Хараҥа сискэ. Урсун

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ оҕолорум, Байанайдаах эбиккит! Бүгүн миин иһэр дьон буолбуппут, – диэбитэ сымнаабыт куолаһынан. Кини урут саас туспа дугдаланар, сааланар буолара.

      – Бэйи, мин сарсын эргэ чаанньыкка түптэлээн биэриэм. Ону илдьэ сылдьаарыҥ. Били хаптаҕаска лэппэрдиир тыатааҕы кырдьаҕас чугас сылдьарын биллэххитинэ, маһынан чаанньыккытын таһыйаарыҥ. Оччоҕо күрэнэр аакка барыаҕа, чугаһыа суоҕа, – ийэлэрэ булчуттарыгар сүбэ биэрбитэ. Оҕолор, ону ылынан, эргэ чаанньык иһигэр сылгы сааҕынан түптэлээн, өрүү бэйэлэрин кытта илдьэ сылдьар буолбуттара. Ону үрэх кытыытыгар хаалааччы Марыйаана кыыс хото туһанара. Оттон Костя, бырдахха сиэттэр даҕаны, булчут киһи сиэринэн тулуйарыгар тиийэрэ.

      Итинтэн ыла уол кус оҕото от үрэҕинэн устарын тухары күннэтэ кус таһааран, оронтон турбат уһугулаан эрэр эдьиийдэригэр мииннээн, бэйэлэрэ да үссэнэн, бэркэ абыраммыттара. Кэлин үрэххэ кус аҕыйаабыта, хапкааҥҥа киирбэт буолбута. Ол иһин Костя биирдэ соҕотоҕун баран, үрэх чугаһыгар тыа иһигэр бүгэн сытар таппалаах көрдүгэни булан, онно бултаһан көрөргө быһаарыммыта. Ол эрээри көрдүгэн от үрэх буолбатах, хапкаан ууруллуох, быһыт оҥоһуллуох айылаах чычаас уонна билии сирэ суоҕа. Көрдүгэн ортотунан абына-табына дулҕалаах сиринэн быһан, быһыттаан, үс ааннаан ииттэҕинэ, баҕар, туһаныаҕа. Үлэтэ элбэҕиттэн, ууну наар кэһэ сылдьарыттан дьулайбакка, Костя уһуннук үлэлэһэн, элбэх эрэйинэн быһан, талаҕынан дулҕалар ыккардыларын бүөлээн, син быһыт хабаанын оҥордо, үс ааннаата. Хапкааннарын уурар сирин уруккутугар майгыннатан, уу дириҥин аахсан, анныгар сылбах уган, үрдүнэн эмиэ дулҕа ууран бэрт өр бодьуустаста. Ыстаанын элээмэтин харыстаан кытылга устан уонна ким да көрбөтүн туһанан, сыгынньаҕын ууну кэһэн, тоҥо быһыытыйбыта. Ол кэмҥэ арыый күһүҥҥүтүйэн бырдах аҕыйаабыт этэ. Хаста да кытылга тахсан, дулҕа сиэлигэр олорон, тоҥмут уонна хатырбыт атахтарын дулҕаҕа тэбэн, куурда түһэ-түһэ, хас да төгүл кырынан, хапкааннарын иитэн, дьэ, «һуу» гыммыта. Тиэтэлинэн таҥнан, тоҥмутун аһараары дьиэтигэр сүүрбүтэ. Ийэтэ кэтэспит этэ.

      – Тоҕо өр буоллуҥ?

      – Ыллык уҥа өттүгэр обургу көрдүгэни булан, дулҕалаах сиринэн быһан, өр биликтэһэн хапкааннарбын көһөрдүм. Үрэххэ иҥнибэт буолан хаалла, – диэбитэ Костя.

      – Ити көрдүгэни тоҕо эрэ Тоҥсуук көрдүгэнэ диэн ааттыыллар. Арааһа, кини, уута дириҥ уонна ыраас эрдэҕинэ, балыктаатаҕа буолуо, – ийэтэ кэпсээбитэ.

      «Тоҥсуук оҕонньор, таппата суоҕар, баҕар, балыктааҕа эбитэ дуу, туулаабыта буолуо дуо? Дьон мээнэҕэ ааттаабатах буолуохтаахтар», – дии санаабыта Костя.

      Сарсыныгар эрдэ туран, балтытынаан биир кустаах кэлбиттэрэ. Ити тухары үс хапкааны бэлэхтээбит, ас кырыымчык кэмигэр эр киһитэ суох ыалы мииннээбит, тыыннааҕар үйэтийбит анал көрдүгэннээх Тоҥсуук барахсаҥҥа уол махтана саныыра.

      ХОНУУ БАРААХТАРА

      Таатта сиригэр эмис соботунан, ааллаан ааһар андытынан, булдунан-алдынан, сирин аһынан, өлгөм отунан, кэрэ айылҕатынан аатырбыт Киэҥ Күөл барахсан кындыа кырдалларыгар күөх от саҥа бытыгыраан эрдэҕинэ, сүрдээх ыраас сааскы күн Костя урут көрбөтөх СКАЧАТЬ