Boerumoer. Sarel Pieterse

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ het jy daar op die papier geskryf?” vra hy, want so prys kon net boereverneukery wees.

      “Nee,” sê die tandartsie, “behalwe nou vir die arbeid is dit R150 vir die neem van plate om te kyk of daar nie dalk ’n abses op een van die tande is nie.”

      Van suinigheid raak Neels amper onbeskof. “Nee,” sê hy, “daai koste kan jy maar wegvat, jong. Dit betaal ek nie. Ek en die antie borsel gereeld. Ons het nie asbes of watsegoed op ons tande nie. Nie ’n sent daarvoor nie. Plate is in elk geval goed wat jy op ’n grammofoon speel, man. Dit kan jy maar los. Wat het jy nog daar geskryf?”

      Die tandarts sê toe dat dit nog R150 is vir die doodspuit van die tande. Hulle moet verdoof word voor hy dit kan trek.

      Neels kyk toe sommer eenkant toe en waai so slap handjie na die arts. “Kyk, jong, ons is bloedfamilie van die agtertangse Van Helsdingens. Die ou bietjie pyn kan ons vat, man. Watse gedoodspuit? Ons wil in elk geval nie die tande dood hê nie; ons wil hulle uit hê ,“ verhef hy sommer sy stem. “Daai koste kan jy maar heeltemal wegvat. Wat het jy nog daar geskryf?”

      “Dan is dit nog R100 vir die gebruik van die spesiale instrumente om die tande mee te trek,” sê die tandarts.

      “Nee, nee, nee …” gaan Neels weer af. “Hou jy maar jou instrumente. Ek sal daar van die plaas af sommer ’n draadtang saambring. Daai tang kan tande net so goed trek soos jou instrumente. Jy kan maar die instrumente se koste heeltemal wegvat. Ek bring my eie gereedskap. Het jy nog iets geskryf?”

      Dis was al of die mannetjie wou skrefiesoë maak voor hy sê: “Dit is nog R150 vir die ontsmetting van die wonde.”

      Neels was moedeloos: “Jy verstaan nie, boet. Daar is niks beter as ’n ou brandewynwattetjie vir die ontsmetting van enige wonde nie en dié verskaf ek sommer self. En dan help dit nog vir die pyn ook. Ek betaal g’n niks vir ontsmetting nie.”

      Nou moet jy verstaan, daai tandarts was nog nie lank hier nie, maar hy was self besig om goed moerig te raak oor Neels se inhaligheid. Hy maak hom toe ’n voorstel. Neels moes sy draadtang van die plaas af bring en dan sal hy daai tande vir hom, op Neels se manier, teen R100 stuk trek.

      Vir Neels was dit ’n wonderlike winskoop. Dit kan mens nie verby laat gaan nie. “Nou praat jy – nou praat jy,” klop hy sommer die man op die skouer.“Nou kyk daar in jou dagboek. Wanneer kan ek die antie bring dat jy die twee tande vir haar trek?”

      Man, nou kan jy jou indink hoe dit onder Neels se dak moes wees ná Geesie se tande op dié manier getrek is. Hulle was vanselfsprekend permanent van tafel en bed geskei. Maar dink net aan die bitterte in daardie huis. Later wou niemand meer daar kom nie, want die besoekers het die speelbal geword om die ander te verkleineer.

      Genadiglik was die twee seuns in hul laaste jare op kosskool en hoef hulle nie elke dag die uiterstes van ’n galbittere huwelik te trotseer nie. En vir kinders wat uit so ’n huis uit kom, was hulle nogal ordentlike klonge. Eienaardig genoeg het hulle ook goed met Neels oor die weg gekom, maar ek dink nie daar was so sterk band met ou Geesie nie.

      Dis net ná die tandetrekkery dat Geesie met haar voorpratery begin het. Dalk het Neels nog skuldig gevoel oor die tande, want hy het dit toegelaat en later was dit amper ’n gewoonte dat dinge maar so gebeur.

      Die seuns sou inkom en vir Neels vra of hy nie die Saterdagmiddag saam met hulle by die drif wil gaan visvang nie. Sodra hy sy mond oopmaak om iets te sê, spring Geesie met haar kras kraaistem hom voor: “Nee, Pappie sal nie vanmiddag gaan visvang nie.” En sy’t dit altyd laat klink of dit ’n vreeslike jammerte is.

      Anderdag vra hulle weer of hy nie wil saamgaan na oom Dawid Rooikloof toe nie. Hulle wil bietjie by sy seuns gaan kuier en as Pappie hulle nou met die bakkie vat, kan hy sommer bietjie by oom Dawid kuier. Nes Neels wil praat, is Geesie hom weer voor: “Vat julle maar die bakkie. Pappie sal nie vandag by oom Dawid gaan kuier nie.”

      Hoe Neels dit uitgestaan het, weet die hemel alleen. Genoeg om enige mens rasend te maak, maar hy het uitgehou.

      En toe, eendag … Geesie het een môre net nie opgestaan nie. Sommer so in haar slaap dood.

      Dis amper ’n wonderwerk dat Neels dit dieselfde dag opgemerk en gaan ondersoek instel het. Miskien het hy heimlik gehoop sy het haar goed gevat en geloop en hy wou net seker maak. En daar kry hy haar toe in die kamer. Die eerste ding wat mos by mens opkom, is skrik, maar die res van die dag, sodra Neels aan Geesie dink, was dit al of hy Ps. 146 se wysie wou neurie: “Prys die Heer met blye galme …”

      Ewenwel, enkele dae later met die begrafnis, seker so uur voor die tyd, toe soek die seuns vir Neels oral daar op die plaas, want hulle moet ry om betyds te wees. En waar kry hulle hom? In die sitkamer, bier in die hand, skoene uitgeskop, voete op die bank.

      Eers was hulle stomverbaas, maar toe por hulle vir Neels aan dat hulle moet haastig maak en dat hulle gaan laat wees vir die begrafnis. Toe Neels praat, toe klink dit kompleet soos Geesie wat die woorde spreek: “Nee, gaan julle maar. Pappie sal nie vandag begrafnis toe gaan nie.”

      lewe ná die dood

      “Jong, as jy dood is, is jy dood,” sê oom Gysbert. “Niks van bietjie dood of halfpad dood of heeltemal dood nie. Daar’s net een ding en dit is morsdood vrek.”

      Vir ’n oomblik kyk hy my skewekop aan net om seker te maak ek wil nie altemit debat voer oor sy stelling nie. Toe vertel hy:

      Ek het nog altyd gedink almal verstaan die dood is finaal, maar ek het my misreken. Was dit nie dat hy ’n stappie te ver gegaan het nie, het ou Peet my sweerlik tot sy beskouing bekeer en amper het ek ook die drumpel oorgesteek na kens wees.

      Ou Peet is al ’n ou man, by die negentig, maar tot vandag toe lewe hy nog dat dit so vrek. Jare terug het hy die boerdery aan sy oudste seun oorgegee, maar toe sy kleinseun later die grond oorvat, het hy eerder hier by sy dogter op die dorp kom bly.

      Drie geslagte onder een dak werk nooit uit nie.

      Terwyl ek anderdag nog so op die stoep sit, staan ou Peet skielik met so dik boek vol notas en papiere by die tuinhek en ek sien sommer daar’s ’n bedruktheid oor hom. En ek maak die hekkie oop en ons groet en ek vra of hy dan nou met daai klomp papiere kom verkiesing veg hier by my. My politiek is reg, plaas ek hom klaar op die agtervoet. Nee, sê hy, hy’t gekom oor ’n baie belangrike saak en ek is die enigste mens wat hy daarmee sal vertrou.

      Kyk, as iemand só praat, vermoed ek twee dinge – geld- of ’n hofgedoente. Van die een het ek min en van die ander bly ek so ver as moontlik weg.

      Maar ou Peet sê toe hy tref die finale reëlings vir sy begrafnis. Hy voel al jare lank die tyd haal hom in. Daarom het hy gaan sit en alles opgeteken oor hoe dinge moet gebeur en nou lig hy almal wat ’n rol moet speel oor hulle funksies in. Hy sê die ding wat hom daartoe gedryf het, was die breekspul wat ons met ou Willem Dassiekraal se weglê moes aanskou.

      Op die kerktreetjies het die draers mos onklaar getrap en daar is Willem teen die skuinste af en hy val met sy dik lyf sommer die kis van binne af flenters. Ná ons vir Willem teruggepak en die kis se een sykant weer stewig vasgekap het, toe is dit plaas toe vir die teraardebestelling. Maar ’n ystervark het deur die nag in die graf geval en toe ons daar kom, dreig die gedierte ons almal en ons moes net koes toe hy wil penne skiet.

      “Só,” sê ou Peet, “moet dit nie by my begrafnis gaan nie.”

      Jong, СКАЧАТЬ