Сал Сары. Ізтай Мəмбетов

Чтение книги онлайн.

      Ойлап па кезде мұны ол ұсталар?

      Жармола жерім деп не қоныстанар?

      Амалсыз ала жаздай азап шекті,

      Қасында қазақ та бар, орыс та бар.

      Ол, міне, бесін болған мезгіл жетіп,

      Бастады бір əуенді безілдетіп.

      Көк тұтқын құлақ түріп ұйып қапты,

      Ерлік те, өрлік те бар сезімге елтіп.

      «Баласы мен Батақтың атым батыр,

      Ішінде қараңғы үйдің бұ да жатыр.

      «Баспақшы басқа түссе» деген сөз ғой,

      Төсексіз қу тақтайға жаттық ақыр».

      Əн кетті қанат қағып көкке бірден,

      Ащы айқай, алапат күш, өктем үнмен.

      Шыққандай қақыратып абақтының

      Төбесін көмкерілген көк темірмен.

      Биікте бір нүктеде тұрды қалқып,

      Тамсантып, тұла бойды шымырлатып.

      Сонан соң сыбырлатып, сыр ұрлатып.

      Əн бітті, əнші тынды ойға батып,

      Жантайды ағаш нарды ойбайлатып,

      «Сабаздың дауысын-ай!» – деп сүйсінді,

      Тұтқындар отырғандай той-тойлатып.

      Бір сəтке қайғы-қасірет ұмытылды,

      Көкейде Сарының тек үні тұрды.

      Қамыққан қайран көңіл əркімдегі,

      Серпіліп биігіне бір ұмтылды.

      Қошамет көрсеткен жұрт дабырына

      Күзетші жетіп келді тағы ұрына.

      Бақырып, балағаттап, кəрін төкті,

      Сарының тіл тигізіп сабырына.

      Бармағын шайнап батыр сол шағында,

      Сыпырып кекті тердің моншағын да.

      Деп қалды: – Əттең, иттер, жолығар ма ең

      Сонау бір, сонау жатқан Шөлшағылда! –

      Сонан соң солдат сөзін елемеді;

      Ойына өткен күндер келе берді;

      Сағынды қыз Қосанды, Тарлан атты,

      «Жас пері, əнші Сары» деген елді…

      Еске алды қыз Қосанды бұл алыстан,

      Бір сəтті сыр айтысқан, құлай құшқан:

      Түн еді-ау көзге түртсе көрінбейтін,

      Жалмардай ғұмырыңды ұрлай дұшпан.

      Тұңғиық түннен батыр қорықпаған,

      Қауіпті жолда қашан жорытпаған.

      Жəне де бүгінгі түн өзгеше түн,

      Өзгеше көңіліне толыпты арман.

      Келеді жалғыз өзі Қосанына,

      Жасырын жолықпақшы қосағына.

      Себебі Мырзағұл мен Шолан болыс,

      Кір бүркіп, тіл тигізген дос арына.

      Жар сапты бүлініпті қыз аты, – деп,

      Өзін де жазғырыпты бұзақы, – деп.

      Əйтеуір, олар айтса – батыр Сары

      Жанының бүтіні жоқ, сызаты көп.

      Дау-шарын Алтон – Қызай арасының,

      Бітпейтін мал ашуын, жан ашуын

      Сарының бір басына үйіп-төгіп,

      Өршіткен өштігі мол дала шуын.

      Бір шықса, басыла ма өрт далада,

      Бар хабар жеткен жансыз Төртқараға.

      Ол жақ та іші қайнап, тісін қайрап,

      Депті ғой: – Қайтарылсын кек табанда.

      Соңына түссе-дағы бəрі бірдей,

      Жүр шошу көңіліне əлі кірме.

      Қамшысын нықтай ұстап мырс етті ол:

      «Мырзағұл іс қылады əлін білмей».

      Жетті де Көкжиденің жағасына,

      Тарланнан СКАЧАТЬ