Onlar da insandı. Дженгиз Дагджи

Чтение книги онлайн.

      – Gənc haa? Ağ, billur boynuna bax, sinəsinə bax, ombalarına, qıçlarına bax. Qızıl rəngli bədəni atlas yorğanın altına uzadarkən sən Ayşəni görmürsən. Zəngin vücudunu döşəyə, həsrətli yanaqlarını yastığa dəyərkən sən Ayşəni görmürsən. Sən qızındakı darıxmağı nə vaxtsa hiss etdinmi?

      – Xeyr, xeyr!

      – Qırx beş yaşlı adamsan. Dünyanı, insanları deyil, öz balanı belə eşitmirsən, eşitmək istəmirsən.

      – Necə eşitmirəm?

      – Yaşı on yeddi olan bir qızın qəlbini sən necə eşidərsən?

      – On yeddi?

      – On yeddi, on yeddi! Bilməz kimi soruşma. On yeddi il sən mənim divarlarımdan, divarlarımın gözləri olan rəflərdə parıldayan mis qablarda sirr saxlaya bilməzsən, qoca! Rəflərdəki o qablar hər şeyi gördü, hər şeyi xatırlayar. Keçmişin sirri, sənin sirrin bütün bu divarlara hopdu. Ən ağır, ən çətin, ən xoş gecələrinizi bu divarların arasında yaşadınız. Mən səni anadan olduğun gündən xatırlayıram. Sən dünyaya gözlərini açmadan mən səni gördüm. Divarlarımla, damımla səni qucaqladım. İstidən, soyuqdan, qardan, borandan, yağışdan mən səni qorudum. Beşiyin yanında sənə layla deyərkən zavallı ananın səsini mən də səninlə bərabər dinlədim. Sonra yavaş-yavaş böyüdün, ayağa qalxdın, yeriməyə başladın. Yaramaz bir uşaq idin, dəhlizdə sinəmi bəzəyən çiçəkləri yolurdun, taxtaları kəsirdin. Bunu bir gün mənim köhnə ustam, sənin atan görmüş, səni əməlli-başlı döymüşdü. Yadındadırmı, Bəkir Usta?

      – Xatırlayıram, xatırlayıram…

      – Mən də hər şeyi xatırlayıram. Sənin sünnət olduğun günü belə xatırlayıram. Atlasların üstündə Molla Rəcəbin atası, sənin ayaqlarını tutmuşdu, atan da başını. Dəllək də tavanın küncündə asılı heyvaları işarə edərək: “Bax oğlum, bax bu siçovula!” – deyə səni aldatmışdı. Sən küncdə heyvalara baxmışdın və… Yadındadırmı?

      – Bəli.

      – Amma böyüdükcə yaxşılaşdın. Bacıların və böyük qardaşların bu evi buraxıb başqa evlərə köçdülər. Sənin atan, mənim ustam öldü. Amma ölmədən əvvəl səni evləndirdi. Əsma da tam on yeddi yaşında idi onda. Bəxtiyardın deyilmi?

      – Çox.

      – Əsma da bizə köçdü, mənim ən yaxşı həyatım da o zaman başladı. Hər yanım gül kimi təmiz və qoxulu oldu. Əsma məni sildi, süpürdü, mənə baxdı, otaqlarımı təmiz etdi. Amma mən yenə də gözələm. Lampanı yandır, bir bax mənə! Mən çirkinəm? Qocaldım amma. Bu da sənə görə. Damımın kirəmitləri kifləndi, saçaqlarım qaraldı, bir çox yerləri çürüdü. Hamısı sənə görə. Baxmırsan mənə, Usta! Amma yenə də Ayşəni evləndirməlisən. Ayşə uşaqlar dünyaya gətirməlidir. Ayşə uşaq doğmasa, mən çöküncə yeni evi kim quracaq, bu ocağın həyatı sönəcəkmi? Bu inadında davam etsən söndürəcəksən bu ocağı!

      – Düzdü bu sözün, ev məsələsini çox düz dedin! Amma kimə verim Ayşəni?

      – Çoban Səid Əlinin Rəmzisi pisdi?

      – Pis deyil, amma nə desən de, çoban oğlu çobandı!

      – Ay səni sərsəm! Tanrı hər kəsi bir, hər kəsi bərabər yaradıb. Yoxsa dinsiz oldun sən?

      – Xeyr, xeyr, dinsiz deyiləm. Sərsəm də deyiləm, əksinə, ağıllıyam.

      – Sərsəmsən!

      – Ağıllıyam.

      – Sərsəmsən!

      – Qızına yaxşı ər tapmaq istəyən kimsə sərsəm olur?

      – Bu kənddə pis adam var?

      – Yox.

      – Hərkəs bir-birilə qardaş deyil ki, Bəkir?

      – Qardaşdı.

      – Onda Rəmzini niyə xoşlamırsan?

      – Xoşlayıram.

      – Bəs məsələ nədədi?

      – Rəmzi çoban oğludu.

      – Çoban oğlu olanda nə olur?

      – İndi dünya dəyişib.

      – Dünya dəyişməyib, sən dəyişmisən.

      – Yox, dəyişib dünya, dəyişib. Mən ağlım nəyi kəsirsə onu etməliyəm. Həm bu arada tütünləri yığmaq lazımdır. Hələ tütünləri sahəyə salaq, onda Əsma ilə başbaşa verib Ayşəni düşünərik. Əvvəlcə tütün…

      Ayşə dəhlizdə yenə çoban mahnısı oxuyurdu. Amma Bəkir Ağa elə dərin düşüncələrə dalmışdı ki, Ayşənin səsini belə eşitmirdi. Yenə Ənvəri xatırladı. “Bu qız çoban mahnısından başqa ayrı mahnı bilmir?” – deyə əsəbləşdi:

      – Ayşə, Ayşə! Nədir bu oxuduğun çoban mahnısı?

      Ayşə dəhlizdə qəhqəhə çəkdi:

      – Özünə gəl, atacan? Ha-ha-hay! Çoban mahnısının nəyi pisdi ki?

      – Sus deyirəm sənə! Mənə elə arsız-arsız cavab vermə. Ürəyində çoban qurdu…

      Amma davamını demədi. “Əl çək, Bəkir!” – deyə düşündü. Ayşə indi otaqda idi.

      – Əvvəllər neçə dəfə bu mahnını oxumuşam, mənə əsəbləşməmisən, indi…

      – Şey… sənə əsəbləşmədim ki… Bu otaq çox qaranlıqdı! –deyə Bəkir kəkələdi.

      – Lampanı yandırsan dərhal işıqlanar.

      – Elədir!

      Bəkir Ağa əlini cibinə soxdu, kibrit çıxartdı, masadakı lampanın şüşəsini qaldırıb fitili yandırdı. Ağardılmış divarları, uzun rəflərdəki qabları, divarlardan asılı əlişi dəsmalları, küncdəki atlas yorğanları, döşəkləri, bütün sadə gözəlliyilə otaq işıqlandı. Bəkir Ağanın yanındakı qızı yumru yanaqları, parlaq sədəf dişləri, kor kimi gözləri ilə güldü. Sanki bu gülüşü ilə atasının içindəki çətinliyi söküb atmaq istəyirdi.

      Bəkir Ağa ocağın yanındakı uzun ağ tüklü keçi dərisinə oturdu. Danışmırdı, qızına belə baxmırdı. Ayşə asta səslə dedi:

      – Yorğunsan, ata!

      – Dünya qədər yol getmişəm. СКАЧАТЬ