Kosova'da Çağdaş Türk Edebiyatı. S. Dilek Yalçın Çelik

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ Türk edebiyatı içerisinde çeşitli nedenlerle kitap yayınlamadığı halde hikâyeler yazan yukarıda adlarını sayamadığımız edebiyatçılarımız bulunmaktadır. Özellikle dergilerde yayınlanmış ve gazetelerde tefrika edilmiş çocuk hikâyelerinin sayısı oldukça kabarıktır. Dergi ve gazetelerin sistematik taraması sonucu ortaya önemli örnekleri çıkartacaktır.

      34

      Biz kuşak ayrımını yaparken yazarların yaşlarından çok verdikleri ilk kitaplarını temel aldığımızı belirtmeliyiz. Yoksa aynı kuşak içerisinde yer alan yazarların yaşları arasında farklar bulunmaktadır.

      35

      Agim Rifat’ın, yayınlanmamış Kosova Türk Tiyatrosu adlı çalışmasından ve notlarından yararlanılmıştır.

      36

      1973 yılında Çehre Buna Derler İşte, Kakauçuk, Tabakhaneli Arif Çekirdek Mektup Yazıyor, Don Pantolon adlı çalışmalar ile monolog yazımına başlayan Agim Rifat’ın kırk tane de yazılmış ve oynanmış monoloğu bulunmaktadır.

      37

      Makaleler konu kapsamı dışında tutulmuştur. Çünkü bunun için periyodiklerin tam bir arşivi bulunmamaktadır. Parça parça halindedir. Yine kimi dergiler ve gazeteler bugün Makedonya’da (özellikle Üsküp) bulunduğundan onlara ulaşmak zaman alacaktır.

1

Örneğin Yugoslavya Krallığı dönemi 1918 yılında başlamakta ve 1941 yılına dek sürmektedir. Sosyalist Yugoslavya ise 1945 yılında, II. Dünya Savaşı’ndan sonra kurulmuştur. Bu ayrıntımlar bilindikten sonra, tarihî süreci verirken devamlılık açısından yukarıdaki sınıflamanın aynen alındığı burada hatırlatılmalıdır..

2

Bakılabilir Nimetullah Hafız (1985), Kosova Türk Halk Edebiyatı Metinleri adlı kitap.

3

Bakılabilir: Prof. Dr. Nimetullah Hafız (1985), Kosova Türk Halk Edebiyatı Metinleri adlı kitap.

4

Sadece Prizren’de günümüze kadar gelen tekkeleri şöyle sıralayabiliriz: Sinanî, Kadirî, Rufai, Halveti, Sadi ve Melami tekkeleri.

5

Ayrıca bakılabilir: Prof. Dr. Ali Alpaslan, Çağımızda Türk Şiirinin Coğrafi Sınırları; Prof. Dr. Mustafa İsen’in kaynakça kısmında yer alan tüm çalışmaları.

6

Eserlerinin tam dökümü ve örnek metinler için bakılabilir (Hafız 1992).

7

Bilindiği gibi, Osmanlı İmparatorluğu 1699 Karlofça Anlaşmasından itibaren Rumeli topraklarından kademe kademe ayrılmaktadır. 1832 tarihinde Yunan Krallığı kurulmuştur. 1878 tarihinde, Romanya, Sırbistan ve Karadağ sınırlarımızdan kopmuştur.

8

Prizren, Priştine, İpek, Mitroviça, Vuçitırın, Gilan, Mamuşa, Dobruçan, Bilaç vd. Ayrıca Kosova’da Türkçe eğitim için bakılabilir: (Topsakal ve Koro 2007: 19-20).

9

Bu konuda elimizdeki veriler ne yazık ki sınırlıdır. Tam bir sonuca ulaşmak için Sırpça ve Arnavutça kaynakların taranması, bir araya getirilmesi ve bilimsel bir bakış açısıyla değerlendirilmesi gerekmektedir.

10

Bir liste verecek olursak: Rade Nikoliç, Lazar Vuçkoviç, Rade Zlatanoviç, Luba Popoviç, Petar Sariç, Bojidar Mildragoviç, Vladeta Vuçkoviç, Darinka Yevriç, Moşo Odaloviç, Slobodon Vukanoviç, Blagoye Saviç, Fehim Kayeviç, Stoilko Stanişiç, Duşan Nikoliç ve Miraş Martinoviç.

11

Bir liste verecek olursak. Şairler: Esat Mekuli, Enver Cerceku, Din Mehmeti, Besim Bokşi, Adem Gaytani, Muhamed Kırveşi, Fahredin Gunga, Çerim Uykani, Azem Şkreli, Rahman Deday, Mikro Gaşi, Ali Podrimya, Musa Ramadani, Beçir Musliu, İbrahim Kadriu, Eçrem Başa, Necat Halimi, Sabri Hamiti. Yazarlar: Tayar Hatibi, Recai Suroi, Ramiz Kelmendi, Anton Paşku, Rıfat Kukay, Recep Çosya, Samedin Mumciu, Yusuf Bucovi ve Resul Şabani.

12

Ayrıca bakılabilir: Recep Çosya (1978): Çağdaş Arnavut Hikâyeleri Antolojisi.

13

Bakılabilir, http:www.dogruyol-tksd.org

14

“Bu yazın kolu ortalama olarak yirmi yıl içinde her ay birer yazın saati ya da 250’den çok yazın saati, resital, yuvarlak masa konuşması, konferans ve anma saati düzenlemiştir. Bu yoğun etkinliklerde Tito’yu doğum ve ölüm yıldönümlerinde anma saatleri, HKS ve sosyalist devrimimizin jübilelerine sunulmuş yazın saatleri ve konferanslar, Atatürk’ü anma saatleri, Yunus Emre’yi, Tevfik Fikret’i, Vuk Karaçiç’i, Adem Gaytani’yi, Süreyya Yusuf’u, Aşık Veysel’i anma saatleri özel bir yer alır. Aynı böyle, bu kolun yazın saati düzenleme ve yayın etkinliği çerçevesinde yerli yazıncılarımız yanı sıra, öteki kardeş ulus ve halklara mensup yazıncılardan, dünya yazıncılarından Rentso Riki, İvo Andriç, Cahit Sıtkı Tarancı, Pablo Neruda, Naim Şaban, Rujdi Şuşa, Lyilyana Stoykoviç, Esad Mekuli, Vladeta Vukoviç, İon Arion, Zoran Çiçkareç, Salaydin Krasniçi, Enver Cerceku, Şpresa Siçeşta, Milorad R. Bleçiç, Lerka Çar Matutinoviç, Yasemin Yazıcı, Rahman Deday, İlhan Berk, Skender Kulenoviç, İlhan Kahraman, Ali Podrimya, Mesut Poyraz, Darinka Yevriç, Vehbi Kikay, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Vasko Popa, Muhammed Kırveşi, Çerkin Bütüçi, Stoyanka Grozdanov Davidoviç, Predrag Bodanoviç Tsi ve diğer ozan ve yazarların yapıtlarına yer verildiğini de önemle belirtmek gerekir. Yazın kolumuzun Prizren’deki etkinliklerine konuk olanlar şunlardır: Fazıl Hüsnü Dağlarca, Ümit Yaşar Oğuzcan, Duşan Pavloviç, Şükran Kurdakul, Prof. Dr. Mılosav S. Vukiçeviç, Gültekin Samanoğlu, Ümit Yaşar Işıkhan, Radoslav Zlatanoviç, Kerim Afşar, Necati Zekeriya, Şükrü Ramo, İlhami Emin, Suat Engüllü, Fahri Ali, Avni Engüllü, İrfan Bellur, Fahri Kaya, Aziz Nesin, Tahsin Saraç, Yard. Doç. Dr. Mustafa İsen vb.” (Muzbeg 1988: 5)

15

Şecaattin Koka, Altay Suroy, Zeynel Beksaç, Ethem Baymak, Agim Rifat Yeşeren’in yazarlık ve şairlik dönemlerinin ilk yıllarında derneğin etkin üyeleri arasında yer alan gençler olması dikkati çekmektedir.

16

“Yeni Hayat” Derneği kurulmazdan önce de değişik tören ve düğünlerde Priştine’de Türkçe müzik ircaa ediliyordu. Müzik enstrümanları çalan Priştine Türkleri ise ‘Radniçki’ ve ‘Ramiz Sadik’ Derneklerin çalışmalarına aktif bir şekilde katılıyor ve Priştine’de Rasim Hovarda orkestrası sünnet, evlilik ve değişik bayramlar dolayısıyla düzenlenen düğün ve törenlerde Türkçe müzik icraa ediyordu. Bunun dışında ‘Gırmi’, ‘Touk Bahçe’ ve diğer yerlerde düzenlenen pikniklerde (‘oturmaklarda’) da Türkçe müzik icra eden gençler bu sayfiye yerlerinde bulunan halkın gönlünü coşturur ve şahlandırırdı. Şöyle ki “Yeni Hayat” Derneğinin kurulmasıyla müzik ve folklora düşkün olan bu sanatçılar kurulan yeni dernekte önemli görevler üstlendi.” (http://www.gercekdernegi.org)

17

1946 yılında Priştine’de doğmuştur. Türk Dili Yüksek Pedagoji Okulu’ndan mezun olduktan sonra bir süre öğretmenlik yapmıştır. Ardından Priştine Radyosu’na geçerek burada çocuk yayınları sorumlusu olarak çalışmaya başlamıştır. Sevgiler (1978) adıyla yayınlanan bir kitabı bulunmaktadır.

18

1946 yılında Prizren’de doğmuştur. Kosova’da çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı, müdür olarak idari görevlerde bulundu. Şiirleri Birlik, Tan, Sevinç ve Bay gibi basın yayın organlarında y СКАЧАТЬ