Пакутны век. Трылогія. Васіль Якавенка

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ ЛОЙКА,паэт, прафесар, доктар філалагічных навук, член-карэспандэнт НАН Беларусі, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі імя Якуба Коласа

      Пралог

      Восень. Мяккі супакой у шызым сыраватым паветры, і даволі лёгкага подыху ў навакольнай прасторы, каб заварушыліся сцішаныя, дрымотныя галінкі дрэў і, сарваўшыся, паляцела на зямлю з клёнаў і ліп вільготнае лісце, яркае, бы выштукаванае з сапраўднага золата; ад мяккага, насычанага водсвету яго на душы ў прахожых рабілася ўрачыста, утульна. Разам з тым чамусьці нагортваўся сум.

      Па сталічным бульвары, засыпаным жаўталісцем, ішлі трое, разам з аўтарам гэтых радкоў. Высокі, станісты, з вусамі, на якія зверху навісала хрыбціна носа, чытаў лірычныя вершы ўласнага вырабу:

      Залатая завіруха

      Замятае маю скруху

      Ды сцяжынкі замятае,

      І лісцё на дрэвах тае.

      Другі ж, ніжэйшы і таксама зграбны, не быў ні філосафам, ні паэтам, а толькі, як і першы, меў цікавасць да ўсяго – працаваў у навуковай установе геолагам. Абодва – мае прыяцелі; навуковец, праўда, адказваў на сакавітую беларускую мову выключна па-руску. Паэту (яго звалі Лявонам) нічога не абыходзіла перайсці ад лірычных матываў на іншыя.

      – Калі прыкінуць, колькі разоў на вяку во гэтак ахвяравальна адгарае і ападае лістота вось з гэтых годных клёнаў і прыгажунь-ліп, то лік падасца не такім і значным. Бо што такое сто разоў лісце апала або – нават пяцьсот! – усклікнуў зварушліва ён. – Пяцьсот ліставеяў ад жыцця нашых продкаў у сярэднявеччы! Якіх-небудзь дваццаць – дваццаць пяць пакаленняў адсыпалася. А там жа ў дзяржаве быў росквіт і, як вядома, прававой мудрасці – больш, чым на долю нам прыпала.

      – Але ж, але ж, – пагаджаўся геолаг, які, што казаць, не так багата і ведаў з мінулага краіны, у якой нарадзіўся, як што ў гады ягонай асветы, узмужання не было прынята корпацца ў радаводзе, у гісторыі сваёй зямлі, сваіх продкаў.

      Ды Лявон шырыў тэзу:

      – Здзіўляе, браце, не столькі розніца ў мысленні, хоць і гэта важна, колькі тое, што адбылося ў характары цывілізацыі наогул. Раней дзяржава дзяржаву гвалтавала – дзялілі і ніяк не маглі падзяліць тэрыторыі. Ці ж не на Гітлеры эпоха падзелу скончылася?

      – Не, бадай… Яшчэ не-не дый назіраюцца рэцыдывы. За прыкладамі далёка хадзіць не трэба, – заўважыў геолаг Максім.

      – Магчыма… Толькі ж цяпер час іншых намераў, памкненняў, якія абарочваюцца глабалізацыяй. Над усімі дзяржавамі пачынаюць браць верх ліхвяры, мультыміліардэры, транснацыянальныя карпарацыі, узброеныя найноўшымі інфармацыйнымі і вытворчымі тэхналогіямі. Цяпер менавіта яны здзіраюць скальп з народаў.

      – Удакладнім: з якіх народаў?

      – З усяго чалавецтва.

      – Дапусцім…

      – Час чырванаскурых індзейцаў мінуў. Толькі для транснацыянальных кампаній усе людзі – індзейцы з прэрый!

      – Так, згодзен, СКАЧАТЬ