaty. [przypis edytorski]
46
dzieża – drewniane naczynie do rozczyniania mąki. [przypis redakcyjny]
47
ceber – duże naczynie wykonane z drewnianych deszczułek ułożonych pionowo jedna obok drugiej i spiętych razem dookoła obręczami; w dwóch dłuższych, przeciwległych deszczułkach znajdowały się otwory, przez które przekładano drąg, dzięki czemu naczynie mogły nieść dwie osoby; w cebrach noszono najczęściej wodę. [przypis edytorski]
48
żarna – przyrząd do ręcznego mielenia zboża, złożony z dwóch kamieni: dolnego, nieruchomego, często wgłębionego dla pomieszczenia ziarna oraz górnego, ruchomego, służącego do miażdżenia ziarna na mąkę. [przypis edytorski]
49
bodnia – duża drewniana beczka; od jej nazwy pochodzi określenie zawodu osoby zajmującej się wyrobem takich i podobnych naczyń, bednarza. [przypis redakcyjny]
50
zwodnictwo – oszustwo. [przypis edytorski]
51
kosa (daw.) – warkocz. [przypis redakcyjny]
