Qarlı aşırım. Фарман Керимзаде

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ style="font-size:15px;">      Xəlil dayanıb bir dəqiqə də baxdı, sonra geri baxmadan qapıya tərəf addımladı…

      Onun mindiyi at geridə gəlirdi. Xəlil düzlərə baxırdı. Altındakı torpağın sinəsi kimi əyri-üyrü görünən qar zərrə-zərrə parıldayırdı. Əvvəl bu torpaqlar Abbasqulu bəyin idi. Kolxoza verib. Xəlil yazda bu yerlərdə taxıl əkdirmək istəyirdi.

      Abbasqulu bəy həmişə bu zəmilərdə buğda əkdirirdi. Çayın suyunu buraya bu təpələrin döşündən keçirib gətirirdi. Dədə-baba arxı idi, hər il təmizləyirdilər.

      Xəlil ürəyində dolandırdı ki, elə indi bu barədə Abbasqulu bəydən məsləhət istəsin.

      Abbasqulu bəy ondan aralı idi. Atını Talıbovla qoşa sürürdü.

      Talıbov şəhərdən çoxlu qəzet gətirmişdi. İçində barama kağızı kimi saralanı da vardı, qat kəsəni də, şaxı hələ pozulmayanı da. Şabanzadənin kabinetində bu qəzetləri başı üstünə qaldırıb demişdi:

      – Bizim silahımız var. İsti silahları təhvil verin!

      – Necə? Bizi tərk-silah edirsiniz?

      – Biz oraya ölməyə yox, öldürməyə gedirik.

      – Elə isə silahı niyə təhvil verək? Sözünün canını de.

      Bu sözdən sonra həvəs və maraq dolu xırda, diri gözlərini növbə ilə onların üzündə gəzdirmişdi.

      – Biz öldürməyə gedirik – qəzetlə, təbliğatla! Onların çürük fikirlərini bunlarla məhv edəcəyik! Qoy anlasınlar ki əyri yola düşüblər.

      – Ay Qəmlonu qəzetlə öldürdük ha!..

      – Öldürərik! Hələ bunlardakı güc sizə məlum deyil.

      Abbasqulu bəylə Talıbovun arasındakı belə atmacalı danışıq çox çəkmişdi. Axırda Abbasqulu bəy qalxıb mauzerin qayışını başından çıxartmış, onu da partiya bileti kimi, Şabanzadəyə təhvil vermişdi.

      Bu əhvalatdan xeyli əvvəl Talıbov Abbasqulu bəylə Xəlilin şəxsi işlərini qabağına qoyub vərəqləmişdi.

      – Heç bu bəydən gözüm su içmir, – demişdi.

      – Ondan şübhələnməyə əsas görmürəm, – deyə Şabanzadə cavab vermişdi. Adamlar ona inanıb, bütün bir eli daşnak polklarının arasından keçirib, «Qırmızı tabor» dəstəsi toplayıb, Naxçıvanda, Zəngəzurda, Dərələzdə vuruşub. Bu yerlərdə Şura hökuməti qurub. Öz torpaqlarını da kolxoza verib. İndi də ki, nəhəng sement zavodu tikir. Kaş onun kimi kommunistlərimiz çox olaydı.

      Talıbov yarısı göy, yarısı qırmızı karandaşı ilə «Abbasquludan» sonra gələn «bəy» kəlməsinin altından qırmızı xətt çəkmişdi:

      – Faktdı, ya yox?

      – Fakt olsa da, mən onu bu kəlmə ilə yox, ürəyinə görə tanıyıram.

      Talıbov dönüb katibin gözlərinin içinə diqqətlə baxmış, lakin onun qətiyyəti qarşısında yumşalmışdı:

      – Siz nə üçün bu məqsəddən ötrü onu seçibsiniz?

      Katib cavab verməkdə gecikməmişdi:

      – Böyük nüfuz sahibidir. Kərbəlayı İsmayıl ondan başqa heç kimi eşitməz.

      – Onun qiyamçıları döndərəcəyinə zəmanət verirsinizmi?

      – Bəli.

      – Yaxşı, bizim bu söhbətimiz barədə ona bir kəlmə də danışmayın. Oldu?

      Şabanzadə onun sözünə başı ilə cavab vermişdi. Ürəyində isə Talıbova gülmüşdü: «Hələ çiysən, – demişdi, – bişməlisən».

      Talıbov isə fikirləşmişdi. «Qoy bu da bir sınaq olsun, onsuz da ailəsi, uşaqları buradadır. Biz heç bir şey itirmirik. Bu sınaqdan yaxşı çıxsa, birdəfəlik inanmaq olar».

      Həmin axşam qonaq evinin dar, qaranlıq dəhlizində balacaboy, köhnə şinelə bürünmüş bir adam onun qabağını kəsmişdi:

      – Heç bilirsiniz Xəlil kimdi?

      Bu nagahani görüşdən xoflanan Talıbov əlini cibindəki tapançaya atmış, sonra soruşmuşdu:

      – Kimdi?

      – Terrorçu. Mən firqəçiyəm. Bu sözü hamının yanında da deyərəm. Elə bilməyin ki, onun dalınca danışıram. Yox ha!..

      Talıbovun onu maraqla dinlədiyini görüb sözünə davam etmişdi:

      – Bir kəndxudamız vardı. Xəlil qohum-əqrabası ilə köhnə dəyirman arxına dolub kişini gülləyə basdı. Bu sinfi mübarizədi? Terrorçuluqla inqilab bir araya sığar? Yazığın meyiti də çaylaqda qaldı. İndi özünüz deyin, terrorçuları partiya sıralarında saxlaya bilərdikmi? Sosializmi terrorla qurmaq mümkündürmü? Bunu mən sizdən soruşuram, yoldaş Talıbov. Bolşeviklər partiyasının sıravi üzvünə konkret cavab verin.

      – Kəndxuda ölüb. Cəhənnəmə ölsün! Gedib indi də onun sümüklərini axtaracağam?! İşim çox az idi. Biri də bu tərəfdən çıxdı.

      Başları top kəsilmiş toxmacarlığa çatanda Talıbov o adamı, həmin söhbəti xatırladı. Atın başını çəkib Xəlillə bərabərləşdirdi. Ondan soruşdu:

      – Yoldaş sədr, kəndxudanı niyə öldürdün?

      Qəfil sual Xəlili ayıltdı. Ancaq tez cavab qaytarmadı. Atlar yaxınlaşdıqca uçub qabağa düşən qarğaya baxa-baxa:

      – Bu sualı mənə çox veriblər, – dedi.

      – Demək, siz terrorçuluq eləyirsiniz?

      – Hə! Bizim Xəlil terrorçunun yekəsidir, – deyə Abbasqulu bəy ürəkdən güldü. Bu sualı ona «təmizləmə komisyonu» da vermişdi. Cavabında da demişdi ki, padşahı siz öldürdünüz, kəndxudanı da biz. Pis elədik? Şura hökumətini tez qurduq da!..

      – «Təmizləmə komisyonu»ndan da keçmisən, Xəlil!

      – Bəs necə! Komissiya o təzə aparat kimi… adı nədir onun, Abbasqulu bəy?

      – Rentgen. Düz deyir. Rentgendəki kimi adamın bu tərəfindən elə baxırlar o tərəfi görünür. Tərtəmiz çıxdı. Bir ləkə də tapılmadı. Kəndxuda məsələsi də qondarma idi.

      «Komissiyadan keçibsə təhlükəsi yoxdur», – deyə Talıbov fikirləşdi.

      – Keçmişdə СКАЧАТЬ