Название: Nutuk
Автор: Мустафа Кемаль Ататюрк
Издательство: Elips Kitap
isbn: 978-625-6862-56-2
isbn:
Ali Rıza Paşa, bugün yemin merasimi için Saray’a gideceklerinden, telgrafımıza, yarın cevap verileceği bildirildi.
Ali Rıza Paşa Kabinesinde Sezilen Tereddüt
Biz bazı tavırlardan, Ali Rıza Paşa kabinesinde bir tereddüt, bu kabineyi teşkil eden zatların da kafalarında bir bulanıklık keşfeder gibi olduk. Onun için bazı tedbirler almayı uygun gördük.
Aynı günde, bir genelge yazdık. Bunda “Hükûmet ile millet arasında görüş ve gaye birliği meydana geldiği, bir genelgeyle bildirilinceye kadar eskisi gibi resmî haberleşmenin kesilmiş bir hâlde bulundurulması” lüzumunu bildirdik (Ves. 129).
Bundan başka, her taraftan gelen teklif ve görüşleri birleştirerek, bütün kolordu komutanlarına ve Millî Mücadele’ye yardımcı olan valilere de 3 Ekim günü bazı tebliğlerde bulunduk. Yeni kabine ile ilk temasımızla ilgili olan bu vesikaları, aynen, yüksek heyetinizin gözleri önüne sermeyi, bundan sonraki haberleşme ve münasebetlerin kolaylıkla anlaşılabilmesi için uygun görüyorum. Müsaade buyurur musunuz.
Şifre
Bütün Kolordu Komutanlarına ve Millî Mücadele’ye Yardımcı Olan Vali ve Vali Vekillerine,
Aşağıdaki telgrafın Harbiye ve Dâhiliye Nazırlarına çekilerek neticenin bildirilmesi rica olunur:
Dâhiliye Nazırının haince hareketlerine alet olarak halkı fiilen silahlandırmaya ve birbirini öldürtmeye kalkışan Konya Valisi Cemal ve Elazığ Valisi Ali Galip ve Malatya Mutasarrıfı Halil Beylerin tevkifleriyle harp divanına verilmeleri ve Trabzon Valisi Galip, eski Kastamonu Valileri İbrahim ve Ali Rıza Beyler ile Ankara Valisi Muhittin Paşa’ya herhangi bir vazife verilmemesi ve milletin kanuni haklarına tecavüz etmediklerinden ve millî dava ve mücadeleye yardımlarından dolayı, azledilen Sivas Valisi Reşit Paşa’nın eski görevine iadesi, eski Bitlis Valisi Mazhar Müfit ve eski Van Valisi Haydar Beylerin derhâl açık bulunan vilayetlere tayin edilerek vazifelendirilmeleri istenilmektedir.
Şifre
Bütün Vali ve Kolordu Komutanları ile Müstakil Mutasarrıflıklara,
Aşağıdaki şekle uygun olarak Sadrazam’a müracaat buyrulması ve neticenin bildirilmesi rica olunur:
Müslüman halkı silahlandırmaya ve birbirlerini öldürtmeye kalkışan ve orduyu içten yıkmak ve sonunda vatanı savunmasız bırakmak için emir verdiklerinden ve ordunun sırlarını, şifreleri çalmak için fiilî tertiplere girişmek suretiyle açığa vuran ve Kanun-i Esasi hükümlerince dokunulmazlığı bulunan milletin hususi haberleşmelerine engel olan eski nazırlardan Ali Kemal Bey, Süleyman Şefik Paşa, Dâhiliye Nazırı Adil Bey’in, Millet Meclisi açılınca Yüce Divana sevk edilmek üzere herhangi bir tarafa kaçmalarına meydan verilmemesini ve Telgraf Umum Müdürü Refik Halit Bey’in aynı sebeplerden dolayı derhâl tevkifiyle ilgili mahkemeye verilmesini kanunun dokunulmazlığı ve kutsallığı adına istemekteyiz.
Tabii ki, Harbiye Nezaretine geçen Cemal Paşa, orduya bir resmî tebliğ yapacaktı. İşte ona ilk cevap olmak üzere kolordulara şu telgrafın verilmesini tavsiye ettik:
Şifre
3’üncü, 20’nci, 12’nci, 15’inci, 13’üncü Kolordu Komutanlıklarına;
20’nci Kolordu Komutanı Fuat Paşa’ya (ayrıca),
Konya’da Refet Bey’e (ayrıca),
Harbiye Nazırı Cemal Paşa’nın ilk tebliğine cevap olmak üzere aşağıdaki telgrafın gizli olarak kendisine çekilmesi ve neticenin bildirilmesi rica olunur:
“Zatıdevletlerinin meşru olan Millî Mücadele’nin başlangıcından beri büyük bir kanaat ve imanla başında bulunduğunuzu biliyoruz. Harbiye Nezaretine tayininiz memnunlukla karşılanmıştır. Zatıdevletlerinin muvaffak olması için bütün ordu ve bütün Kuvayımilliye yardımcı olacaktır. Sırf başarınızı sağlamak maksadıyla aşağıdaki hususların bir an önce yerine getirilmesini rica ederiz:
a) Cevat Paşa veyahut eski Birinci Ordu Müfettişi Fevzi Paşa’yı Erkânıharbiyeiumumiye Riyasetine,
b) GalataIı Albay Şevket Bey’i veyahut Yusuf İzzet Paşa’yı, İstanbul’daki Kolordu Komutanlığı ve İstanbul Merkez Komutanlığına. Yusuf İzzet Paşa, İstanbul Merkez Komutanı ve Galatalı Şevket Bey 25’inci Kolordu Komutanı şeklinde olabilir.
c) Albay İsmet Bey’in Harbiye Nezareti Müsteşarlığına, d) Tümen Komutanı Yarbay Kemal Bey’in Emniyet Genel Müdürlüğüne tayinine yardım edilmelidir.
e) Ordu üzerinde kötü tesir yapmış olan ve Harbiye Nezaretini âciz ve kıymetsiz bir hâle düşüren ve rütbeleri, Millî Meclisten geçmeksizin iade edilen ve sırf siyasi fikirleri yüzünden memuriyet verilmiş bulunan emeklilerin derhâl vazifelerine son verilerek, önemli ve hassas makamların emniyetli ellere teslimi lazımdır.
f) Eski 3’üncü Kolordu Komutanı Albay Refet Bey, hiç sebepsiz istifaya mecbur edildiğinden, bu muamelenin düzeltilerek kendisinin şimdi bulunduğu Konya’da 12’nci Kolordu Komutanlığına tayini ve Fuat Paşa hakkındaki muamelenin düzeltilmesiyle 20’nci Kolordu Komutanlığına iadesi.
g) Fuat Paşa’nın yerine tayin edilen Hamdi Paşa ve 12’nci Kolorduya tayin edilen Sait Paşa derhâl asıl vazifelerine döndürülmelidir.
h) İlk fırsatta müfettişliklerin yeniden kurulmasıyla Doğu Anadolu’daki kolorduların, 13’üncü Kolordu da dâhil olduğu hâlde, Kazım Karabekir Paşa’ya ve Batı Anadolu’daki kolorduların, İstanbul ve Edirne de dâhil olduğu hâlde, Ali Fuat Paşa’ya verilmesi ve şimdilik iki müfettişlikle yetinilmesi uygun görülmüştür.
Efendiler, yeni sadrazamdan beklediğimiz cevap, nihayet geldi, şudur:
Çok aceledir.
Sivas’ta Müdafaaihukuk Cemiyeti Heyetitemsiliyesine,
C: 2 ve 3 Ekim 1919
Ali Rıza Paşa Kabinesi Millî Teşkilat ve Gayeleri Soruyor
“Erzurum ve Sivas Kongrelerinde tayin ve tespit edildiği telgraflarında bildirilen, teşkilat ve gayelerin neden ibaret olduğu hükûmetçe bilinmediğinden, durumun gereği incelenmek üzere, her şeyden önce СКАЧАТЬ