Саха фольклора. Группа авторов

Чтение книги онлайн.

      Бөрө улаханнык:

      – Оок, – диир. – Билиҥҥиттэн хайах сии олороору гынныҥ дуо? Бөҕү-саҕы сиэн олорон эрдэхпит дии.

      Итинтэн саһыл турар-олорор, киирэр-тахсар. Эмиэ этэр:

      – Оҕонньоор, мин ыалга бараары гынным эбээт.

      – Ол хайа ыалга бараҕын? – диир бөрө.

      – Ээ, ханна ыраатыамый? Хара Хааннаахха тахсаа инибин.

      – Кэһиигин аҕалаар эрэ, – диир бөрө.

      Саһыл сырбас гынан хаалар. Дьэ тахсар да оҥкучаҕар киирэр. Хаппаҕын саралаан хайаҕын дэлби сиир, минньигэһиргэтэн сии олорон, үрүт сигэтигэр тиийэ сиэн кэбиһэр.

      – Тыый, бу баҕайы өлөрүөҕэ, ордук кыайдым дуу, – диир.

      Муннугар-уоһугар, илиитигэр-атаҕар сыстыбыт хайаҕы ньиккэйэн-ньиккэйэн, куурусса сымыытын саҕа биир тооромос хайаҕы кэһиилэнэр. Оргууй аҕайдык ньылбыҥнаан киирэн кэлэр.

      – ¤ы-һыы, номнуо кэллиҥ дуу? – диир бөрө.

      – Ээ, кэлиминэ. Хайа үөдэҥҥэ барыахпыный?

      – Хайа, ыалыҥ тугу гынан эрэллэр?

      – Ээ, ыалбар үөрүү-көтүү бөҕө.

      – Ол ким үөрбүт, туохтан?

      – Улахан кийииттэрэ оҕоломмут, ол ородьуунатыгар сырыттым.

      – Тугу аһаатыгыт онно?

      – Хаҥас диэки хайах сиэтибит, уот кытыытыгар оһоҕос сиэтибит, суол ааныгар суорат сиэтибит, биллэриккэ миин испиттэр, уҥа диэки баар дьон улааны сиэбиттэр, сатанах төрдүгэр олорон саламаат сиэтилэр.

      – Оо, тугун элбэҕэй? Хайа, оттон кэһиигин аҕаллыҥ дуу?

      – Ээ, ол аахтахха элбэҕин иһин, бэрт дуона суох тиксэр. Бу быыкаайык хайах сыыһа аҕаллым, маны хабан көрөөхтөө! – кэһиитин дуомун ылан талыр гыннарар. Бөрө хап гыннаран кэбиһэр.

      Үс-түөрт хонукка аччыктаан иэгэлдьиһэ-иэгэлдьиһэ олороллор. Аһаабыт-сиэбит киһи саһыл кэм сэниэлээх, туран уот оттор хайыыр. Биирдэстэрэ түүрүллэн, муннун кутуругун төрдүгэр анньыбытынан сытар. Саһыл эмиэ бөрөтүгэр этэр:

      – Оҕонньоор, Хара Хааннаахха бара сылдьыбаккын ээ?

      – Ээ, барбаппын. Хара Хаан ыта сиэн кэбиһээ ини миигин.

      – Чэ, оччоҕо мин барарым дуу?

      – Ээх, чэ бар. Кэһиигин аҕалаар, кэһиитэ суох кэлээйэҕин.

      – Ээх сөп! – диир саһыл. Тахсар да сырбас гынан хаалар.

      Баран эмиэ оҥкучаҕар киирэр, саар ыаҕаһын иһигэр дьылыс гына түһэр. Дьэ хайаҕын сиэн барар. Алын сигэтигэр диэри сиэн-сиэн кэбиһэр. Туолан, тотон баран, муннуттан-уоһуттан, илиититтэн-атаҕыттан кыһыйан-кыһыйан, биэстээх оҕо сутуругун саҕа хайаҕы мөкүнүтэн кэһиилэнэн кэлэр.

      – Хайа, тукаам, тоҕо өр буоллуҥ? – диир бөрө.

      – Малааһыҥҥа сырыттым.

      – Ол туох малааһынай?

      – Орто кийиит оҕоломмут.

      – Кими төрөппүтүй?

      – Уол үһү.

      Сити курдук, кэпсэтэ-кэпсэтэ, эмиэ уон-сүүрбэ хонук устатыгар сылдьаллар.

      Саһыл этэр:

      – Бөрөкөллөй, туох эрэйин көрөбүт? Хайахпытын сиэххэ эрэ, —диир.

СКАЧАТЬ