Nuwe stories van Rivierplaas. Alba Bouwer

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ al die perdekarre en vasgemaakte ryperde staan twee groot, blink motors wat Alie nog nooit daar gesien het nie. Dis seker die mense wat die prent gebring het. Almal is binne-in die skool, waar die houtmure tussen die drie kamers weggeneem is sodat daar baie plek is. As dit plaaskerk of biduur in die skool is, staan almal nog ’n rukkie buite en praat, maar vanaand is almal binnetoe, want almal is nuuskierig om te sien hoe werk die snaakse masjientjie met die groot lig waarmee die twee vreemde mans werk.

      Heel agter in meneer Bronkhorst se klaskamer staan die ligmasjien en heel voor, waar juffrou Jansen vir die kleintjies skoolhou, hang ’n groot, wit laken met ’n swart raam bo en onder, en al die banke staan so dat ’n mens met jou gesig na die laken toe kyk. Maar die snaaksste is vir Alie dat meneer Bronkhorst en sy vrou saam in ’n skoolbank sit. Voor hulle sit oom Sias en tant Bettie, en sy het ’n lang string krale aan wat tiks-tiks oor die bank sleep elke keer dat sy haar omdraai om agtertoe te lag. Oom Jan en tant Lenie gaan sit net regoor hulle, en oom Jan se twee swart stewels kruip soos twee ou swart molle onder die voorste stuk van die bank uit nadat hy hom in die sitplek ingewikkel het. Die skooltjie ruik na pyprook en laventel, en Alie weet dis uit tant Bellie se swart kralesakkie dat die laventel kom. Al die grootmense in die skooltjie se banke lyk vir Alie soos die eetkamer se tafel en stoele en sideboard wat eenkeer in die waenhuis gestaan het toe oom Jan ’n nuwe vloer in die eetkamer ingesit het.

      Alie en Lulu gaan sit waar die ander kinders sit en net agter Anna Poen, want Alie wil haar koperarmbandjies aspris laat raas.

      “Sal oom Krisjan eers bid?” vra Lulu.

      “Toefelantat is mos nie van die Bybel nie,” sê Alie. “Hy sal nie hoef te bid nie.”

      Oom Krisjan het darem sy biduurpak aan en Alie wonder of hy nie dalk maar sal bid nie.

      Voor op die tafel en agter op die kaste staan ’n paar lanterns en die skool is so lekker halfdonker en vol geraas, net soos iets wat ’n mens droom en jy weet die hele tyd dis maar net droom en nie regtig nie. Alie wil nog ’n slag so oor haar hare vee, sommer net dat die armbandjies hard moet raas, maar daar staan meneer Bronkhorst op en hy klap sy hande ’n slag dat almal moet stilbly en dan vertel hy van die prent oor boerdery wat gaan kom om vir almal te wys wat is die regte maniere om te boer. Dan blaas hy die voorste lanterns dood en iemand blaas die agterste lanterns dood en voordat Alie tyd het om nader aan Lulu te sit vir die donker, begin daar sulke snaakse ligkolle en ligstrepies en skaduwees oor die wit laken te val en die ligmasjientjie sê aanmekaar “sji-i-rr, sji-i-rr” daar agter en een vreemde man sê: “Ons neem u na plase waar die regte en die verkeerde dinge te sien is, vriende, dan kan u self besluit wat die beste is.”

      Heel eerste kom daar ’n groot mielielandprent op die laken, met sulke hoë mielies waar net ’n man se kop uitsteek. So lyk Rivierplaas se mielies ook as dit die somer mooi gereën het. Uit die mielieland kom ’n man gestap, en hy kom al nader en nader, totdat hy baie groter as die mielies staan.

      “Kyk hoe netjies is so ’n boer se broekplooie in,” hoor Alie oom Jan êrens in die donker sê. “Ek kan nie dink hy’t ’n hand vuil gesmeer om daardie lap mielies te plant nie.”

      Die netjiese boer loop nou by die mielieland verby na sy weikampe toe. Mooi hoog staan die rooigras en die tamboekie op sy veld, en Alie wonder of hy ’n ryperd het wat hy êrens vasgemaak het voordat hy so begin stap het. Dalk het hy ook ’n dogtertjie wat skelm leer perdry en dalk is sy net so groot soos sy en Lulu en dalk het sy lang vlegsels soos Cillie en sy kan …

      “Kyk,” sê Lulu saggies langs Alie se hare, “sy voorkop is nie wit en sy gesig bruin nie, sy hele gesig is wit. Hy’s nie regtig nie, hy’s sommer ’n prenteboer.”

      Die prenteboer het sy hoed afgehaal om die sweet van sy voorkop af te vee daar in die weikamp waar sy Afrikaners staan, en Alie sien sy voorkop is nie wit nie. Miskien is hy sommer ’n prenteboer. “Hy was seker lank in die bed van griep,” sê Alie saggies langs Lulu se hare, want dis al soort siekte wat oom Jan nog ooit gehad het. Die prenteboer se bul is kleiner as Rivierplaas s’n, en Alie wonder of hy ook al daardie boer se dogtertjie gejaag het. En daar staan ’n os met net sulke weglêhorings soos ou Botterblom.

      “Ronderib,” sê oom Sias se stem in die donker. “Tag, Jan, kyk sulke diere!”

      Die prenteboer loop so tussen die Afrikaners deur en klap hier en daar een op die rug en op die boud, en dit lyk vir Alie darem so na “aanstel voor vreemde mense”, soos tant Lenie altyd sê.

      Sji-i-rr, sji-i-rr, draai die ligmasjientjie daar agter, en die prenteboer stap met sulke lang, lang treë deur die rooigras by die weikamp uit.

      “Kyk na die draad om sy kampe,” sê die man agter, “jakkalsdraad. ’n Goeie boer sorg vir sy kampdrade.”

      Dan skielik is die boer en die mooi mielies en die vet osse weg, en daar kom ou treurige mielietjies en arm veld op die prent, en ’n kamp vol ou brandsiek osse.

      “Dis die boer wat verkeerd boer, nie die regte kunsmis nie, nie goeie spaarkampe nie en …”

      “Ghoeps-ghaps-ghips,” sê die ligmasjientjie, die ou droë mielietjies en die brandsiek besies en alles wikkel deurmekaar, en daar is alles pikdonker.

      “Pardon, vriende,” sê ’n ander stem van agter af, “hier is ’n foutjie.”

      “Dit was ook te ellendig droog op daardie ou plasie,” sê oom Sias se stem in die donker. “G’n prent kan dit verdra nie. Vat ons maar weer na die plooibroek-boer toe. Hoe sê jy, ou Jannie?”

      “Ja-nee,” sê oom Jan se stem in die donker, “laat ons kyk of hy net so netjies by die huis aangekom het.”

      Sji-i-rr, sji-i-rr begin die ligmasjientjie weer, en daar kom eers weer die armoedige ou mielielandjies en besies ewe vinnig verby, en toe kom daar ’n draadkampie vol hoenders met ’n bloekomboom langsaan waarin ’n paar treurige ou henne sit en slaap.

      “Dis die treurige plaas se hoenderhokke,” sê die man agter, “kyk net hoe ellendig lyk hulle van die hoenderluise en die tampans.”

      Alie voel soos wanneer iemand lag vir haar dun beentjies, net so voel sy, want Rivierplaas se hoenderhokke lyk net soos daardie en die Jan-Rap-hoenders slaap ook partykeer in ’n bloekomboom, maar Rivierplaas is nie ’n ou treurige plasie nie en nie een hoender het hoenderluise nie.

      Weg is die treurige plasie en daar ewe skielik stap die prenteboer weer, dié slag by sy hoenderhokke. Sulke klein halwe afdakhuisies met ysterpale en huisieneste is dit, en die hoenders is almal so groot en vet, en hulle drink water uit sementkrippies met ’n kraan langsaan. Nee wat, nou hou Alie niks van daardie boer en sy plaas nie, want dis sommer regtig spog. En as hy Rivierplaas se hoenderhokke sien, sal hy ook sommer sê die rooibont hoendertjies het hoenderluise en hulle is treurig en dis ’n ou treurige plasie. Haar keel voel soos die dag toe sy vir Lulu gewys het sy kan ’n turksvy heel insluk en ou-Melitie haar aan haar voete kop-na-ondertoe gehou het om die turksvy uit te kry. Net so toe en styf voel haar keel oor daardie prenteboer wat naar is oor Rivierplaas se hoenderhokke. Sy sal ou-Melitie vra wat hulle moet sê as hy op Rivierplaas kom en hy sê ’n woord oor daardie kampie en die rooibont hennetjies.

      “Kyk die ou hond!” sê Lulu hardop en sy lag ’n harde lag, dat oom Krisjan se stem in die donker sê: “Sjuut, kinders.”

      Die prenteboer het by sy huis aangekom, ’n mooi wit plaashuis met ’n stoep met baie trappies, en op die onderste trappie sit ’n СКАЧАТЬ