Bozqurdlar. Piter Kouter

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ başladılar. Kimsə cınqırını çıxarmırdı. Oxlar hədəfə uçurdu. Nəticələr yenə

      yüksək idi. Amma bir kərə hədəfə düz vurmayan kənarda qalmağa məcburdu. Bu sınaqdan qırağa çıxanların sayı 22 idi. Bundan sonra daha ciddi sınaqlar gözlənilirdi.

      İki ər qarşı-qarşıya gələrək uzun bir dəyənəyin hərəsi bir ucundan tutdu. Bu dəyənəyin ortasından bir ip asılmışdı. İpin ucuna bir yumurta bağlanmışdı. Dəyənəyi tutan iki ər onu bir az tərpətdilər, yumurta yırğalanmağa başladı. Yarışanlar əlli addımlıqda bu yumurtanı vurmalı idilər.

      Yumurta vurulduqca yerinə yenisi bağlanırdı. İndi Şen-kinq əvvəlki kimi bir yerdə qərar tuta bilmirdi. Bu oyunları seyr etmələri üçün gətirdiyi ön sıralarda yer almış olan Çin zabitlərinin üzünə dönüb baxa bilmir, çox əsəbi görünürdü. Katun da eyni vəziyyətdə idi. Qardaşının məğlub olmasından başqa kədəri də vardı. İşbara Alp hər fürsətdə ona hörmətsizlik göstərən, Tunqa Təginlə başa-baş çırpışaraq ərliyini hər kəsə bir daha tanıdan və buna görə minbaşı olan gənc qəhrəman, indi yarışlarda da böyük bir ustalıq göstərərək yayını gərib oxunu atırdı. Amma bu ox yayınmadan istənilən hədəfə dəyir, saplandığı taxta ilə birlikdə hər dəfəsində Katunun ürəyini də

      dəlirdi. Şen-kinq bir uşaq bacarıqsızlığı göstərdiyi zaman İşbara Alp hər kəs kimi gülməmiş, hətta kağan və Kür Şad kimi dodaqlarında bir gülümsəmə belə görünməmişdi. Yalnız gözlərinin ucu ilə Katuna bir baxmış, sonra məğrurluqla başını çevirmişdi. Onun bu etinasızlığı Katunu hirsləndirmiş, hiddətləndirmişdi. Əlindən nə gələrdi ki, əlac hələlik səbrə qalırdı. İndi gözləri ilə

      atıcıları təqib edən Katun, İşbara Alp ox qabından bir ox çəkən zaman onun çaşması üçün Tanrıya yalvarırdı. Artıq meydanda iki nəfər qalmışdı: Yırğalanmaqda, uzaqlaşmaqda olan yumurtaları öyünüb eləmədən eyni soyuqqanlıqla vuran Kür Şad ilə İşbara Alp…

      Ərlərin ikisi də eyni ustalıqda olduğu üçün başqa bir sınağa çəkilməliydilər. Bu dəfə də

      havaya atılan yumurtaları ən yüksək nöqtədə vuracaqdılar. Oxlar vıyıldayırdı. Yumurtalar bərabər dəlindi. İki igid də sanki bundan sevinc duyur, ikisi də bir- birlərinin bu uğuruna sevinirdi.

      Ən axırda, kənarları bir arşın qədər görünən böyük bir taxta gətirildi. Kür Şad və İşbara Alp əlli oxla bu taxtalara “Türk” sözünü yazacaqlar. Yazını kim daha öncə bitirərsə birincilik ona çatacaqdı. Kimsədən səs çıxmırdı. Əsgərlər sanki nəfəs çəkməz olmuşdular.

      Nağaranın gurlayan səsi ilə yarış başladı. İki igidin sadaqdan ox çəkmələri, yayı yerləşdirmələri və hədəfi nişan alıb ox atmaları o qədər surətli idi ki, onların cəld hərəkətlərini bir-bir izləmək mümkün olmurdu. Saniyələr keçir, hər iki taxtada kəlmə şəkillənməyə başlayırdı.

      Amma kimin qalib gələcəyi hələ bilinmirdi. Şen-kinq artıq otura bilmirdi. Ayağa qalxmışdı, yumuruqları düyünlənmiş, nəfəsi kəsik… Eləcə baxırdı. Çalıq durduğu yerdən ağıllı gözlərinin kəskin baxışlarını gah İşbara Alpa, gah Kür Şada, gah da Şen-kinqə yönəldir, ən həyəcanlı anda belə qonağın bu halını görüncə özünü gülməkdə güclə saxlayırdı. Birdən ortalığı çılğın hayqırışlar bürüdü. İki-üç gündür sürən şənliklərdə hər qalib gələni eyni səssizliklə qarşılayan və

      yalnız üəklərində təbrik edən əsgərlər, azacıq bir fərqlə üstün gələn Kür Şadı çılğınca alqışlayır,

      “yaşa” deyə hayqırırdılar. Onun İşbara Alpa qarşı az da olsa üstün gəlməsi, Çuluq Kağnın intiqamını alacaq bir igidin aralarında yaşadığından xəbər verir, və ürəklərdən gələn daşqın sevinci saxlaya bilməmələrinə səbəb olurdu. Kür Şada əlini uzadan İşbara Alpın gözlərində də

      bir zəfər sevinci vardı. O da sanki qalib gələn özü imiş kimi sevincək idi. Ötükənin, ona üstün 25

      gələn kəskin oxatanını yanıq üzündə işıldayan sərt baxışlarını yumşalda biləcək bir sevinc içində

      təbrik edir, kağanın buyruğu ilə bir əsgərin gətirdiyi kımız çamçağını ona öz əli ilə uzadırdı.

      * * *

      Gün qaralırdı. Bütün yarışlar, oyunlar bitmişdi. İndi söz ozanlarındı. Qara Ozanla Çuçu qarşılıqlı qopuz çalıb deyişəcəkdilər- kağanın otağını çevrələyən halqa daralmışdı. Öncə Qara Ozan gəldi. Kağanı salamlayıb bardaş qurdu. Arxasınca Çuçu gəldi. O da kağanı salanmlayıb Qara Ozanın qarşısında oturdu. Sonra ağır- ağır, yavaş- yavaş qopuzlar inləməyə başladı. Bütün türklər ehtiramlı bir səssizlik içində dinləyirdilər.

      26

      İlk olaraq Qara Ozan sözə başladı:

      Ötükənin ərləri

      Bilir mənim gücümü!

      Qopuzumun mizrabı

      Axtarmaz qılıncımı.

      Qara Ozan! Səninlə

      Aşıq atan Çuçumu?

      Çuçu, bu meydanoxumaya dərhal cavab verdi:

      Səni belə söylədən

      Kımız, şərab içkimi?

      Belə yaman söylərsən

      Səndə komam18 öcümü.

      Deyişin qılıncımdan

      Daha öldürücümü?

      Səni basan şaşqınlıq

      Ağı kimi acımı?

      Qara Ozan hiddətlənir kimi oldu:

      Ötükən ərlərinin

      Dünyada olmaz eşi!19

      Ötükənin qızları-

      Göydə ayın on beşi.

      Çiçəkləri qan edər

      Gözlərinin atəşi.

      O şaşqınlıq dediyin

      Çinli qonağın işi…

      İçinq Katunun çevirmələri ilə Qara Ozanın sözlərini çincə dinləyən Şenq-kinq iynələnirmiş

      kimi bir hala düşdü. Amma kağanın və bütün türklərin daş kimi sükutunu görüncə səbrini basdı.

      Katun СКАЧАТЬ