Учуутал. Аайа

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ эттиҥ быһыылаах. Ууга түспүт оттон тардыһар, баҕар, кырдьык тугу эмэни кылатаайабытый? Чэ, оҕом, кытаат, аах.

      Биэс сурук эбит. Килиэккэ тэтэрээт илииһигэр бытархай буочарынан симэ соҕус суруллубуттар, сорохторо уруһуйдаахтар, «Айсен», үксэ «Айыысиэнэ» диэн илии баттааһыннаахтар. Кэтэх өттүлэринэн сэрии саҕанааҕы саллааттар ыытар суруктарын курдук үс муннуктуу тутуллан баран, аадырыстарын оннугар «Эйиэхэ» диэн бэлиэтэммиттэр. Аннынан атын буочарынан, Ньургуһун суруйбут быһыылаах, «маҥнайгы», «иккис…» дэммит. Онон наардааммын, биир-биир ааҕан истим.

      Бэс ыйын 10 күнэ

      Күндү доҕорум, Ньургуһун!

      Сэрэйэбин, дьиктиргиириҥ чахчы, мин туохха түбэспиппин биллэххинэ. Чэ сүүрдэ-көтүтэ да соҕус буоллар кэпсиим. Ийэм туос иһити тигэр буолан, саас ахсын туос хастыыр идэлээхпин. Быйыл арыычча хойутаан, иллэрээ эрэ күн эмиэ быһыччабын ылан, ыппын батыһыннаран сарсыарда эрдэ чараҥҥа тахсыбытым. Чугастааҕы тыаҕа үчүгэй туос суоҕа, ол иһин, тыа үөһүгэр киирэн истим.

      Биир алааска тахсан кэллим. Алаас куулата барыта тиит, оттон соҕуруу өттө хатыҥ тыалаах эбит. Тураллар эбит ээ, дьуп-дьулугурас бэйэлээхтэр! Өссө тыа иһигэр ыраахха диэри киирэн бара тураллар, харах ыларын тухары биир кэм сардаҥарыы! Ким да тыыта илик чараҥа, төһө баҕарар туоһу ылыахха сөп. Моойто да мин үөрбүппүн биллэ, эккэлээн бөҕө буолла. Туостара эчи ырааһын, маҥанын. Быһыччабын ылан, ортоку турар улахан хатыҥҥа батары саайдым.

      – Айакка! – диир саҥа иһилиннэ. Тулабын көрүммүтүм ким да суох. Быһахпын аллара тартым. Хаһыы өссө улаатан иһилиннэ: – Бэйи эрэ, бу туох чолоҕоро кэлэн уһуктанна?

      Соһуйаммын быһыччабын сулбу тардан ыллым, туоһу бааһырдыбыт сирбиттэн харах уутун курдук, дьэҥкир симэһин бычалыйан таҕыста. Сирэйбин сытыы тыал быһа оҕуста уонна: «Бу урааҥхай сиэтэҕин!» – диэн саҥа иһилиннэ. Кыйаханыах санаам кэллэ. Ким саһан олорон дьээбэлэнэрий? Митээсэптэр эмиэ туостааччылар, кинилэр сырыттахтара дуу? Бээ, сэгэрдэр, хара тыа барыбыт баайбыт. Тулабын көрбүтүм уу чуумпу, ким да суох, ытым оол алаас ортотун диэки ирбинньиктэнэ сылдьар, саһан олорор киһи баара буоллар билэн, үрүө этэ буоллаҕа. Син туостаан ахан кэлбитим да, манныкка түбэһэ илигим. Били этэр иччилэрэ дуу, абааһылара дуу сырыттаҕа диэн куттанным.

      – Хайыы, куттанан кубарыйан хаалла дуу, сордоох чычаас да эрээри… – диэн саҥа иһилиннэ.

      – Кэм урааҥхай оҕото буоллаҕа, – диэтэ иккис.

      От-мас иччилэрин, бэйэлэрэ этэллэринэн, эрэкэ-дьэрэкэ оҕолору кытары бастакы билсиим итинник этэ. Киһи хараҕар көстүбэттэр, саҥалара эрэ иһиллэр. Кэпсииллэринэн, кыһын чараҥ иһигэр халыҥ хаар анныгар утуйар үһүлэр. Саас, хаар эрэ бардар, оонньоотохторуна, от-мас тыллар-көҕөрөр, мэнигилээтэхтэринэ кыра тыал түһэр эбит. Мин кинилэри кытары кэпсэтэн, күммүн биллэрбэккэ аһардым. Бу сурукпун кинилэр тиксэриэх буоллулар, аадырыстаммыт киһитин хайдах булалларын эппэттэр, күлсэн эрэ сыһыгыраһаллар, ол аайы кыра тыал сиккиэрэн ылар. Кырдьык, баҕар, тиксэриэхтэрэ. Ийэбэр эмиэ суруйдум, урут оттообут өтөхпөр СКАЧАТЬ