1
„Czas” – konserwatywny dziennik wydawany początkowo w Krakowie (1848–1934), a później, po połączeniu z „Dniem Polskim”, w Warszawie (1935–1939). [przypis edytorski]
2
ekshibicja (z łac.) – obnażanie, wystawianie na pokaz. [przypis edytorski]
3
redaktor „Czasu” – wówczas (a w ogóle od czerwca 1901 roku) funkcję tę sprawował przyjaciel Boya – Rudolf Starzewski (1870–1920), pierwowzór postaci Dziennikarzaz Wesela Wyspiańskiego; podobno przyczyną samobójczej śmierci Starzewskiego było niespełnione uczucie do Zofii Pareńskiej, żony Boya. [przypis edytorski]
4
Molièr (1622–1673) – francuski komediopisarz, założyciel własnej trupy aktorskiej „Théâtre Illustre” (1643). Autor m. in. Skąpca, Świętoszka, Szkoły żon. [przypis edytorski]
5
Świętoszek – sztuka została wystawiona po raz pierwszy w 1664 roku; Boy był widzem przedstawienia z 30 marca 1919 roku w Teatrze im. Słowackiego. [przypis edytorski]
6
tedy (przest.) – zatem, więc. [przypis edytorski]
7
miazmaty (z gr.) – dosł. szkodliwe wyziewy, trujące opary; przen. złe wpływy. [przypis edytorski]
8
rogatki – tu: granice. [przypis edytorski]
9
Teatr miejski im. Słowackiego – dawniej zwany po prostu Teatrem miejskim; otwarty 1893 roku na placu św. Ducha w Krakowie, w miejscu dawnej siedziby zakonu Duchaków, zaprojektowany w stylu eklektycznym przez Jana Zawieyskiego; do 1909 roku instytucji patronował Aleksander Fredro, czego symbolem pozostało popiersie z jego podobizną znajdujące się przed gmachem teatru, do dziś zaś patronem jest Juliusz Słowacki; dyrektorami teatru byli m.in.: Tadeusz Pawlikowski, Józef Kotarbiński, Ludwik Solski, Lucjan Rydel. [przypis edytorski]
10
klasyczna tragedia XVII w. – chodzi o klasycystyczną tragedię francuską, np. Cyda Pierre'a Corneille'a czy Andromachę Jeana Racine'a. [przypis edytorski]
11
magistrat (z łac.) – rada miejska, dzisiejszy ratusz. [przypis edytorski]
12
crescendo (wł., muz.) – stopniowo zwiększając natężenie. [przypis edytorski]
13
Sarcey, Francisque (1827–1899) – francuski krytyk i dziennikarz. [przypis edytorski]
14
Bończa-Stępiński, Leonard (1876–1921) – aktor. [przypis edytorski]
15
Doryna – garderobiana Marianny, córki Orgona. [przypis edytorski]
16
Orgon – syn Pani Pernelle, ofiara spisku Świętoszka. [przypis edytorski]
17
cymbał – człowiek głupi, tępy, niezaradny. [przypis edytorski]
18
safanduła – człowiek niezaradny, powolny, fajtłapa. [przypis edytorski]
19
monomania – natręctwo; skupianie się tylko na jednej myśli, sprawie. [przypis edytorski]
20
szalbierz (z niem.) – oszust, krętacz. [przypis edytorski]
21
Feldman, Ferdynand (1862–1919) – aktor. [przypis edytorski]
22
Uczone Białogłowy – komedia Moliera z 1672 roku. [przypis edytorski]
23
Rogacz z urojenia – komedia Moliera z 1660 roku. [przypis edytorski]
24
Łuszczkiewicz-Gallowa, Róża (1893–1919) – aktorka. [przypis edytorski]
25
kapelmistrz (z niem.) – dyrygent. [przypis edytorski]
26
subretka (z fr.) – pokojówka. [przypis edytorski]
27
Pani Pernelle – matka Orgona. [przypis edytorski]
28
Kosmowska, Ada (1871–1944) – aktorka. [przypis edytorski]
29
Elmira – żona Orgona. [przypis edytorski]
30
Bednarzewska, Konstancja z Raykowskich (1866–1940) – aktorka. [przypis edytorski]
31
Orwid, Józef (1891–1944) – właśc. Józef Kostych, aktor. [przypis edytorski]
32
Pan Zgoda – woźny, oficer gwardii Filipota. [przypis edytorski]
33
Malicka, Maria (1900–1992) – aktorka. [przypis edytorski]
34
Marianna – córka Orgona. [przypis edytorski]
35
Latający lekarz – pierwsza sztuka Moliera z 1645 roku. [przypis edytorski]
36
król – chodzi o Ludwika XIV. [przypis edytorski]
37
Pocieszne Wykwintnisie – jednoaktówka Moliera z 1659 roku. [przypis edytorski]
38
Szkoła żon – komedia Moliera z 1662 roku. [przypis edytorski]
39
Rabelais, François (1483-94–1553) – francuski pisarz, lekarz, były zakonnik; jego satyryczno-fantastyczna epopeja Gargantua i Pantagruel pisana w latach 1532-1564 krytykowała instytucje kościelno-feudalne, dogmaty, średniowieczną metafizykę, budując tym samym podwaliny pod nowoczesną myśl odrodzenia. [przypis edytorski]
40
Balzac, Honoré de (1199–1850) – francuski powieściopisarz zwany ojcem powieści realistycznej; zasłynął cyklem ponad stu trzydziestu utworów pisanych w latach 1829–1847 – Komedią Ludzką – prezentujących krytyczny obraz społeczeństwa. [przypis edytorski]
41
Flaubert, Gustave (1821–1880) – francuski powieściopisarz; uznany za mistrza literatury naturalistycznej, w ramach której sformułował postulat bezosobowości; w 1856 roku zasłynął Panią Bovary opowiadającą o prowincjuszce, która porzuca dziecko, zdradza i doprowadza do bankructwa męża, po czym popełnia samobójstwo. Po publikacji Flaubertowi wytoczono proces, uznając jego książkę za deprawującą. [przypis edytorski]
42
niemoralność – Więcej na temat problemu niemoralności pisarzy zob.: Boy-Żeleński Tadeusz, Jak zostałem literatem, [w tegoż:] Reflektorem w mrok, PIW, Warszawa 1985, s. 40–41. [przypis edytorski]
43
Don Juan – komedia Moliera z 1665 roku. [przypis edytorski]
44
Mizantrop – komedia Moliera z 1666 roku. [przypis edytorski]
