– Сиздан-да! Ҳар доим отангизни сўкасиз-ку. Мен эшитаман. “Падаримга лаънат!” – дейсиз, ҳеч ким ундай отасини сўкмайди, сиз шундай дейсиз!
– Яна нимани биласан?
– Ҳеч нимани!
– Айт.
– Сийгим келди, – юлқиниб қочаман. Бобом гаврон таёғини отади, ҳарқалай тегмайди.
Сўнг тошлаб қолади. Қочаман, дарёга бориб, шомгача чўмиламан. Сувнинг лаби қорайганда чиқаман.
Бетим ёғ томган сувдай тўрлайди, тилингандай ёрилади, лўлининг боласидай тўзиб уйга бораман. Биров сўрамайди. “Сутдан қолган – этдан қолган”, – дейман!
Етим қўзи бирдан кўзга ташланади. Сурувдан ажралиб туради. Чек-чукка излаб ўтлайди, панаю пастни кўзлайди. Қулоқлари шалпайиб, сўлғин кўз ташлайди. Диркилламайди, кучини олмагунча қуйруқ бойламайди. Мен ўзимни шу етим қўйдай билардим. Лекин сира шалпаймас, эмин-эркин юрардим. Хоҳласам уришар, хоҳласам исталган ёқимсизга тош отиб қочардим.
“Сўрайдиганим йўқ”, деб дарсга ҳам бормай қўяверардим. Аммо кўнглим етим қўзи эди.
Бобой билан момойни алдашдан кўра қишда туфлаш қийинроқ: “Бугун устознинг тиши синиб кетибди. Эри урган-да. Кўп ичади-ку, бўйни сингур, момо. Қўлини ўқлов билан уриб синдириш керак-а, бобо?!” Аммо момом тезда изини кавлаб қолади. Биров билан уришсам ҳам, бобомдан олдин сезади. У: “Амакиларингдан ҳеч ўрнак олма”, – дерди. “Улар қаерга борса, жанжал қўзғаб, ўзига душман топиб келади. Сен дўст тутиниб юр, тақиллатмасанг ҳам, қарашингдан эшиклар очилади”, – дейди. “Мен сағирман, деб ўксима, болам. Сен менинг саккизимсан”, – деб қаймоқ соларди оғзимга тик туриб момом. У бирор боласи ўқишни тугатмаганидан ўксинарди: “Мени қишлоқнинг бор тўраси сўратди, раиснинг улидан келди совчи, эшигимда туманнинг катта бойлари ётиб олди, аммо мен бобонгни танладим. Чунки институтда, тарихда ўқирди, қишлоқдан биринчи устидент эди. Мен ўқиганга тегсам, болаларим ҳам каллали бўлади, деб ўйладим. Гўрда, бари ўлик чиқди, бесавод, чўпон-чўлиқ, сувчи, деҳқон, ҳисобчи, таракторчи бўлди. Хотин суяб юрадиган ароқхўр бўлди. Тузукроғи отанг эди, эрта олди, Худойга керакки олди, жигаримни юлиб олди. На аламимиз бор? Аммо сен бола, бобонгдай Тошкентларда ўқимасанг, гўримда тик тураман. Менинг отамлар, бобомлар катта деҳқон ўтган, аммо беш маҳал намозни канда қилмаган, бир умр ҳалол яшаган, лаънат юқтирмаган авлодларига, бари бало бобонгдан. Замон ўлсин, ҳозир бирорта укам калима келтиролмайди, оғзидан ароқ аримайди. Отам гўрида қандай ётган экан, деб куяман…”
Момомнинг қорнида ётиб, унинг кўз ёшларини артаман, оппоқ сочларини силайман, шу ерда мудрайман, сағир қўй қуриган саксовул соясига ўзини ургандай.
Еттита амаким бор.
Бир пайтлар барини бобом ўқишга солган. Ҳаммасига Тошкентдаги Улуғ Курсдош “танка”лик қилган.
Улуғ Курсдош номи уйимизда алоҳида меҳр билан тилга олинади. Унинг сурати кўкка бўялган жимжимадор рамкага солинганча қармоқ ипга боғланиб, меҳмонхона тўрига осиб қўйилган.
Бизнинг СКАЧАТЬ