Psychologia kliniczna dzieci i młodzieży. Отсутствует

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ rodziny uczestniczący w grze próbuje na swój sposób skontrolować jej zasady, które znajdują odzwierciedlenie nie tyle w aspekcie treściowym, ile relacyjnym transakcji, unikając (zaprzeczając) równocześnie ujawnienia własnych zamiarów. W rodzinach homeostatycznych kontrola interakcji dokonuje się najczęściej poprzez dyskwalifikowanie prób zdefiniowania ich przez innych członków rodziny. Proces definiowania i dyskwalifikowania trwa nieustannie – zgodnie z zasadą cyrkularności wszyscy członkowie oddziałują na siebie i na system jako całość. Taki przebieg gier rodzinnych, który zazwyczaj ma charakter nieświadomy, powoduje pojawienie się objawów u jednego z członków rodziny. Chociaż osoby obawiają się przegranej, to często trwają w grze całe życie, ponieważ działają pod wpływem nakazu lojalności wobec rodziny (szerzej zob. Cierpiałkowska, 2005).

      W rodzinach dysfunkcjonalnych głównym celem jest utrzymanie homeostazy i niezmienności systemu rodzinnego, co dzieje się zgodnie z założeniami:

      1. Zachowania dzieci i dorosłych są regulowane zasadami, które tworzą się i ustalają we wzajemnych związkach między członkami rodziny. Nadrzędnym celem tych zasad jest utrzymanie spójności systemu rodzinnego. Potrzeby i dążenia, np. separacyjne, poszczególnych członków rodziny mają charakter drugorzędny. Poznanie owych zasad i możliwości dokonania w nich zmian w cyklu życia rodziny pozwala na wyjaśnienie źródeł zdrowia lub dezadaptacyjnych wzorów funkcjonowania członków rodziny.

      2. Objawy lub dysfunkcjonalne wzorce funkcjonowania dzieci i młodzieży mają konkretne znaczenie dla utrzymania rodziny jako całości. Pojawiają się w sytuacji zagrożenia homeostazy, np. w okresie kryzysu między rodzicami czy opuszczenia domu przez dorosłe dziecko, wtedy gdy występuje zagrożenie utrzymania równowagi między siłami odśrodkowymi i dośrodkowymi.

      3. Dysfunkcjonalne wzorce zachowania stabilizują się i utrwalają, gdy rodzina, zwłaszcza podsystem rodziców, charakteryzuje się wysokim nasileniem tendencji dośrodkowych, które mogą być związane z ich pozabezpiecznym stylem przywiązania, zwłaszcza na wymiarze lęku przed opuszczeniem i samodzielnością.

      4. Zmiana dezadaptacyjnych wzorców funkcjonowania dzieci i młodzieży może się odbyć dzięki uczestnictwu wszystkich członków rodziny w systemowej czy strukturalno-systemowej terapii rodzin (por. rozdz. 34).

      Terapia strukturalno-systemowa znajduje współcześnie szerokie zastosowanie w leczeniu problemów psychicznych i zachowania dzieci i młodzieży.

      BLOK ROZSZERZAJĄCY 4.3. Gry w psychotycznym systemie rodzinnym

PODSTAWOWE POJĘCIA

      automatyczne myśli

      biologiczne uwarunkowania zaburzeń psychicznych

      koncepcje psychodynamiczne

      mechanizmu obronne

      model podatność–stres

      modele behawioralno-poznawcze

      nerwice okresu edypalnego

      rodziny niezwiązane

      rodziny uwikłane

      rozwój organizacji osobowości

      rozwój psychoseksualny

      rozwój psychospołeczny

      schematy poznawcze

      system rodzinny

      teoria relacji z obiektem

      zaburzenia osobowości

      zaburzenia psychiczne w modelu komunikacyjno–relacyjnym

      zaburzenia psychiczne w podejściu systemowym

      zniekształcenia poznawcze

LITERATURA ZALECANA

      Alford, B.A., Beck, A.T. (2005). Terapia poznawcza jako teoria integrująca psychoterapię, przeł. M. Łamacz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

      Cierpiałkowska, L. (2005). Rozwojowe koncepcje psychopatologii z perspektywy modeli konfliktu i deficytu. W: L. Cierpiałkowska, J. Gościniak (red.), Współczesna psychoanaliza. Modele konfliktu i deficytu (s. 167–183). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

      De Barbaro, B. (red.) (1999). Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny (wyd. 2). Kraków: Wydawnictwo Naukowe UJ.

Rozdział 5.

      Psychopatologia rozwojowa. Integrujące podejście do zdrowia i zaburzeń dzieci i młodzieży

       Iwona Grzegorzewska

       Lidia Cierpiałkowska

      5.1. Psychopatologia rozwojowa jako subdyscyplina integracyjna

      5.1.1. Podstawowe założenia psychopatologii rozwojowej

      5.1.2. Transakcyjno-interakcyjny model procesów rozwojowych

      5.2. Podatność i odporność dzieci i młodzieży – znaczenie czynników ryzyka i czynników ochronnych w cyklu życia

      5.2.1. Ekspozycja na czynniki ryzyka w okresie prenatalnym

      5.2.2. Impulsywność i inne cechy temperamentu a podatność na zaburzenia

      5.3. Trauma w okresie dzieciństwa i adolescencji oraz jej wpływ na rozwój psychopatologii

      5.3.1. Pozabezpieczne przywiązanie jako czynnik ryzyka rozwoju psychopatologii

      5.3.2. Sposoby radzenia sobie z traumą relacyjną a rozwój psychospołeczny w dzieciństwie

      5.3.3. Przywiązanie a regulacja emocji i mentalizacja

      Psychopatologia rozwojowa jest szerokim podejściem klinicznym do zdrowia psychicznego i zaburzeń obejmującym swoim zainteresowaniem badanie prawidłowego i nieprawidłowego rozwoju w cyklu życia. Od czasu nowatorskiego artykułu Alana Sroufe i Micheala Ruttera pt. „The domain of developmental psychopathology” (1984) oraz pracy Dantego Cicchettiego „The emergence of developmental psychopathology” (1984) wiele się zmieniło w myśleniu o podłożu i mechanizmach rozwoju psychopatologii, począwszy od rozumienia zdrowia i zaburzeń u dzieci i młodzieży (zob. rozdz. 2), a skończywszy na nowych metodach pomiaru i nowych procedurach statystycznej analizy danych.

5.1. Psychopatologia rozwojowa jako subdyscyplina integracyjna

      Aktualnie psychopatologia rozwojowa stanowi intensywnie rozwijającą się subdyscyplinę, której przedmiotem zainteresowania jest zdrowie psychiczne, skoncentrowaną na analizie wzajemnych dynamicznych interakcji między różnymi kontekstami rozwoju oraz wyodrębnieniu СКАЧАТЬ