59
Муза – поэзия, шоирнинг илҳоми («муза» юнонча сўз; санъатнинг илоҳий ҳимоячилари муза деб аталар эди).
60
Салгир – Қримдаги бир наҳр.
61
Цензура – матбуот устидан ҳукумат контроли. Пушкин даврида цензура жуда қаттиқ эди, ҳукуматнинг ўзбошимчалигига, зулмига қарши қаратилган ҳар қандай фикрни, ҳатто энг ожиз имони ҳам бўғар эди. Цензура дастидан Пушкин ҳам анча қийналган эди.
62
Пушкин бунда товуш жиҳатидан ўхшайтурган сўзлардан фойдаланиб, сўз ўйини ясайди. О rus! (лотинча) – Эй, қишлоқи! – демакдир.
63
Дриадалар – қадим юнон афсонасида ўрмон парилари.
64
Баршчина – крепостной ҳуқуқ даврида помешчик хўжалигида деҳқонлар гарданига тушган мажбурий меҳнат (помешчик фойдасига).
65
Оброк – крепостной ҳуқуқ даврида помешчикларнинг деҳқонлардан ақча ёки ҳосилот шаклида олатурган маблағлари.
66
Қул – бу ерда крепостной деҳқон.
67
Фармозон – «франк-масон»нинг бузилгани. Бу ерда ҳур фикрли маъносида.
68
Яъни қишлоқ аҳолиси Онегинни адабсизлик, назокатсизликда айблайди.
69
Кант (1724 – 1804) – немис идеалист файласуфи.
11
Днепр русалкасининг биринчи қисмидан.
70
Биз ҳаммамиз ўзимиз учунгина муваффақият ва шуҳрат қидирамиз, демакдир. Наполеон (1769 – 1824) номаълум бир офицер бўлиб, кейинча французларнинг императори даражасига кўтарилган машҳур қўмондондир.
71
Шимол достонлари – гўё қадим замонда яшаган афсонавий Шотландия шоири Оссианга тақлидан ёзилган қўшиқлар назарда тутилади. Русча қилинган таржимаси катта муваффақиятга эга бўлгандир.
72
Шоп мўйлов – аскарлар, ҳарбийлар демакдир. Подшоҳ ҳукумати – Николай биринчи даврида ҳарбийлар учун соқолни қириб, фақат мўйлов қўйишни буюрган эди.
12
Ширин садоли юнон исмлари, масалан: Агафон, Филат, Фёдор, Фекла ва ҳоказо, бизда фақат оддий халқ орасида қўлланилади.
73
Дворян жамиятининг юқори қисмида «Татьяна» исми у вақтларда оз қўлланиларди. Романларда эса иштирок этувчи шахсларнинг юқори, танланган табақага мансуб бўлиши қоида эди.
74
СКАЧАТЬ