Hekayələr. Чингиз Айтматов

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ Asiya tez qayıdaydı! Vaxt necə də gec keçir”, – və düşündüklərindən özü qorxdu. O, dəfələrlə bu cür fikirləşərkən özünü yaxalamışdı. “Nə üçün? – Nurbek özü özündən soruşdu. – Doğrudanmı, mən Asiyaya vurulmuşam? Sən nə danışırsan, ağlın azıb nədir, bu ola bilməz! Mən onun haqqında başqa fikrə düşə bilmərəm, bu mənə elə gəlir! Məhəbbət elə-belə baş vermir. Mən ona hörmət bəsləyirəm, elə bil doğma bacımdır, dostumdur, amma bizim aramızda sevgidən söhbət gedə bilməz… Bəli, bəli! Sus, unut bu cür fikirləri, bir də bu haqda fikirləşmə!..”

      Ancaq bu da var ki, bircə daşın düşməsi bir qayanı yerindən laxlada bilir. O, dəfələrlə özünə əmr eləmişdi ki, Asiya haqqında düşünməsin, ancaq bundan bir şey çıxmamışdı. Əksinə, fikirləri dönüb, dönüb onun üstünə qayıdırdı. O nə edəcəyini bilmirdi.

      Nurbek, doğrudan da, çox qorxdu. “Gedim Asılbayın yanına, bir az söhbət edək, bəlkə, ötüb-keçdi!” – deyə fikirləşdi. Ancaq nəyə görəsə qocayla bu gün söhbətləri tutmurdu.

      – Bu gün nə olub sənə, nəsə itirmisən, nədir? – Asılbay əlində yonduğu ağacı bir kənara qoyub təəccüb içində Nurbeki başdan-ayağacan süzdü. O, çox həyəcanlı idi.

      – Yox! – Nurbek anlaşılmaz halda donquldanıb otağa keçdi. O, Gertsenin kitabını əlinə götürdü, bir-iki səhifə oxuyub qırağa qoydu və pəncərədən dağlara sarı boylandı: “Doğrudan da, mən elə bil nəsə itirmişəm! – ucadan dilləndi. – Çox maraqlıdır, bu nə ola bilər, görüm yadıma sala bilirəmmi!” – və birdən dilindən yenə bir nida qopdu:

      – Asiya, görəsən, nə vaxt qayıdacaq?.. Bəsdir, yetər! – Nurbek yumruğunu masaya çırpdı. – Sənin haqqın yoxdur onun işinə və şəxsi həyatına qarışmağa! Onun haqqında düşünmə, utandırma onu!

      Nurbek evdən qaçıb çıxdı və yenə də çayın qırağına gəldi. O, yenə də həmin daşın üstünə çıxdı və başını əllərinin arasına alıb oturdu.

      “Sənin dilin necə dönüb “sevirəm” deyə bilər! – Nurbek fikirləşdi. – Asiya bu vəhşi, sirli, bu keçilməz dağlarda ona görə yaşayır ki, xalqa xeyir versin, misilsiz işlər görsün… Bəs sən kimsən? Əlbəttə ki, Asiya heç vaxt məni sevə bilməz! Onun üçün daha layiqli olan insanlar var!”

      Dalğalar yenə də diyirlənib Nurbekin ayaqlarına çırpıldı. Sanki onlar demək istəyirdi: “Rədd ol, çıx get burdan!”

8

      Gecəyarı olmuşdu. Dərəyə zülmət qaranlıq çökmüşdü. Dağların üzərində kül içində köz kimi sayrışan topa ulduzlar gözə dəyirdi. Aşağılarda isə Baydamtal həmişəki kimi kükrəməyində idi.

      Nurbek həyətdən çıxanda dərə boyu dağlardan əsib gələn güclü külək onun şapkasını başından yerə atdı. O əyilib şapkasını yerdən götürdü və onu bərk-bərk başına keçirib tez keçidə tərəf üz qoydu. Keçidə çatanda lal-dinməz dayanıb ətrafı gözdən keçirdi və öz-özünə pıçıldadı:

      – Əlvida, Asiya! Sənə heç nə demədən getdiyimə görə hirslənmə. Belə yaxşıdır!

      Nurbek yedəyə qalxdı.

      O, Asılbayla söhbətlərindən belə başa düşmüşdü ki, çayın o biri sahilinə keçəndən sonra çayın axarı boyu gedib dərəyə dönsə və qarşısına çıxacaq aşırımı adlasa, iki sutkadan sonra şoseyə gedib çata bilər. Bu yol şəhərə gedən yoldur.

      Nurbek yerini rahatladı və bucurqadı fırlatmağa başladı. Diyircəklər cırıldadı və yedək yerindən dəbərdi. Sən demə, onu hərəkət etdirmək elə də asan iş deyilmiş: bu iş iki nəfərə hesablanmışdı. Az keçmiş Nurbek yorulduğunu hiss etdi. O, nəfəsini dərdi və oradan aşağıya boylandı, qorxusundan gözlərini yumdu və bərk-bərk dəstəkdən yapışdı. Aşağıda dəhşətli bir mənzərə açılırdı. Orada gecə çayın köpüklü sularına qarışıb üzüaşağı axırdı. Sanki çay gecənin qaranlığı ilə döyüşürdü; onlar bir-birini üstünə atılırdılar, amma bir-birinə güc gələ bilmirdilər. Nurbek qərara gəldi ki, bir də heç vaxt aşağıya baxmasın və dəstəyi ikiqat qüvvə ilə fırlatmağa başladı. Budur, artıq yolun yarısı arxada qalıb. İndi o biri sahil daha aydın görünürdü. Nurbek yorulduğuna baxmayaraq, özünə dinclik vermirdi. Bir az da hərəkət etmək lazımdır və… Haradansa cırıltılı bir səs çıxdı, dəstək nəyəsə ilişdi və yedək yerindəcə dayandı. Nurbek qalxıb diyircəklərin yerindən çıxıb-çıxmadığını bilmək üçün onları əli ilə yoxladı, hər şey qaydasındaydı. O, cib fənərini yandırdı, bucurqadı nəzərdən keçirdi və çarəsiz qalıb aşağı oturdu.

      – İndi mən nə edəcəm? – o zarıyaraq öz-özünə deyindi.

      Sən demə, trosun dolandığı barabanın oxu sınıbmış. Bu, ancaq dəstəyi birtərəfli fırlatmaqdan ola bilərdi. Əgər yanında lazım gələn alətlər olsaydı, onu təmir etmək elə də çətin deyildi. Ancaq bunları haradan əldə edə bilərdi? Yedək, demək olar, çayın ortasında ilişib qalmışdı. Vəziyyətdən çıxmaq üçün nə edə bilərdi? Beləcə, lap sübhə qədər gözləmək olardı, bəs sonra… Səhər tezdən Asiya və Bektemir buraya gələcəkdilər. Bu ki lap biabırçılıqdır! Bu halda onların gözünə görünməkdənsə, ölmək yaxşıdır. Nəyin bahasına olursa olsun, o biri sahilə keçmək və gözdən itmək lazım idi.

      Nurbek qərara gəldi ki, yedəkdən çıxıb əlləri ilə trosdan yapışsın və beləliklə, o taya adlasın. Bəli, bəli, o belə də edəcəkdi. Ancaq gərək aşağı və yuxarı trosların arasındakı məsafə onun boyundan artıq olmayaydı. Belə olsa, o, ayaqlarını aşağıdakı trosa çatdıra bilməyəcək və yuxarı trosdan asılıb qalacaqdı. Ancaq ölmək ölməkdi, xırıldamaq nə deməkdi!..

      Nurbek ayağa durdu, əlləri ilə trosdan bərk-bərk yapışdı və yedəyin kənarına doğru addımladı.

      Çayın gurultusu qulaqlarını doldursa da, o, ürəyinin necə döyündüyünü də eşidirdi. Xoşbəxtlikdən trosların arasındakı məsafə elə bil onun boyuna biçilmişdi, ayağını aşağıdakı trosa dirədi. Bircə axıradək dözə biləydi, yıxılmayaydı! Çox az qalıb – vur-tut dörd metr! Tros ovuclarının içini tamam siyirmişdi, əlləri qan içindəydi, sanki alışıb-yanırdı… Bütün bunlara baxmayaraq o, tələsmədən, asta-asta və ehtiyatla irəliləməkdə davam edirdi!

      Budur, bu da sahil. Nurbek əllərini trosdan üzüb üzüqoylu yerə yıxıldı.

      – Keçdim! Keçdim! – o, sevincindən qışqırır, torpağı qucaqlayaraq onu qoxulayır və astadan pıçıldayırdı: – Torpaq, torpaq! İndi mən hara istəsəm, ora da gedə bilərəm!..

      Nurbek ayağa qalxdı və yellənə-yellənə irəli addımladı. O, bir anlığa dayanıb keçidə tərəf boylandı və yerindəcə donub-qaldı, ağlından keçirdiyi fikir boğazını qurutdu. İlk baxışdan adama elə gələ bilərdi СКАЧАТЬ