Qarlı aşırım. Фарман Керимзаде

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ desən çıxar.

      Kərbəlayı İsmayıl qaralıb kösövə dönmüş ağacı külün üstünə atdı:

      – Onun qabağına çıxmaq vacibdir, düşmən də olsa, dost da olsa, gərək öz hörmətimizi eliyək.

      Qəmlo fikirləşdi ki, Kərbəlayı ilk dəfə kül qurdalayandan sonra ölüm hökmü çıxarmadı:

      – Mən onun üzünə çıxmaq istəmirəm. Atlanıb Kolanlıya qalxmaq lazımdı. Vəli Abbasqulu bəyi gətirib hörmət göstərsin, qonaq eləyib pişvazında dursun, sonra da yola salsın.

      – Bəs mən nə iş görüm?

      – Bir yerdə gedək. Qalsan, əlindən xata çıxar. Vəli dilli-ağızlıdı.

      …Qarabağlardan dörd atlı çıxdı. İkisi üzü yuxarı, ikisi üzü aşağı – Qara qayaya tərəf.

* * *

      Bu odun damının böyründəki mıxa həmişə iki-üç erkək bağlanardı. Yerdə quru yonca ovuntusu, qoyun peyini, dırnaq izləri qalardı. Tut ağacından qayrılmış mıxı kəndir o qədər sürtmüşdü ki, mıx şüşəyə dönmüşdü. Kərbəlayının qapısından qonaq əskik olmazdı. Bu əziz qonağın adına kəsilmiş heyvanın ətindən o biri qonağa bişirməzdilər. Hərəsinin adına bir qoyun kəsilməli idi.

      Abbasqulu bəy yəhərdən enəndə ayaqları altında kəsilən qoçun başı gurhagur yanan təndirin yanına atılmışdı. O, belə qarşılanacağını ağlına da gətirə bilməzdi. Bu cür dəbdəbəni bəyənməsə də, indi ondan xoşu gəldi. Bu, işin düzələcəyinə işarə idi. Gözünü gəzdirib Kərbəlayını nə yaxındakı adamların içində, nə aralıda, nə də eyvanda gördü. Şübhəyə düşdü. O, belə mərifətsiz adam deyildi, qabağa çıxmamış olmazdı. Görəsən, niyə belə elədi? Onu Kərbəlayının kiçik qardaşı Vəli qarşıladı. Gümüş rəngli şikarı papaq bu cavan oğlanın alnını çəpinə kəsmişdi. Papağın bir yanı sağ qaşının ucuna söykənmişdi. Alt dodağı qırmızı rəngdə idi. Mehribanlıqla görüşdü. «Xoş gəlibsiniz», – dedi. Evə uzanan yolun qırağına çəkildi, qapını onlara göstərdi.

      Abbasqulu bəy bardaş qurub oturmuşdu. Sağ tərəfində Xəlil, son tərəfində Talıbov əyləşmişdi. Palaz üstündə oturmağa adət eləməyən Talıbov yerini qızdıra bilmirdi, gah bardaş qurur, gah ayaqlarını yanlara uzadırdı. Ürəyi sakit deyildi.

      Xəlil pəncərədən həyətə baxırdı. Həyətdə ot tayası, araba, tövlə, çardaq, çardağın altında xış, mala, araba təkəri vardı. Lap kolxoz həyətinə oxşayırdı. Öküzləri ala sicimlə buynuzlarından arabanın təkərinə bağlamışdılar. Qabaqlarındakı bir tala yeri ot saraltmışdı. İki öküzdən biri – cöngə onun xoşuna gəldi. Kolxozunda kaş on cüt belə cöngə olaydı. Onda şum yarımçıq qalardı?! heç işi geri qoyardı?!

      Araya gərgin sükut çökmüşdü. Qarşı tərəfdə qara papaqlı, tutqun sifətli adamlar oturmuşdular. Heç kəs danışmağa cəsarət eləmirdi. Gözlər etibara, inama yad olmuşdu. Kirpiklər qılınc kimi çalınırdı, toqquşurdu. heç bir baxış Abbasqulu bəyin qarşısında tab tutmur, tez yayınırdı.

      Talıbov əvvəldən hazırladığı nitqləri yaddan çıxartmışdı. «Belə adamlara nə deyəsən? Onları necə başa salasan? Bunun üçün şərait lazımdır, gərək əvvəlcə sənin tərəfinə keçən çox ola, sonra işini görə biləsən». O bu ağır sükuta dözə bilməyib gizlincə Abbasqulu bəyin dizini basdı. Abbasqulu bəyin tüklü, uzun barmaqları onun biləyində gəzdi. Sonra da yavaş-yavaş qalxıb endi: yəni həyəcanlanma, qorxma, mən burdayam, özünü ələ al.

      Qapı açıldı. Papağın altından çıxan ağ sarğı sifətini kəsib keçən Rəsul içəri girdi. Barmağının hərəkəti ilə Xəlili çağırdı. Xəlil Abbasqulu bəyin üzünə baxdı. Sanki soruşurdu: «Məni niyə çağırırlar? Gedimmi?»

      Abbasqulu bəyin gözləri: «Get, qorxma», – dedi.

      Xəlil qalxdı. Rəsulla bərabər çıxdı. Aradakı gərginlik daha da artdı. Evin qaranlıq tərəfində oturmuş adamların arasına pıçıltı düşdü.

      Talıbov alt dodağını dişlərinin arasına alıb gəmirməyə başladı. O, dodağının ağrısını hiss eləmirdi. «Bizi bir-bir bayıra çağırıb öldürəcəklər. Görəsən, bundan sonra kimin növbəsidir? Mənim, yoxsa Abbasqulu bəyin? Bir iş olsa, güllənin dördünü onlara sıxacağam. Biri özümə bəsdir».

      İki dəqiqədən sonra Xəlil qayıdıb Abbasqulu bəyin qulağına nə isə pıçıldadı:

      – Özləri bilərlər, – deyə Abbasqulu bəy səsini qaldırdı ki, gərginliyi azaltsın.

      Xəlil çıxanda qapının dalında yaxalanacağını yəqinləşdirmiş, özünü yığışdırmışdı. Amma heç kimi görməmişdi. Rəsul onu tüstülənən manqalların yanına gətirmişdi. Qışqıra-qışqıra soruşmuşdu:

      – Kababı sulu bişirim, yoxsa quru?

      – Özün bilən yaxşıdır.

      – Soruşuram ki, necə bişirim?

      Xəlilin dodaqları yavaş-yavaş tərpənir, Rəsul heç nə eşitmirdi. Axırda onun qulağına tərəf əyilib qışqırdı:

      – Sulu bişir, duzunu da çox tökmə!..

      Rəsul sonra Abbasqulu bəyin necə yeyəcəyini soruşdu. Xəlil bunu xəbər almaq üçün tez geri qayıtmış, Abbasqulu bəyin qulağına pıçıldamışdı.

      Qəmlo Rəsulun qulağını cib bıçağı ilə yaralayıb onu tövləyə qatmışdı. Vəli qonaqları qarşılamağa adam göndərəndən sonra onu tövlədən çıxarmış, qulağını sarıtdırmış, özünə də tapşırmışdı ki, qoçu kəsməyə hazırlaşsın. Dilini-ağzını farağat qoysun.

      Rəsul Kərbəlayı İsmayılın qapısında qəssablıq edirdi. Qonaq-qaranı yola salırdı. Səliqəsinə söz ola bilməzdi.

      O, şişləri içəri gətirtdi. Ağ lavaşı süfrəyə düzdü. Tikələri lavaşla sivirib qablara tökdü. İşini qurtarıb çıxdı. Kimsə «bismillah» dedi. Amma hamının gözlədiyi Abbasqulu bəy süfrəyə əl uzatmadı.

      – A balam, Vəli hara çıxdı?

      Bir adam onu çağırmağa getdi, Vəli ilə geri qayıtdı.

      Onun ağ çuxasının qızılı vəznələri işıq saçırdı. Kəmərinin, xəncərinin naxışları parlayır, ala-toran otaqda bərq vururdu. Abbasqulu bəy onun bığlarına bir də baxdı, fikrindən keçirtdi ki, hər tərəfi bir qılınc tiyəsinə oxşayır.

      Vəli gəlib Abbasqulu bəyin yanında oturdu:

      – Çörək yeyin, bəy.

      – Biz bura Kərbəlayını görməyə СКАЧАТЬ