Мейрхан Абдильдин: Өнегелі өмір. Вып. 22. Коллектив авторов

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ қойсам, күні бойы аш боламын, бірге барсам – балыққа тоямын. Жәкеңдер қармақтарын ала сала тұра жүгіреді. Мен де өзімше соңдарынан еремін. Маған: «Маңқа, сен қал!» – деп ұрсады, бірақ мен де қалмаймын деп, зар еңіреп, соңдарынан ере беремін. Бір кезде, биік шөптердің арасына келгенде, тоқтап, адасып кетесің деп, соңдарынан ертіп алады.

      Суға жете сала қармақ саламыз. Қармақтар Жәкең мен Ерсайынның қолдан жасаған бір заттары. Қайран Ертістің айырығы ай, біздің бақытты балалық шағымыздың қасиетті суы, сол қиын жылдары балыққа толы болатын. Осы жаман қармақтармен жып-жылдам бірсыпыра балық ұстайтын. Мен болсам, қармаққа шанышатын, қызыл құрт ұстап беремін. Балықты ұстай сала аршып жіберіп, тұз себіп, отқа пісіріп, рахаттанып қарнымызды тойдырып аламыз. Қалған балықты аршып, жуып үйге әкелеміз, әжемізге береміз. Міне ет мәселесі, соғыс кезінде, осылай шешілетін. Балыққа тойып алғаннан соң, түс кезінде, суға түсеміз, ойнаймыз. Әке-шешесі іздеп жатқан біріміз жоқ, дәл табиғаттың балаларымыз, өзімізше бақыттымыз. Мен, кішкентай болғандықтан әлі малту білмеймін. Жәкең мені ұстап алып бір таяздау деген жерге суға тастап жібереді. Судың ағыны қаттылау болса керек, мені домалатып алып бара жатады. Жәкең мәз болып күліп, қуып жетіп, мені көтеріп алады. Әбден қорыққан, су жұтқан мен, Жәкең мен Ерсайыннан, шортан көрген шабақтай қашамын. Қуып жетіп, ұстап алып, тағыда мені суға тастайды… Айтпақшы, шортан демекші! Біздің соқыр үйдің маңында шұңқырлар болатын. Су тасып, кейін қайтқанда, осы шұңқырларда су қалатын, сумен бірге балықтар қалады. Бір күні, бір шұңқырдың ішінде бір үлкен шортанды көрдік. Ұстаймыз деп суға түстік. Балалығымызды қараңызшы, қолмен ұстамақпыз. Біраздан кейін түсіндік, шортанның бір көзі соқыр екен. Соқыр жағынан екі бала келіп шортанды шап береді, бірақ, әлгі оңбаған шортан, лып етіп қолдарынан шығып кетеді. Бірнеше күн әуре болдық. Сөйтіп жүргенде, бір күні, «байлап қойған» шортанымыз із-түзсіз жоқ болды. Тегінде шөпшілер ұстап алып кеткен болуы керек. Өкінгеніміз-ай.

      Тағы да бір қызық жағдай. Қыстың бір тамаша, жайма шуақ күні еді. Жәкең тоғайда қоянға деп құрған тұзақтарын көремін деп киініп жатқан. Шешем: «Сен қайда барасың?» – Жәкең: «Тұзақтарымды қарауға барамын!» – «Көгала, сенің тұзағыңа соқыр қоян да түспейді, одан да сиырларды суатқа айдап бар» – деп, шешем жібермеді. Сиырларды суарып келгеннен соң тұзақтарына барса, бір көк ит, тұзаққа түскен түлкіні бөлшектеп жатыр екен. Жәкең, қорықпай, итке таяқ лақтырады. Басы бір бөлек, денесі, құйрығы бөлек түлкіні Жәкең үйге алып келді. Қып-қызыл, керемет әдемі түлкі екен, өкінгеніміз-ай. Ал, әлгі көк ит деп, Жәкеңнің таяқ лақтырып жүргені, кәдімгі көкжал қасқыр екен. Жас кезімізде осындай да оқиғалар болған.

      1943 жылы, қыс бітер кезде, әкем келді. Ауыл шаруашылығының кейбір мамандарын, соғыстың беті бері қараған соң, елдеріне қайтарған. Әкем мал дәрігері болатын. Әкеміз келгеннен соң өмір өзгере бастады. Сол жылы жазда біздің ауданның, Семей жаққа қараған жағындағы бір «Жаңа күш» деген колхозға мал дәрігері етіп жіберді. Біздің, бұрынғы «Қызыл еңбек» деген колхозымызға СКАЧАТЬ