Сүрэххэ сөҥмүт сулустар. Анна Андросова

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ уонна аһаҕас баҕайы дууһалаах буолан, кэпсэтэргэ чэпчэки.

      Бүөккэ наһаа үчүгэйдик уруһуйдуур. Иллэҥ буолла эрэ, күлүккэ олорон уруһуйдаан тахсар идэлээх. Уруһуйдьут буолан эбитэ дуу, айылҕа кэрэ көстүүлэрин наһаа абылатан, киһиттэн уратытык көрөрө. Боростуой да көстүүнү ыпсаран-хопсорон кэпсээтэҕинэ, «кырдьык даҕаны» диэбиккин бэйэҥ да билбэккин.

      Онтон бу бүгүн Сэмэнэп сопхуос киинигэр киирэ сылдьан соһумар сонуну аҕалла. Оҕолору кыһыл муннукка муста уонна ыйдааҕы хамнастарын түҥэттэ. Идэтинэн сопхуос сонунун ыһа-тоҕо кэпсээтэ. Үүт былаана тохтубутунан сирэй-харах аста. Урукку оҕолор быдан таһаарыылаахтык үлэлииллэрин эмиэ ахтан аһарда. Оҕолор: «Мотуору оҥоттор», – диэбиттэрин: «Өрүс суола сабылынна, онон аны сайын уу эрэ суолунан кэлэр», – диэн хомотолоото. Ыксыы сылдьар буолан оҕолор дьиэлэригэр сылдьыбатах, соруктарын толорботох. Түмүгэр: «Арба да Шаманов Бүөккэ нууччаны кырбаан түөрт сылга хаайыыга барбыт», – диэт, туох да буолбатаҕыныы, дьиэгэниччи көрүтэлээн кэбистэ. Кыргыттар бары саҥата суох Катя диэки хайыһа түстүлэр. Сэмэнэп ону бэлиэтии көрдө, көхсүн этиттэ уонна: «Чэ, барыҥ үлэлээҥ, олорон хааллыбыт», – диэтэ.

      Катя турар сирэ иҥнэл-таҥнал барда, сүһүөҕүн сүтэрэн истиэнэттэн тайанна уонна оргууй хааман хотонугар таҕыста. Туох эрэ биллибэт күүс үөһэттэн баттаата, тулата кытара кыыста, бэйэтэ ээл-дээл буолан хаалла.

      Бүөккэ наһаа ынырык, кинини албыннаабыт. Нууччаны кырбаабытын көр-күлүү курдук суруйбута ээ. Онтуката баара улахан дьыала эбит, ол да иһин 4 сыл хаайыыга уурулуннаҕа. Сэмэнэп хайдах да сымыйалаабат. Сор да буолар эбит. Саатар, ийэтин аһымматах. Сүөкүлэ сордоох соҕотоҕун хааллаҕа. «Быйыл аармыйаҕа барбатахпына, худуоһунньук үөрэҕэр хайаан да туттарсыам», – диэбитэ. Онуоха Катя: «Оттон ийэҥ хайдах соҕотохтуу хаалар?» – диэн ыйыппытыгар: «Сэбиэскэй былаас аҕыйах сыл көрүө, оччолоох буолуоҕу үлэлээбитэ», – диэбитэ уонна күлэн кэбиспитэ. Барыта хааллаҕа.

      Дьүөгэтэ Шура кэлэн алы гынабын диэн өссө аймаата. Кини төрүт даҕаны Бүөккэттэн араара сатааччы. Киһи кыһыйыах: «Мин эйиэхэ хаста эппиппиний, олох суруйсума, абааһы уолун бырах диэн. Аны хаайыыга түбэстэ, онтон киһи буолан тахсыбат. Хаайыыттан көнөн тахсыбыт диэн суох. Көрөҕүн дии ити, тахса-тахса син биир түбэһэ тураллар. Эбэтэр арыгыһыт буоланнар ЛТП-га бараллар», – диэтэҕэ үһү.

      Дьиэтигэр тахсан, оронугар сытан санаан көрдөҕүнэ, Шура этэрэ оруннаах. «Ол аата Бүөккэ олоҕо алдьаннаҕа. Аны киһи буолан тахсыбат. Тугу гыныахха, тугу быһаарынабын? Олох хараара мунан хааллым дии. Бээрэ, кырдьык даҕаны, туох буолан бачча үлүгэр айманным. Бу үйэҕэ Бүөккэ туһунан холку баҕайытык саныыр этим ээ. Кырдьык таптыырым буолуо дуо? Ити Сэмэнэп туох да буолбатаҕын курдук сылдьар даҕаны, бу кыһын миигин таҥас уларыттар хоско чуут күүһүлүү сыспыта дии. Арай онно үҥсүбүт буолуум, хаайыыга барыа этэ». Кыбыстан дьүөгэтигэр Шураҕа даҕаны кэпсээбэтэҕэ. Онтон «бу киһи сүгүн сырытыннарыа суох» диэн Машалыын үлэлэрин атастаспыттара.

      Катя СКАЧАТЬ