Sayılarla dünya tarihi. Emma Marriott

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ Çağı” olarak anılır. Uzun süren bu barış ve refah döneminde sanat, mimari ve edebiyat alanlarında pek çok gelişme yaşandı ve aralarında matematikçi ve gökbilimci Aryabhata’nın (476 – 550) da olduğu değerli bilginler yetişti. Aryabhata’nın 0 kavramını geliştiren kişi olduğu sanılmaktadır. Aryabhata, rakam çizelgesi üzerinde 0’ı göstermek için boşluk anlamına gelen “kha” kelimesini kullanmıştır.. Batı dünyasının bu rakamı keşfetmesi ise ancak 7. yüzyıldan sonra mümkün olacaktı.

      Buna ek olarak Guptalar, sonradan Batı’da 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 rakamlarına dönüşecek olan Hint-Arap sayı yazma metodunu da geliştirmişlerdir. Bu metodun genellikle Araplara ait olduğu zannedilmektedir; fakat Araplar sadece bu metodun Avrupa’ya aktarılmasında bir rol üstlenmişlerdir.

      Konstantinopolis’in İki Savunma Duvarı

      Bir Antik Yunan şehri iken Byzantion denen ve şimdi İstanbul ismiyle anılan Konstantinopolis’i saran yüksek duvarlar ve surlar, antik dönemin çok önemli eserleri arasındaydı. Ardı arkası kesilmeden dört bir yandan gelen saldırılara rağmen şehrin ve Bizans İmparatorluğu’nun 1.000 yıl boyunca ayakta kalmasına ve hatta zenginleşmesine olanak tanıyan onlardı.

      Batı Roma İmparatorluğu Germen istilaları sonucu yakılıp yıkılırken, daha sonra Bizans İmparatorluğu denecek olan Doğu Roma İmparatorluğu’nun başkenti büyümeye devam etti. İçte yer alan birinci sur, ilk imparator olan Konstantin (324 – 327) tarafından inşa edildi ve Theodosius II (408 – 450) döneminde 2 kat tahkimatla güçlendirildi. 22 kilometre boyunca uzanan iç duvarlar 4,5 – 6 metre arası kalınlığa ve 12 metre yüksekliğe sahipti. Dış duvarlar ise 2 metre kalınlığında ve 8,5 – 9 metre arası yükseklikteydi.

      Haliç kıyısı ve Marmara Denizi arasında yer alan bu ikiz surlar, şehrin 7 tepe üzerinde yükseldiği hesaba katıldığında herhangi bir saldırı karşısında ele geçirilemez görünmekteydiler. Gotlar, Persler ve Arapların sürekli tekrarlayan saldırılarına karşın hep ayakta kalan şehir, ancak 1453’te Osmanlı Türklerinin eline geçti.

      Asya ve Avrupa kıtasının her iki yakasına kurulu Konstantinopolis şehri, 1.000 yıllık hâkimiyeti süresince ticaretle serpilip gelişti. Gösterişli sanatı ve mimarisi onu ziyaret eden herkesi büyüledi. Hıristiyanlığı resmi din haline getiren Bizans İmparatorluğu’nun sınırları, 565 yılına gelindiğinde İspanya’dan Kuzey Afrika’ya, oradan da İran’a uzanıyordu. Aynı tarihlerde, nüfusu yarım milyon kişiyi bulan Konstantinopolis, Batı dünyasının en büyük ve en zengin şehri haline gelmişti.

      6 Milyon Avro

      Nisan 2005’te Etiyopya’ya iniş yapan Antonov model bir stratejik taşıma uçağının kargosunda 24 metrelik ve 160 tonluk bir dikilitaşın orta kısmı yer alıyordu. Bunu izleyen günlerde, bu devasa dikilitaşın geriye kalan üst ve alt parçaları da, İtalyan hükümetine toplamda 6 milyon avroya mal olacak bir nakliye operasyonuyla Roma’dan yine Etiyopya’ya taşındı.

      Hava yoluyla taşınan belki de en büyük ve en ağır cisim olan bu dikilitaş 1937 yılında İtalyan askerleri tarafından çalınmış ve Etiyopya’nın İtalya tarafından ele geçirilişini kutlamak için Roma’ya götürülmüştü. Etiyopya’ya geri verilmesini içeren 1947 yılı tarihli Birleşmiş Milletler kararına rağmen bu dikili taş Roma’da kaldı ve yıllarca Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Genel Merkezi’nin önünde bekledi.

      Oldukça süslü bir görünüme sahip olan bu taş, Kuzeydoğu Afrika’da yer alan ve günümüz Etiyopya’sında da bir şehir olarak varlığını sürdüren Aksum’daki ticari imparatorluğun en güzel mimari eserlerinden birisi olarak bilinmektedir. 300 yılında Kuş Krallığı’nı deviren Aksum İmparatorluğu 600’lü yılların sonlarına kadar çok gelişmiş bir ticaret merkeziydi. İçinde birden çok varlıklı şehir barındıran bu imparatorluk, en uzunu 34 metre olan, granitten devasa dikilitaşlarıyla meşhurdu. Bu taşlar Aksum’un 4. yüzyılda Hıristiyanlığa geçmesinden önce bir çeşit dini amaca hizmet etmekteydi.

      Milattan Sonra 0

      Bu kitapta kullanılan takvim Batı esasına dayanmaktadır ve yılları milattan sonra (MS) ve 525’de İskitli papaz Dionisus Eksiguus tarafından geliştirildiği haliyle milattan önce (MÖ) olarak ikiye ayırmaktadır. Başlangıç noktası olan milat, İsa’nın doğum yılıdır. O zamanlar 0 rakamının Batı’da bilinmemesinden dolayı Dionisius, yeni dönemi milattan sonra 0’dan değil 1’den başlatmıştır.

      Dionisius, eski Diocletianus takvimini bir köşeye atma fırsatını, her sene farklı günlerde kutlanan Paskalya Yortusu’nun gününü hesaplarken (Roma’da Papa I. John’un emriyle ay takvimine göre hesaplanıyordu) buldu. Roma İmparatorluğu’nun gördüğü en büyük ve en kanlı Hıristiyan katliamı Diocletianus döneminde gerçekleştiğinden, Diocletianus’un (245 – 305) tahta geçişiyle başlayan ve onun ismiyle anılan bir takvimi kullanmaya devam etmek uygun görülmemiştir.

      Her ne kadar İsa’nın MÖ 7 ve MÖ 3 yılları arasında doğduğu konusunda bir fikir birliğine varılmışsa da, Dionisius’un yeni takvimi şu anda dünyada en çok kullanılan takvimdir. Fakat dünyaya yayılması bir anda gerçekleşmemiştir. Anglosakson papaz Bede, 732’de kaleme aldığı İngiliz Halkı’nın Kilise Tarihi isimli eserle bu yeni takvimi popüler hale getirmiş ve bu sayede bu takvimin kullanımı yayılmıştır. Ayrıca Frank Kralı Şarlman (bk. sayfa 56) ve vârislerinin Karolenj İmparatorluğu’nun devlet işlerinde bu takvimi kullanması, bu takvimin Avrupa’daki yayılışını hızlandırmıştır.

      Bunun tersine Müslümanlar takvimlerini Hicret’ten, yani Muhammed’in Mekke’den göç ettiği yıl olan 622’den başlatırlar. Babil takviminden etkilendiği düşünülen Yahudi takvimindeki başlangıç yılı ise, Yahudi kutsal yazılarına göre Tanrı’nın dünyayı yarattığı yıl olan MÖ 3.761 olarak kabul edilir.

      İslam’ın 5 Şartı

      Kelime anlamı tek bir tanrının, yani Allah’ın iradesine teslim olmak olan İslam, her inanan için vazgeçilmez olan 5 temel şarta sahiptir. Bu şartlar dinin prensiplerini ve kurallarla belirlenmiş ibadet yollarını içerir: Allah’ın varlığına şehadet etmek; mecburi olmayan diğer namazlarla beraber günde beş vakit namaz kılıp günlük ibadetleri yerine getirmek; fakire zekât vermek; Ramazan ayında 30 gün oruç tutmak ve Mekke’ye hacca gitmek.

      Bu ibadetlere dair kurallar, sosyal davranışları düzenleyen bir hukuk sistemiyle beraber Mekkeli Arap bir tüccar olan Muhammed’e vahiy olarak inmiştir. Muhammed bu vahiylerin ilkini, yüce ve tek olan Allah’ın büyüklüğünü ilan etmesi için 610 yılında almıştır. Bunlar daha sonra Kuran isminde bir kitapta toplanmıştır.

      Конец ознакомительного фрагмента.

      Текст предоставлен ООО «Литрес».

      Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на Литрес.

      Безопасно СКАЧАТЬ