Название: Sayılarla dünya tarihi
Автор: Emma Marriott
Издательство: Maya Kitap
isbn: 978-625-8068-77-1
isbn:
Buda’nın ölüm tarihi belli olmasa da, bedeninin yakıldığını ve küllerinin 8 ayrı kaba konularak toprak höyüklere gömüldüğünü biliyoruz. İki yüzyıl sonra Hindistan’daki Maurya İmparatoru Ashoka (bk. sayfa 48), bu kapları topraktan çıkaracak ve onları bölerek Buda adına 84.000 tane türbe inşa ettirecekti.
Konfüçyüs’ün 5 Klasiği
Bir Çin felsefesi olan Konfüçyüsçülüğün temel metinleri Konfüçyüs’ün 5 klasiği olarak bilinir. Evreni ying ve yang ismindeki iki enerjinin etkileşimi olarak gören Değişimler Kitabı’nı da (Yi Çing) barındıran bu klasikler konfüçyüsçülüğün temel değer ve inanç sistemlerini açıklar. Bu metinlerin, Çin’i MÖ 11. yüzyıldan MÖ 256’ya kadar yönetmiş olan Zhou Hanedanlığı sırasında, ünlü Çinli filozof Konfüçyüs (yaklaşık MÖ 551 – MÖ 479) tarafından yazıldığına veya gözden geçirildiğine inanılır.
Konfüçyüsçülük, Han Hanedanlığı (bk. sayfa 43) döneminde Çin’de devletin resmi dini haline gelecek ve Tang Hanedanlığı (bk. sayfa 59-60) sırasında da yeniden canlanacaktı. Günümüzde, çoğunluğu Çin, Kore, Japonya ve Vietnam’da olmak üzere 6 milyonun üzerinde Konfüçyüsçü yaşamaktadır. En temel kavramları ahlaki olanlardır: Aileye saygı, nezaket, dosta sevgi, fazilet ve yüce insan ideali.
8.000 Toprak Asker
İmparator Qin Shi Huang’ın Toprak Ordusu
1974 yılında Çin’in Xian bölgesinde kuyu kazmakta olan çiftçiler, içinde insan boyutunda 6 bin toprak asker barındıran bir çukurla karşılaştılar. 1976’daki kazılar neticesinde iki çukur daha keşfedildi ve bir kısmı gömülü halde kalsa da, bulunan toprak heykellerin sayısı 8.000’e yaklaştı.
“Toprak Ordu” olarak bilinen bu heykeller, Çin’in ilk imparatoru Qin Shi Huang’ı ölümünden sonraki yaşamında korumaları amacıyla MÖ 210 civarında onunla beraber gömüldüler. Savaşçılar, at arabaları ve atlardan oluşan bu heykellerin yapımında ayrıntılara çok dikkat edildi. Savaşçıların ayakkabılarının tabanları bile desenli olmalıydı. Toprak savaşçılar, boy, üniforma ve saç şekli açısından rütbelerine göre farklıdırlar.
Qin Shi Huang, Qin Hanedanı’nın ilk imparatoruydu ve onun ardından gelecek Çinli yöneticiler 2.000 yıl boyunca imparator unvanını kullanacaklardı. MÖ 221 – MÖ 206 yılları arasında hüküm süren ve Çin’in ilk birleşik imparatorluğu olan bu hanedanlığın adı olan Qin, “Çin” olarak bilinen bu ülkeye ismini vermiştir. Qin Hanedanlığı sıkı bir yönetim kurmuş ve ülke genelinde aynı yazı, ağırlık ve ölçü sistemlerinin kullanılmasını sağlamıştır. Kuzey’in göçebe kabilelerinden korunma amacıyla önceden inşa edilmiş olan savunma duvarlarını birleştirerek Çin Seddi’ni ortaya çıkaran da bu hanedanlıktır. Yüz binlerce işçinin ölümü pahasına inşa edilen Çin Seddi’nin yapımında toplamda 300.000 asker ve 500.000 sivil görev almıştır.
Hanibal’ın 37 Fili
Kartaca Generali Hanibal, MÖ 264’te başlayan ve Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasındaki bir dizi çarpışmadan oluşan Kartaca Savaşları sırasında üne kavuşmuştur. Günümüzde Tunus kıyısında yer alan Kartaca, o dönemde önemli bir ticaret merkezi halini almış, Kuzey Afrika, İspanya ve Sicilya’da kurduğu koloniler yüzünden de önce Yunanistan, sonra da Roma’yla karşı karşıya gelmişti.
İspanya’nın kumandanı Hanibal, 30.000 asker ve 37 filden oluşan ordusuyla Pireneler’i ve Alp Dağları’nı aşıp Kuzey İtalya’ya girerek İkinci Kartaca Savaşı’nı (MÖ 218 – MÖ 201) başlattı. Birinci Kartaca Savaşı’nda filler Kartaca ordusu tarafından çok etkili bir şekilde kullanılmıştı; fakat bu kez uzun ve riskli yürüyüşün sonunda sadece tek bir fil hayatta kalmıştı. Bu filin adı Suriyeli anlamına gelen “Surus” idi ve Hanibal’ın sürdüğü fildi.
Hanibal İtalya’ya vardıktan sonra Romalıları üst üste bozguna uğrattı. Bunlardan bir tanesi Roma’nın aldığı en büyük mağlubiyetlerden biri sayılan ve 50.000 ila 70.000 arasında Roma askerinin öldüğü MÖ 216’daki Cannae Muharebesi’dir. Yine de Hanibal Roma’ya son darbeyi indiremedi. Romalılar MÖ 146’da Kartaca’yı ellerine geçirdiklerinde 200.000 kişiyi katledip geriye kalan 50.000 kişiyi de köle olarak sattılar.
Bundan sonra Roma Cumhuriyeti, Kartaca kolonilerini ele geçirmesi ve Makedon Savaşları’nda başarılı olması neticesinde Makedonya, Yunanistan ve Galya’nın bir kısmında söz sahibi olup gücünü artırdı. Fakat Romalıların doğuya dair umutları MÖ 53’te Carrhea Savaşı’yla yıkıldı. Bugünün sınırlarıyla konuşursak, merkezi Kuzey İran’da olan ve Güneydoğu Türkiye’den Doğu İran’a kadar uzanan bir imparatorluk kuran Partlar, bu savaş sırasında Roma ordusunu okçu süvarileriyle yendiler. Bozguna uğrayan yaklaşık 44 bin Roma askerinden sağ kurtulanlar sadece 10 bin kişi kadardı.
Her 3 Galyalıdan Birisi Katledildi
Roma Generali Jül Sezar, günümüzde Fransa ve Belçika topraklarına karşılık gelen Galya’nın tamamını Roma egemenliği altına almak için MÖ 58 – MÖ 51 yılları arasında Galyalı kabilelere karşı bir dizi sefer başlattı. İnsafsızca süregiden bu savaşlar harp meydanında 1,2 milyon ölü bırakmıştır. Bir o kadar insan da ya köleleştirilmiş ya da açlıktan ölmüştür.
Bu hesaba göre, Galya’daki her üç insandan biri öldürüldü veya kayboldu. Bir iç savaş döneminden sonra Jül Sezar, Roma’da kendini ömür boyu diktatör ilan ettirdi. Bunun ardındansa ayın tam ortasındaki gün olan “Ides” gününde, MÖ 44 senesinin Mart ayının 15’inde suikasta uğradı. Kendisinden sonra başa geçen evlatlığı Octavius oldu. Octavius, MÖ 27’den itibaren imparatorluk halini alan Roma’nın ilk imparatoru olarak kendine Augustus ismini aldı.
İpek Yolu ve Doğu-Batı arasında ticareti yapılan ürünler
6.437 Kilometrelik İpek Yolu
Adını, Çinli tacirlerin MÖ 100’den itibaren Batı dünyasına taşımaya başladıkları ipekten alan İpek Yolu, 6.437 kilometrelik antik bir karavan yoludur ve Çin’i Batı’ya bağlamıştır.
Çin’deki Han Hanedanlığı (MÖ 206 – MÖ 220) merkezi yönetimi sağlamlaştırdıktan sonra Kore ve Vietnam’ın bir kısmını ele geçirerek Çin’in sınırlarını genişletmiştir. Sanatta, bilimde ve teknolojideki (kâğıdın ve pusulanın keşfini de içeren) pek çok gelişmeye öncülük etmesine ek olarak MÖ 114 civarında İpek Yolu’nun Orta Asya’daki kısımlarını geliştirmiştir. СКАЧАТЬ