Hekayələr. Самед Бехранги

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ eləsə, birlikdə başını kəsib qoyarıq yerə, doğrayıb atarıq təndirə, yanıb kül olar.

      Hədə-qorxu da ağacın halına təfavüt eləmədi.

      Yəqin, hamınız bilmək istəyirsiniz ki, balaca şaftalı ağacının dərdi nə imiş, şaftalıları nə üçün yetişdirmirmiş? Çox gözəl! Bundan sonra başlayacağımız hekayət də elə bu suala cavab verəcəkdir.

      Qulaq asın!

      Səs salmayın! Balaca şaftalı ağacının söhbətinə diqqətlə qulaq asın. Görək balaca şaftalı ağacı nə deyir. Deyəsən, öz hekayətini danışmağa başlayır. Bəli, danışmağa başlayır:

      − Biz yüz, yüz əllidən çox idik. Səbətin içərisində idik. Bağban səbətin dibinə, yan-yörəsinə və üstünə yarpaqlarımızdan düzmüşdü ki, günəş zərif qabığımızı yandırmasın, qırmızı yanaqlarımıza toz-torpaq qonmasın. Fəqət yarpaqların arasından süzülən mavi işıq səbətə daxil olub qırmızı yanaqlarımıza toxunurdu. Bağban bizi lap sübh tezdən, günəş doğmazdan dərmişdi. Buna görə canımızda sərinlik və rütubət qalmışdı. Payız axşamlarının soyuğu canımızdan çıxmamışdı. Azacıq hərarət göy yarpaqlardan süzülüb dərimizə toxunduqca xoşhallanırdıq.

      Əlbəttə, biz hamımız bir ağacın övladları idik və hər ilin bu vaxtı bağban bizi dərib səbətlərə doldurar, şəhərə aparardı. Ərbabın qapısını döyüb səbəti ona verər və kəndə dönərdi. Lap elə indi olduğu kimi.

      Onu da deyim ki, biz yüz, yüz əllidən artıq yetişmiş, sulu meyvə idik. İndi isə qoyun özümdən danışım: şirin və ləzzətli şirədən incəlmiş qabığım partlamaq istəyirdi, yanaqlarıma o qədər qızartı çökmüşdü ki, görən elə bilirdi çılpaqlığımdan utandığım üçün qızarmışam. İri və bərk çərdəyim yaşamağa can atırdı. Xülasə, bağban məni lap səbətin üstünə qoymuşdu ki, ərbabın evinə çatan kimi onun bircəsi olan qızına qismət olacaqdım. Ərbabın qızı da yanağımdan bir dişləm götürdükdən sonra məni kənara tullayacaqdı. Axı ərbabın evi Sahibəlinin və Poladın evi deyildi ki, bir dənə də olsun xiyar, ərik və şaftalı görməmiş olaydılar.

      Nə isə, mətləbdən uzaq düşməyək.

      Bağban əlində səbət bağın ortasındakı cığırla gedirdi. Birdən ayağının altından siçan yuvalarından biri uçuldu, az qaldı yıxılsın. Özünü saxladı. Səbət də bərk silkələndi. Mən yerimdən tərpənib torpağa düşdüm. Bağban məni görməyib keçib-getdi. Artıq günəş şüaları bağın hər tərəfinə yayılmışdı. Torpaq hələ qızmasa da, göydən isti yağırdı. İsti yavaş-yavaş qabığımdan ətimə keçdi. Canımdakı şirə də qızışdı. İsti çərdəyimə qədər işlədi. Mənə elə gəldi ki, susuzlayıram. Anamın yanında olanda susuzlayanda ondan doyunca su içirdim; günəşə baxırdım ki, üzərimə düşüb məni daha çox qızdırsın. Günəş üzərimə düşüb yanaqlarımı qızdırdıqca anamdan su əmir, qidalanırdım. Bu zaman bədənimdəki şirə coşur, günbəgün böyüyürdüm, böyüdükcə də gözəlləşir, daha sulu olurdum. Üz damarlarımda qırmızı qan çoxaldıqca ağırlaşır və anamın qol-budağını əyir, özümü güclə saxlayırdım.

      Bu zaman anam mənə baxıb deyirdi:

      − Mənim göyçək qızım, üzünü heç vaxt günəşdən gizlətmə. Günəş bizim dostumuzdur. Torpaq bizə qida verirsə, onu Günəş bişirir. Səndə olan gözəlliyin çoxu Günəşdəndir. Bir bax, o meyvələr ki Günəşdən gizlənir, sapsarı saralıb sısqalaşır. Göyçək qızım, əgər bir gün Günəş Yerdən küsüb ona işıq verməsə, Yerdə bir dənə də olsun canlı qalmaz. Nə bitki, nə heyvan!

      Elə buna görə də bacardığım qədər canımı Günəşə tutub onun hərarətini özümə çəkirdim. Bu səbəbdən gündən-günə böyüyür, qüvvətlənirdim. Həmişə özümdən soruşurdum: "Kimsə bir gün Günəşi incitsə, o da bizdən küssə, nə edərik?" Anam yarpaqları ilə yanağıma qonmuş zərif tozu silib deyərdi:

      − Sən nələr fikirləşirsən? Görünür, çox ağıllı qızsan, mənim əziz balam! Mən inanıram ki, Günəş xanım bir neçə mərdimazar və xudpəsəndə görə bizdən küsməz. Fəqət bir gün onun hərarəti və nuru tükənə bilər. Onda gərək başqa bir Günəş haqda fikirləşək. Belə olmasa, qaranlıqda qalar, şaxtadan buz bağlayıb donarıq.

      Heç özüm də bilmirəm söhbətimizin harasında qaldım… Deyəsən, yadıma düşdü… Hə, onu deyirdim ki, isti çərdəyimə işlədi və bərk susuzladım. Bir azdan canımdakı şirə coşdu, qabığım qurudu və çatladı. Atlı qarışqa qaça-qaça mənə yaxınlaşıb ətrafımda fırlanmağa başladı.

      Onu da deyim ki, səbətdən yerə düşəndə qabığım bir yerdən partlamışdı və canımdan axan şirə yanağıma süzülmüşdü. Özü də Günəşin hərarətindən bərkimişdi. Atlı qarışqa xortumlarını şirəmə batırıb çıxardı, bir müddət xortumlarına baxıb onları yenidən işə saldı. Buynuzlarını dümdüz elədi, ayaqlarını yerə bərk dayayıb şirəmi çəkməyə elə girişdi ki, az qala indicə xortumları yerindən çıxacaqdı. O, bir az da güc gəldi. Qurumuş şirəmdən bir neçə tikə qoparıb sevincək halda qaça-qaça məndən uzaqlaşdı. Elə bu zaman qulağıma səs gəldi. İki uşaq divardan aşıb bağa düşdü və qaça-qaça mənə yaxınlaşdı; Sahibəli və Polad idi. Bağdakı meyvələrdən yeyib qarınlarını doydurmağa gəlmişdilər. Onlar qaça-qaça gəlib mənim üzərimdən atıldılar, sonra anama tərəf getdilər. Bir azdan kor-peşman qayıtdılar. Qanları yaman qaralmışdı. Danışıqlarından belə anladım ki, bağbanın əlindən yanıqlıdırlar.

      Polad deyirdi:

      − Gördün? Bu da sənə bağ. Meyvələrindən bir dənəsi də bizə qismət olmadı.

      Sahibəli:

      − Axı nə edə bilərdik? Bir aydan çoxdur bağban əlində tüfəng ağacın yanından bir addım da qırağa çəkilmir, − dedi.

      Polad:

      − Lənətə gəlmiş, bir dənə də olsun qoymayıb qalsın. Ax… O sulu şaftalılardan bir bütövünü necə təpərdim ağzıma! Yadına gəlirmi, keçən il nə qədər şaftalı yedik, − dedi.

      Sahibəli narazılıqla dilləndi:

      − Elə bil biz adam deyilik. Hər şeyi bir-bir dərib ərbaba verir, o da ki zay eləyir. Bütün günahlar bizim özümüzdədir; əlimiz qoynumuzda durub baxırıq, o da kəndi çapır.

      − Bilirsən, Sahibəli, ya bu bağ kəndin olmalıdır, ya da od vurub bağın bütün ağaclarını yandıracağam.

      − Odu ikilikdə vurarıq.

      − Od vurmasaq, kişi deyilik!

      Uşaqlar elə əsəbiləşmişdilər ki, hirslərindən ayaqlarını yerə döyürdülər. Qorxdum ki, birdən məni ayaqlayarlar. Xoşbəxtlikdən СКАЧАТЬ