Ko`rinmas odam. Герберт Уэллс

Чтение книги онлайн.

      Janob Xollning gapiga qaraganda, shundan so‘ng musofir sekingina so‘kinib qo‘yibdi.

      Birinchi savatni mehmonxonadagi o‘zi ko‘rsatgan joyga olib kirishlari bilanoq, musofir hech uyalmaynetmay missis Xollning gilamiga poxollarni to‘kib-sochib, sabrsizlik bilan uni ocha boshladi. U savatdan har xil hajm va shakldagi shishalarni olishga kirishdi. Bularning orasida kukunsimon dorilar, xilma-xil rangga bo‘yalgan yoki shaffof suyuqlik bilan to‘ldirilgan ingichka-ixcham, ustiga «zahar» degan so‘z yozig‘liq egri-bugri, tor bo‘g‘izli yumaloq, yashil va oq rangli katta, sirtiga o‘yib xat yozilgan, oyna probkali, mahkam yopiladigan burma, po‘kak tiqinli vino hamda zaytun moyidan bo‘shagan shishalar ham bor edi. Ana shu shishalarning hammasini u javonga, kaminning peshtaxtasiga, stolga, deraza tokchasiga, polga, xullasi kalom, hamma yoqqa qator-qator qilib terib qo‘ydi. Bremblxerst dorixonasida shu shishalarning yarmisi ham yo‘q edi.

      Salobatli bir manzara hosil bo‘ldi. Musofir savat ortidan savat bo‘shatardi, ularning hammasi shisha bilan liq to‘la edi. Nihoyat, barcha quti va savatlar bo‘shatildi, stolning ustida bir g‘aram poxol uyulib qoldi; savatlarda shishalardan tashqari, bir talay naycha va juda avaylab o‘rab-chirmalgan tarozi ham bor edi.

      Savatlarni bo‘shatgach, noma’lum kishi derazaga yaqin bordi-da, uyulib yotgan poxol, o‘chib qolgan kamin, ko‘chada qolib ketgan kitob to‘la quti, jomadonlar va yuqoriga olib chiqilgan boshqa yuklarga qayrilib ham qaramay, ishga kirishib ketdi.

      Missis Xoll tushki ovqatni olib kirganida, musofir ishga qattiq berilib ketgandi, u shishalardan naychalarga tomchi-tomchi suyuqlik quyish bilan band bo‘lganidan, missis Xollning xonaga kirganini payqamadi ham. Missis Xoll poxolni yig‘ishtirib olgach, gilamning ayanchli ahvolini ko‘rib ranjigani uchunmi, har qalay, patnisni stolga odatdagidan ko‘ra taraqlatib qo‘ygan edi, musofir unga yarq etib bir qaradi-yu darhol yuzini teskari o‘girdi. Missis Xoll musofirning ko‘zoynaksiz ekanini ko‘rib qolishga ulgurdi: ko‘zoynak shundoq yonginasida, stol ustida yotardi. Shunda ayolga uning ko‘z kosasi haddan ziyoda chuqur bo‘lib ko‘rindi. Musofir ko‘zoynagini taqib o‘girildi-da, missis Xollning basharasiga tikildi. Missis Xoll poxollar polga sochilib yotganidan xafa ekanini aytmoqchi edi, biroq musofirning o‘zi oldinroq gap ochdi:

      – Men sizdan xonaga eshikni taqillatib kirishingizni so‘rardim, – dedi u nihoyatda zarda bilan, aftidan, bo‘lar-bo‘lmas gapga ham uning darrov jahli chiqaverardi.

      – Men eshikni taqillatdim, lekin siz…

      – Balki taqillatgandirsiz. Ammo men tadqiqot bilan mashg‘ul paytimda, bu tadqiqotlar favqulodda muhim va zarur, ozginagina notinchlik, eshikning g‘ijirlashi ham… Men sizdan so‘rar edimki…

      – Albatta, janob. Basharti sizga zarur bo‘lsa, eshikni qulflab qo‘yishingiz mumkin. Istagan vaqtingizda…

      – Juda o‘rinli fikr! – dedi noma’lum kishi.

      – Lekin manavi poxollar, afandim… Sizga aytishga botina…

      – Kerak emas! Agar poxollar g‘ashingizga tegayotgan bo‘lsa, ularni tozalab olib, xarajatini mening hisobimga yozib qo‘ying.

      Keyin u o‘zicha so‘kinishga o‘xshash allanima balolar deb do‘ng‘illab qo‘ydi. Noma’lum kishi mehmonxona bekasi oldida bir qo‘lida shisha, ikkinchisida naycha tutgan holda jangari va darg‘azab qiyofada turar, uning vajohati kishini shu qadar taajjubga solar ediki, missis Xoll o‘zini noqulay his eta boshladi. Lekin u cho‘rtkesar va shaddod ayol edi.

      – U holda, – dedi ayol, – qancha to‘lamoqchi ekanligingizni bilsam bo‘ladimi?..

      – Bir shilling. O‘sha hisobga yana bir shilling qo‘shib qo‘ying. Yetarli bo‘lsa kerak, deb o‘ylayman?

      – Yaxshi, siz aytganday bo‘la qolsin, – dedi missis Xoll dasturxon tuzashga kirishar ekan.

      – Albatta, basharti siz shunga rozi bo‘lsangiz…

      Noma’lum kishi teskari qarab, missis Xollga orqasini o‘girib o‘tirdi.

      U eshikni ichidan qulflab olib, missis Xollning ishontirishicha, miq etgan tovush chiqarmay, kechgacha ishladi. Faqat bir marotabagina «taraq» etgan tovush va shishaning jaranglagani eshitildi, go‘yo kimdir stolni itarib, shishani polga uloqtirib yuborganday bo‘ldi, keyin esa uning gilam ustida tez-tez qadam tashlab, u yoqdan bu yoqqa yurgani eshitildi. Biror falokat yuz bermadimikin deb xavfsiragan missis Xoll eshik oldiga kelib, quloq sola boshladi.

      – Hech nima chiqmaydi! – deb qichqirardi musofir xunob bo‘lib. – Hech nima chiqmaydi, vassalom! Uch yuz ming, to‘rt yuz ming! Axir buning poyoni yo‘q-ku! Aldandim! Butun umrimni shunga bag‘ishlashim kerak! Sabr, sabr qilish kerak! Aytishga oson! Ahmoq, ahmoq!

      Shu mahal allakim qovoqxonaga kirdi, salmoqlanib bosilgan qadam tovushi eshitildi va missis Xoll gapni oxirigacha eshitmay, chor-nochor eshikdan uzoqlashishga majbur bo‘ldi. Missis Xoll qaytib kelganida, kresloning sal-pal g‘ijillagani va goho shishalarning bir-biriga tegib ohista jaranglaganini hisobga olmaganda, xona yana suv quyganday jimjit bo‘lib qolgan edi. Chamasi, noma’lum kishi qaytadan ishga kirishgan edi.

      Missis Xoll choy keltirgan mahalida, xonaning burchagidagi ko‘zguning ostida singan shishalarni va beparvolik bilan artib olingan sariq dog‘ni ko‘rdi. Missis Xoll uni musofirga ko‘rsatdi.

      – Shularning hammasini mening hisobimga yozib qo‘ying, – dedi noma’lum kishi g‘ijinib. – Undan keyin Xudo haqi, menga xalal beravermang. Mabodo sizga biror zararim tegsa, mening hisobimga yozib qo‘yavering, – dedi u va oldidagi daftarga turli belgilar qo‘ya boshladi…

      – Bilasizmi, men sizga nima demoqchiman? – deb sirli ravishda gap boshladi Firensayd. Bu suhbat o‘sha kuni kechqurun pivoxonada bo‘layotgan edi.

      – Xo‘sh? – so‘radi Teddi Xenfri.

      – Itim qopib olgan o‘sha odam… Xullas, gapning lo‘ndasini aytsam, u qora tanli. Har qalay, uning oyoqlari qora. Itim shimi bilan qo‘lqopini yirtib yuborgan vaqtda ko‘rib qoldim. Yirtilgan joydan pushti rang badan ko‘rinishi kerak edi-a, shundaymi? Ammo men sizga aytsam, sira unaqa bo‘lgani yo‘q. Faqat qop-qora narsa ko‘rindi, xolos. Sizga rost gapni aytyapman: uning badani qop-qora, manavi shlyapamdan farqi yo‘q.

      – Xudoyo tavba! – xitob qildi Xenfri.

      – Buning gapini qara-ya! Axir uning burni pushti rangda-ku.

      – Shundaylikka shunday, – dedi Firensayd, – bu gaping to‘g‘ri. Lekin men bu odam olachipor, desamchi, sen unda nima deysan, Teddi? Uning ba’zi joyi qora, ba’zi joyi oq, chovkar. U ana shundan xijolatda. Allaqanday duragay, ikki rang aralashib ketish o‘rniga, xol-xol, chovkar bo‘lib qolgan, bildingmi! Men shunday odamlar ham bo‘lishini ilgari eshitgandim. Otlarda bunaqa narsa juda ko‘p uchraydi. Buni xohlagan odamingdan so‘rashing mumkin.

      IV bob

      MISTER KASS NOMA’LUM KISHI BILAN SUHBATLASHADI

      Noma’lum kishi Aypingga kelganidan keyingi barcha voqealarni batafsil tasvirlashdan maqsadim, nima sababdan hamma unga qiziqib qolganini kitobxonga tushuntirishdir. Uning mashhur klub kuni bayrami vaqtigacha Aypingda qanday yashagani masalasiga kelganda, shuni aytish kerakki, ikkita g‘alati voqeani hisobga olmaganda, bu to‘g‘rida to‘xtalmasa ham bo‘laveradi. Ba’zan missis Xoll u bilan xo‘jalik masalasida tortishib qolardi, biroq СКАЧАТЬ