Dekameron. Джованни Боккаччо

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ götürüblər. Bu adamlar Martellinonun burnuna duzlu su qoymaq üçün bundan yaxşı bəhanə tapmırdılar. Bələdiyyə idarəsinin hakimi amansız bir adamdı, deyilən sözləri eşidən kimi Martellinonu kənara çəkib, sorğu-suala başladı; lakin Martellino ona zarafatla cavab verdi, sanki tutulmasını boş bir şey hesab edirdi. Hakim bundan açıqlandı, əmr etdi ki, onu qollarından assınlar, ona bir neçə yaxşı kötək vursunlar, deyilən şeyləri boynuna almağa onu məcbur etsinlər, sonra da boğazından assınlar. Martelli» nonu yerə endirəndə hakim yenə ondan soruşdu ki, sənin haqqında o adamların dediyi doğrudurmu? Martellino gördü ki, bu yolla işdən boyun qaçırmaq yaxşı nəticə verməyəcək, dedi ki: «Cənab, mən sözün düzünü sizə söyləməyə hazıram, ancaq məni oğurluqda təqsir-ləndirən o adamlar qoy desinlər görüm onların pul kisəsini nə vaxt kəsmişəm və harada kəsmişəm, onda mən də sizə nə etdiyimi, nə etmədiyimi deyərəm». Hakim «yaxşı» deyib əmr etdi ki, o adam-lardan bir neçəsini çağırsınlar. Onların biri dedi ki, Martellino mənim pul kisəmi bir həftə bundan əvvəl, o birisi dedi ki, altı gün əvvəl, bir başqası dedi ki, dörd gün əvvəl kəsmişdir, bəziləri də dedi ki, elə bu gün kəsmişdir. Martellino bunları eşidib dedi: «Cənab, onların hamısı həyasızcasına yalan deyir, mən sözümün doğruluğuna sübut gətirə bilərəm. Mən bu şəhərə ancaq indi, bir az bundan əvvəl gəlmi-şəm, belə deyilsə, bir də mən bu şəhərə ayaq basmayım! Gələn kimi də o müqəddəs meyitə baxmağa getdim, orada da mənim başıma bu müsibət gəldi. Bunun doğru olduğunu sinyorun məmuru onun dəftəri, bir də ki, mehmanxana sahibi sizə sübut edə bilər; şəhərə gələnlər o məmurun dəftərində qeyd olunur. Soruşun, mənim söylə-diklərim doğru olsa, iltifat buyurub, bu əclafların sözü ilə məni incitməyin, məhv etməyin».

      Məsələ belə ikən, Markeze ilə Stekki gördülər ki, hakim istintaqa yaman girişib, Martellinonu qollarından asdırıb, bərk qorxdular, öz aralarında dedilər ki: «Biz yaxşı iş eləmədik, Martellinonu tavadan çıxarıb oda atdıq!» Buna görə də ora-buranı axtarıb, mehmanxana sahibini tapdılar, bütün məsələni açıb ona dedilər. Mehmanxana sahibi gülüb, onları Trevizoda yaşayan sinyorun yanında böyük hörməti olan Sandro Aqolantinin evinə apardı, məsələni açıb qayda ilə ona danışdı, Markeze və Stekki ilə bərabər ondan xahiş etdi ki, Martellinonun işi ilə məşğul olsun. Sandro doyunca güldükdən sonra sinyorun yanına getdi, Martellinonun dalınca adam göndərməsini ondan xahiş etdi. Sinyor adam göndərdi. Bu adamlar gedib gördülər ki, Martellino bir köynəkdə hakimin qabağında durmuşdur: o özünü itirmiş, yaman da qorxuya düşmüşdür, çünki hakim onun üzrünü heç eşitmək də istəmirdi. Florensiyalılara ədavət bəslədiyindən, onu boğazından asdırmaq fikrində idi, sinyora vermək istəmirdi; axırda, öz arzusu əleyhinə olaraq, Martellinonu verməyə məcbur oldu. Martellino sinyorun hüzurunda bütün əhvalatı açıb ona danışdı, həm də xahiş etdi ki, sizin bütün başqa mərhəmətlərinizin əvəzinə bircə mərhəmətinizin arzusundayam: məni buraxın gedim, çünki nə qədər Florensiyada deyiləm, dar ağacı həmişə mənim gözümə görünə-cəkdir. Sinyor bu əhvalata çox güldü, onların hərəsinə bir dəst paltar verdirib yola saldı, onlar da, heç gözlənilmədiyi halda belə böyük təhlükədən qurtarıb, sağ-salamat evlərinə qayıtdılar.

      İKİNCİ HEKAYƏ

      Rinaldo Asti var-yoxu qarət edildikdən sonra Kastel Gvilyelmoya gəlir, orada bir dul qadının yanında özünə sığınacaq tapır, çəkdiyi ziyanın əvəzini alaraq, sağ-salamat evinə qayıdır

      Neifila Martellinonun başına gələn əhvalatı danışdıqca, xanımlar gülməkdən uğunub gedirdi, cavan oğlanlardan da ən çox gülən, Neifilanın yanında oturan Filostrato idi. Kraliça da elə ona ikinci hekayəni söyləməyi əmr etdi. Filostrato bir an ləngimədən sözə başladı: – Gözəl xanımlar, mən sizə, qismən bədbəxtlik və sevgi ilə əlaqədar olan müqəddəs şeylərdən danışmaq istəyirəm, bunu eşitmək bəlkə də faydalı olar, xüsusilə sevginin təhlükəli, məşəqqətli yolla-rında səyahətə çıxarılar bundan faydalana bilərlər. Sevginin bu təhlükəli yollarında çox vaxt elə olur ki, müqəddəs Yuliana dua oxumayanlar rahat yataqda da pis sığınacaq tapırlar.

      Bəli, Ferrara markizi Assonun vaxtında Rinaldo Asti adlı bir tacir öz işi üçün Bolonyaya gəlir. Elə olur ki, o, işini düzəldib evinə qayı-danda, Ferraradan çıxıb Veronaya yola düşəndə üç adama rast gəlir. Onlar tacirə oxşasalar da, əslində quldur və dələdüz adamlarmış. Ri-naldo ehtiyatsızlıq edib, onlarla söhbətə girişir və onlara qoşulur. Bu üç adam görür ki, o, tacirdir, yanında da yəqin ki, pulu var, fürsət düşən kimi onu soymaq qərarına gəlirlər. Buna görə onu şübhələndir-məmək üçün, dinc və abırlı adamlar kimi, onunla ləyaqətli, yaxşı şeylərdən danışırlar, bacardıqca özlərini ona xoşrəftar və itaətkar göstərirlər. Rinaldo da onlara rast gəlməsini çox uğurlu bir təsadüf hesab edirdi, çünki o tək idi, ancaq bir nəfər atlı xidmətçisi vardı.

      Bu qayda ilə, yol gedə-gedə söhbət edib bir məsələdən başqa bir məsələyə keçərək (söhbət zamanı çox vaxt belə olur), axırda gəlib dua məsələsi üstünə çıxdılar. Məlumdur ki, insanlar dua ilə allaha müraciət edirlər. Quldurlardan biri Rinaldoya dedi: «hörmətli adam, bəs sən yola çıxanda hansı duanı oxuyursan?» Rinaldo ona cavab verdi: «Düzünə qalsa, belə şeylərdə mən avam, kobud adamam, az dua bilirəm, köhnə qayda ilə yaşayıram, iki soldonu iyirmi dörd dinar bilirəm. Bununla belə mənim həmişə belə bir adətim vardır: səfərə çıxanda, hər səhər mehmanxanadan yola düşəndə müqəddəs Yulianın ata-anasının ərvahına «ya ilahi» və «Məryəm ana» duasını oxuyu-ram, sonra da allaha, övliyalara yalvarıram ki, onlar gecə qalmaq üçün mənə yaxşı bir mənzil yetirsinlər. Ömrümdə çox olub ki, səfərə çıxanda yaman təhlükəyə düşmüşəm, bunlardan qurtarandan sonra yenə də axşamı yaxşı yerdə keçirmişəm, gecəni də rahat yatmışam. Buna görə, lap qəti inanıram ki, müqəddəs Yulianın ki şərəfinə bu duaları oxuyuram, o bu mərhəməti allahdan mənim üçün yalvarıb almışdır. Mənə elə gəlir ki, səhərlər bu duanı oxumasam, yolda pis olacaq, gecə qalmaq üçün də yaxşı mənzil tapmayacağam». Rinaldo ilə söhbət edən adam soruşdu: «Bu gün səhər sən bu duanı oxumu-sanmı?» Rinaldo ona belə cavab verdi: «Əlbəttə!» O adam işin necə olacağını bildiyindən, öz-özünə dedi: «Dua sənə hələ lazım olacaq, çünki bizim işimiz bəd gətirməsə, elə bilirəm, sən gecəni qalmaq üçün pis mənzilə düşəcəksən». Sonra Rinaldoya dedi: «Mən də çox səfərə çıxmışam, amma o duanı heç oxumamışam, hərçənd eşitmi-şəm ki, çoxları bu duanı bəyənirlər. Ancaq mən bu duanı oxumasam da, heç elə olmayıb ki, gecə qalmaq üçün pis mənzilə düşmüş olam. Bu axşam bəlkə də özün görəcəksən ki, kim özünə yaxşı mənzil tapacaq: sən ya mən, – sən dua oxumusan, mən oxumamışam hərçənd mən o duanı yerinə: «Dirupisti» ya «Intemerata» ya da «De profundis» dualarını oxuyuram; nənəm deyərdi ki, bunların adama çox köməyi olur». Onlar bu qayda ilə cürbəcür şeylərdən danışa-danışa yol gedirdilər. O üç nəfər də alçaq niyyətini yerinə yetirmək üçün fürsət axtarır, əlverişli vaxt və yer gözləyirdi. Nəhayət, Kastel Gvilyelmonun o tərəfində, bir çaydan keçəndə o üç nəfər belə hesab etdi ki, vaxt da gecdir, yer də tənha, gözə dəyməyən yerdir, Rinal-donu basmarlayıb soydular, onu piyada və bir köynəkdə qoyub gedəndə dedilər: «Get bax gör sənin müqəddəs Yulianın СКАЧАТЬ