Беларуская лiтаратура. Уладзімір Навумовiч

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ ці гнаць іх, як на бойню, у атаку (“Яго батальён”). Як прайсці праз выпрабаванні і застацца чалавекам (“Пайсці і не вярнуцца”)? Аказваецца, што на вайне многае залежыць ад самога чалавека. Як неабходна, чаго б гэта ні каштавала, дажыць да світання, не замерзнуць, не памерці, каб унесці свой, хай невялікі, але такі неабходны ўклад у агульную перамогу (“Дажыць да світання”).

      Аповесць “Знак бяды” напоўнена філасофскім зместам. Колькі тут “знакаў” – прыкмет чалавечай бяды! Запусцелы хутар – знак поўнага вынішчэння чалавецтва. Калі прыйшла бяда, нічым яе не спыніць, не адвесці. Дык ці не лепш, каб яе, бяды, зусім не ўзнікала.

      Аповесць В. Быкава “Сотнікаў” – твор аб узыходжанні і падзенні чалавека. Узыходжанне на п’едэстал славы, чалавечнасці, дабра, праўды. І падзенне ў чорную прорву здрадніцтва, калі, хочучы перахітрыць “самога сябе”, чалавек пайшоў на змову з уласным сумленнем, падмануўся, каб выжыць. Але сам не выратаваўся, а душу д’яблу прадаў, стаў забойцам і ўжо як збавення шукае смерці.

      Маральна-этычныя праблемы аўтару лягчэй было вырашыць на матэрыяле вайны. Ды і матэрыял гэты добра знаёмы пісьменніку. Ён усю вайну ваяваў у пяхоце. Імя лейтэнанта В. Быкава было нават выбіта на абеліску над брацкай магілай, маці атрымала на яго пахавальную. А ён выжыў.

      Пра падзеі на Беларусі ў першыя дні вайны, калі фронт адкаціўся на ўсход, а ў невялічкую вёсачку Верамейкі неўзабаве павінны прыйсці немцы, пра жыццё і барацьбу пад нямецка-фашысцкай акупацыяй расказвае пісьменнік Іван Чыгрынаў у пенталогіі “Плач перапёлкі”, “Апраўданне крыві”, “Свае і чужынцы”, “Вяртанне да віны”, “Не ўсе мы згінем” (1996).

      З сучаснай прозы сапраўдным адкрыццём новага мацерыка чалавечага быцця сталі раманы Вячаслава Адамчыка “Чужая бацькаўшчына” (1978), “Год нулявы” (1983), “I скажа той, хто народзіцца” (1987), “Голас крыві брата твайго” (1990). У сваіх раманах пісьменнік нібыта раскрыў формулу існавання народа Заходняй Беларусі. Бацькаўшчына – гэта бацькоўская зямля, надзел, бацькоўскі кут – хата, жытло, зямля, поле, тое, што ад нараджэння, змалку павінна належаць чалавеку які з гэтай зямліцы корміцца, на якой жыве. А тут бацькаўшчына становіцца чужой, не сваёй, навісае пагроза зусім яе страціць, з-за чаго гераіня ідзе на неверагодны ўчынак, хітрасцю перапісвае спадчыну, а сама адважваецца на смяротны грэх – зводзіць са свету свякроў і залоўку, апаіўшы іх чэмерам. Ноччу ў адрыне яны паміраюць у пакутах, што не застаецца таямніцай для вёскі.

      Раманы В. Адамчыка – пра адвечныя сувязі чалавека з роднай зямлёй і яе людзьмі.

      “Агульнанацыянальныя адзнакі” (В. Каваленка) даўно зацікавілі В. Адамчыка. Ён з пакалення беларускіх празаікаў, што дало літаратуры такія вядомыя імёны, як Іван Пташнікаў, Іван Чыгрынаў, Барыс Сачанка, Алесь Адамовіч, Міхась Стральцоў. Гэтыя аўтары разам з непасрэднымі сваімі папярэднікамі, такімі як Іван Мележ, Іван Шамякін, Янка Брыль, Васіль Быкаў, спрыялі сваёй творчасцю буйному росту беларускай літаратуры.

      Новыя жанрава-выяўленчыя мажлівасці “дэманструе” СКАЧАТЬ