'n Klein lewe. Wilna Adriaanse

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ en die seker ritme waarmee dit altyd weer kom. En die rivier.

      “As jy lank genoeg langs die rivier sit, sien jy alles,” sê haar ma. “Die oorvloed en die skaarste. Maar jy besef ook die verganklikheid van alles, want met die water onder deur die brug sal die meule nooit weer maal nie.”

      Sy weet wat haar ma met oorvloed bedoel, want elke paar jaar kom die rivier af en dan stoot die water ver oor die walle tot net die wit klossies van die katoen uitsteek. Soms is dit selfs hoër en wanneer die rivier dan weer terugtrek, bly daar ’n laag gladde, donker modder in die landerye agter.

      “Die rivier kom af. Wie ry saam?”

      Haar pa kom hulle altyd haal wanneer die rivier afkom. Dan bondel hy almal in die kar en ry brug toe. Die brug waar sy broer verdrink het toe hy agtien was. Sy wonder soms of haar pa elke keer daaraan dink as hy oor die brug ry, maar sy wil hom nie vra nie. Sy wil ook nie vir hom sê sy dink elke keer daaraan nie of dat sy bang is om op die brug te staan wanneer daardie eerste wal water om die draai kom nie. Wanneer dit die pilare tref, bewe die brug onder hulle voete. Soms maak sy haar oë toe sodat sy nie die bome en die karkasse kan sien wat bo-op die water verbydryf nie. Dikwels kyk sy eerder na die kliprantjie se kant toe. Daar waar die Engelse soldate se grafte sit. Haar ma dra ’n goue muntstuk om haar nek wat ’n ou houtopteller daar tussen die grafte opgetel het en by haar pa kom verruil het vir lampgoed, ’n bietjie twak, ’n paar geldstukke en ’n bord kos. Soms sal haar ma daaraan raak en hardop wonder of ’n ma dit met die groetslag vir haar seun gegee het – of was dit dalk ’n jong meisie se liefdesgeskenk? Daar is nie name op die grafte nie, so hulle sal seker nooit weet nie. Haar pa sê sy sal dit eendag kry wanneer sy groot is.

      Sy is altyd bly wanneer die eerste water verby is en hulle huis toe kan gaan.

      Oujaarsaande word daar vuurwerke geskiet en haar pa is elke jaar in beheer daarvan. Hy koop altyd ’n groot boks, want hulle is baie mense. Daardie Oujaarsaand laat beland een van die jonger neefs ’n klapper in die boks en binne oomblikke sien jy net mense hardloop. Hulle het na die tyd haar ouma anderkant die draad gekry, sonder dat sy weet hoe sy daar gekom het. Dis lekker as almal lag en die kinders tot na middernag in die strate kan speel, maar soms raak sy moeg van al die gelag en dan wens sy sy kan huis toe gaan.

      Nuwejaarsdag word daar piekniek op hulle plaas langs die rivier gehou. Almal wat die vorige aand daar was en selfs nog ’n paar wat van verder af kom. Van vroeg af kom hulle aan. Van die familie bring sommer hulle honde ook saam. Die meeste honde is afstammelinge van haar oupa se hond en aan die manier waarop hulle sterte swaai en hulle dadelik aan mekaar begin ruik, lyk dit of hulle ook bly is oor die weersiens. Kosmandjies is oorvol gelaai en terwyl die sonbesies begin opwarm vir die dag, word daar afgepak, stoele en tafels word onder die reuse-olienhoute en wilgers opgeslaan, komberse word op die lou sand oopgegooi en die kinders plas in die vlak modderwater. Almal weet ’n mens kan nie te diep gaan nie, want daar is maalkolke en strome. Eers wanneer ’n mens groot is, en goed kan swem, waag jy dit tot anderkant die rotsbanke.

      Dit was die stroom, het sommige na die tyd beweer. En sy kon nie goed swem nie.

      Nee, ’n maalkolk, het ander gesê.

      Sonder waarskuwing of laaste kreet het die rivier haar net gevat.

      Die groot neefs en jong ooms begin dadelik duik, maar dit is moeilik in die modderwater en die rivier het sy eie tyd. Daar waar sy teen die boomstam staan, knyp sy haar oë toe, soos op die brug wanneer die rivier afkom, maar toe die gille begin, kan sy nie help om te kyk nie. Die lang swart hare dryf eers op die water voordat die liggaam liggies die oppervlak breek en stadig begin stroomaf dryf. Sy luister hoe sommige na die liggaam roep, ander na God, maar dit lyk nie vir haar of iemand meer kan help nie.

      Die kerk is stampvol met die begrafnis. Dit was die Here se wil, sê die dominee en sy kyk na die familie in die voorste bank. Die pa en die ma lyk baie ouer as Oujaarsaand toe hulle saam met die ander vir die vuurpyle weggehardloop het. Haar man lyk of hy nie daar wil wees nie en weerskante van hom, amper onder hom ingekruip, sit die kinders, hulle oë groot, en sy wonder of die dominee reg is en of dit rêrig die wil van die Here was. Van die kerk af ry hulle almal stadig in ’n stoet kerkhof toe. Vooraan ry die lykswa met die blomme op die kis. Langs die pad trek motors af en wag tot die laaste kar in die stoet verby is. Mense wat langs die straat stap, gaan staan stil. Die mans lig hul hoede en kyk stil die karre agterna. By die kerkhof val die draers weerskante van die kis in. Die begrafnisondernemer in sy swart pak stap voor. Sy weet nie hoekom nie, want ’n mens kan van ver af die hoop vars grond sien. Terwyl die dominee praat en die kinders teen hul pa se bene huil, kyk sy oor die grafte, verby haar oupa en ouma s’n. Tot by die draadomheining waar flenters papier uit die lokasie vasgewaai sit. En sy sien hoe ’n paar bruin kinders deur die flenters loer.

      Na die tyd gaan almal na die pa-hulle se huis vir middagete. Die kinders speel maar buite, amper soos Oujaarsaand. Aan die begin lag hulle nie so hard nie, maar hoe langer hulle speel, hoe verder kan ’n mens hulle weer hoor, behalwe die drie kinders wat op die stoep bly sit. Sy het al mense gesien wat nooit lag nie en sy wonder of die kinders ook so gaan wees. Toe haar pa-hulle haar kom roep, is sy bly om huis toe te gaan en bly dis nie sy wat vandag op die stoep gesit het nie.

      En toe op ’n dag moet Vytjie terug huis toe gaan. Na haar mense toe, verduidelik haar ma toe sy vra. Duinewêreld toe. Sy wonder of haar ma bedoel Vytjie gaan na haar familie toe, want sy het al agtergekom soms word daar van iemand se mense gepraat, maar dan beteken dit nie familie nie. Meisie het van toe af by hulle kom werk. Haar vel is baie wit en sy het groen oë en reguit hare. Die grootmense sê Meisie se pa was ’n Italianer. Toe sy haar ma vra wat is ’n Italianer het haar ma gesê dis iemand wat van Italië af kom. Sy weet waar Italië is, want sy kyk graag na die kaarte in die atlasboek. Wat sy nie verstaan nie is hoe ’n Italianer al die pad van oor die see dáár gekom het. Maar sy wonder of Meisie se oupa aan moederskant nie dalk ook ’n Italianer was nie, want haar ma is net so wit soos sy, ook met groen oë. En hulle woon ook nie in die lokasie nie, maar so tussen die lokasie en die wit dorp. Die mense sê Meisie en haar ma is basters.

      Sy weet nie of dit is omdat sy van kleins af vir Vytjie en Sanna en Andries en die res gesien het nie, maar al die ver-skillende kleure is nie vir haar snaaks nie. Maar op ’n dag kom haar pa by die huis aan en by hom is ’n man wie se vel die kleur van houtskool het.

      “Dis Josef,” sê haar pa. “Hy is ’n Ovambo en hy kom vir ons werk.”

      Sy weet sy moet nie kyk nie, maar sy kan nie help nie. Sy het nog nooit iemand gesien wat soos hy lyk nie. En sy ken baie verskillende velkleure. Die witste mense wat sy ken, is hulle Engelse vriende uit die stad. Sy dink haar eie velkleur is baie soos Meisie s’n, maar Meisie kan nie oral saam met hulle ingaan nie. Na ’n ruk kom sy egter agter sy kyk nie meer so baie na Josef nie en sy wonder of haar oë gewoond geraak het aan die kleur van sy vel.

      Soos die rivier en die seisoene ’n patroon het, so het hulle dae ook. Maandae maak Meisie die wasgoedmandjie in die badkamer leeg, trek al die beddegoed af en neem alles na die waskamer in die agterplaas onder die opgaartenks. Dinsdae kom iemand anders uit die lokasie help met die strykwerk. Woensdae word die huis groot skoongemaak. Donderdae word alles wat gepoets moet word, op die agterstoep gepak en daar blinkgevryf, of daar word vensters gewas. Vrydae is dit huisskoonmaak vir die naweek en dan ruik die huis na politoer. Dis ook die dag dat daar vir die naweek gebak word. Haar gunsteling is die melktert wat haar ma van haar ouma se resep bak. Die kors wat teen die rande opkrul, bak goudbruin en die melkvla aan die binnekant is dik en swaar. En terwyl dit nog warm is, strooi haar ma kaneelsuiker oor.

      Daar word nie in die huis oor geld gepraat nie, daarom weet sy nie of hulle ryk of arm is nie. Maar sy dink nie hulle is arm nie. Hulle het elke dag genoeg kos; daar is selfs twee keer ’n week poeding. Hulle het ’n kar, ’n bakkie, ’n lorrie en ’n trekker op die plaas. Elke Desember gaan hulle see toe en dis СКАЧАТЬ