Тирилиш. Лев Толстой

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ тегмаган бир хизматкор хотиннинг қизи эди. Бу эрсиз хотин қишлоқда опа-сингил помешчик бекачникида молбоқарлик қиладиган онаси қўлида турар ва ҳар йили туғар эди. Қишлоқ одатига кўра, туғилган бола чўқинтириларди, кейин онаси дунёга бемаврид келган, ишлашга халақит берган бу кераксиз болани эмизмасди, у кўп вақт ўтмай очликдан ўлиб кетаверарди.

      Унинг беш боласи шу тахлитда ўлиб кетган эди. Ҳаммаси чўқинтирилди, кейин эмизилмади, ўлиб кетди. Ўткинчи лўлидан орттирилган олтинчи бола қиз эди ва агарда у қари бекачлардан бири қаймоқдан сигир ҳиди келяпти, деб молбоқарларни койиш учун молхонага кирмаганда, бу қизчанинг тақдири ҳам худди шундай бўларди. Бека молхонага кирганда аёл дўмбоққина чақалоқни қўйнида олиб ётарди. Қари бекач қаймоқ учун ҳам, кўзи ёриган аёлни молхонага киргизишгани учун ҳам койиди-да, энди чиқиб кетмоқчи бўлганида, гўдакни кўриб ийиб кетди ва момаси бўлишни истаб қолди. Бекач қизчани чўқинтирди ва чўқинтирган қизига раҳми келиб сут, онасига пул бериб турди, шу баҳона билан қизча омон қолди. Қари бекачлар ҳам қизчани «омон қолган» деб юритадиган бўлди.

      Онаси касал бўлиб ўлиб қолганда қизча уч яшар эди. Молбоқар кампир неварасини боқишга қийналгани учун қари бекачлар қизчани ўз қарамоқларига олишди. Қора кўз қизча ниҳоятда шўх ва ёқимтой бўлиб чиқди, қари бекачлар ўша билан овунадиган бўлиб қолишди.

      Қари бекачлар иккита эди: кичиги Софья Ивановна кўнгилчанроқ бўлиб, қизни шуниси чўқинтирган эди. Каттаси Марья Ивановна қаттиққўлроқ эди. Софья Ивановна қизни ясантирар, ўқишга ўргатар ва уни асранди қилиб олмоқчи бўларди. Марья Ивановна бўлса, қизни хизматкор, уддабурон оқсоч қилиш керак деярди. Шунинг учун ҳам жуда талабчан эди, жаҳли чиқиб турган кезларда қизчани жазолар, ҳатто тутиб олиб урарди.

      Шундай қилиб, икки хил таъсир остида тарбия топган қизча ўсиб вояга етганда на асранди қиз бўлди, на оқсоч. Уни Катька эмас, Катенька ҳам эмас, балки Катюша деб чақиришарди. Катюша кашта тикар, уйларни йиғиштирар, иконаларни бўр билан тозалар, қаҳва қовурар, туяр, қайнатиб косачаларда келтириб берар, майда-чуйдаларни ювар, баъзан бекачларга китоб ҳам ўқиб берарди.

      Унга бир неча бор совчилар келди, лекин бекачлар орасида яшаб ўрганган қиз ўзига совчи қўйган меҳнаткаш одамлар билан бирга туриш оғир бўлишини ўйлаб, биронтасига ҳам тегмади.

      У ўн олти ёшга киргунча ана шундай яшади. Катюша ўн олтига кирганда бекачларникига уларнинг талаба жияни – бадавлат князь келди. Катюша бўлса, князни севиб қолди, лекин на унга муҳаббат изҳор қилди ва на бунга иқрор бўлди. Орадан икки йил ўтгач, бекачларнинг худди ўша жияни урушга кета туриб йўл-йўлакай аммалариникига тушиб, уларникида тўрт кун туриб қолди, жўнашидан бир кун олдин Катюшани йўлдан оздириб, жўнаб кетадиган куни унинг қўлига юз сўм қистирди. Орадан беш ой ўтгач, Катюша ўзининг ҳомиладорлигини сезиб қолди.

      Ўшандан бери дунё кўзига қоронғи кўриниб, бу шармандаликдан қутулиш йўлларини излай бошлади. Қўли ишга бормай, бекачларига СКАЧАТЬ