Fees van die ongenooides. PG du Plessis

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ wil die tou afneem.”

      “Hoekom? Het jy nodig om die permitte te lees daarvoor?”

      “Ek het opdrag om die gevolge van die beleg … om die mense van die dorp af te neem.”

      “Ons is gewaarsku teen mense soos jy. As jy die kostoue wil afneem, kan jy dit by die wit tou gaan doen. Dit wil sê as jy nie jou kamera gekonfiskeer wil hê nie.”

      Die offisier het omgedraai en omkyk-omkyk teruggegaan na die tafel toe.

      Joey was besig om sy kamera weer op die kar te laai toe die vrou by hom aankom. Haar ouderdom kon hy nie skat nie, maar sy kon nie veel ouer as twintig wees nie. Sy was skraal, moontlik van gemengde herkoms, maar die hoë wangbene en hartvormige gesig van die mense van die streek was onmiskenbaar.

      “Ek het gehoor wat julle praat,” het sy in verstaanbare Engels gesê. “As jy regtig wil sien wat aangaan, kan jy saam met my kom.”

      Sy het weggeloop en hom agternagewink. Hy het met die kar agter haar aangery. Ná ’n straatblok het sy gaan staan en hom ingewag om met hom te praat: “Dit is Barkly Road hierdie. Volg hom totdat jy ’n groot bloekomboom links van die pad sien staan. Jy sal die lokasie daar sien. Ek sal vir jou daar wag.”

      Toe sy omdraai en begin aanstap, het Joey haar gevra hoekom sy nie sommer saam met hom ry nie?

      “Jy wil nie helder oordag saam met ’n swart vrou gesien word nie, Engelsman. Wit mans laai ons net in die donker op. Wag ’n halfuur voor jy kom, dan kry ek jou daar.”

      Joey het die halfuur omgedraal en toe gery. Sy het vir hom gewag waar die tweespoor-paadjie lokasie toe afdraai. Toe hy stilhou, het sy sonder meer opgeklim en vir hom beduie hy moet aanry.

      Terwyl hulle stadig oor die hobbels en gate na die krotbuurt toe ry, het hy haar gevra wie sy is en hoe dit kom dat sy kan Engels praat.

      Sy het hom onbevange vertel, soos ’n kind.

      Die wit mense, het sy vertel, noem haar Elizabeth, maar dis nie haar regte naam nie. Sy was iets van ’n verworpeling. Sy het, van sy amper nog ’n kind was, gewerk by een van die min vroeë delwers wat sy vrou en kinders saamgebring het na die delwerye by Colesberg-koppie wat nou Kimberley se oop myn is. Sy was ’n hele paar jaar by hulle, maar sy’s daar weg toe sy met ’n wit delwer deurmekaargeraak en by hom gaan bly het. Die ander delwers wou nie die ding wat hulle in die nag doen, in die dag sien nie, en het begin om partykeer klippe na haar en haar vryer se sinkkaia te gooi – veral op Saterdagaande as hulle alleen en jaloers van die lus was. Toe wil haar delwer hê sy moet ’n vriend van hom ook op daardie manier help en toe hardloop sy weg van hom af.

      “Ek maak my bene net vir een man op ’n slag oop.” Daar was so ’n onskuld aan die manier waarop sy die onnoembare sê, dat Joey meer geïnteresseerd as geskok was, al het hy sulke woorde nooit eens by die wildste dames van Johannesburg gehoor nie.

      Haar eie familie wou haar nie terughê nie, omdat sy so aanstellerig was die tyd toe sy by die wit mense gebly en hulle taal gepraat en hulle klere gedra het. “Loop vreet jy jou maar dik aan jou wit vleis,” het hulle vir haar gesê toe hulle haar wegjaag. En die wit familie waar sy eers gewerk het, wou haar ook nie terughê nie, want hulle het gesê hulle twee seuns was nou aan die grootword en hulle soek nie Koranna-meid wat wit vleis lus in hulle huis nie.

      “Ek het twee keer soontoe teruggegaan en elke keer een van die seuns bossies toe gevat. So’t ek hulle teruggekry. Ek het nooit weer gegaan nie. Daardie twee seuns sal nog vir jare na my soek, want as hulle aan daardie ding dink, sal hulle aan my dink, want ek het hulle gelekker tot hulle krom was.”

      Sy’t gelag. Haar tande was gelyk, en wit.

      Hulle het deur ’n stank gery.

      “Hulle het weer ’n dooie donkie aangesleep,” het Elizabeth verduidelik.

      Die perde moes stadig stap op die paadjie tussen die hutte en krotte. Daar was nie eintlik ’n pad nie. Die voortjies en slote van vorige reënseisoene het padlangs gesny en diep geword waar daar karspore loop. Op plekke was daar slaggate wat in die winter stof en in die somer modder vergader. Voetpaadjies het parallel en oor-dwars hulle eie gang gegaan.

      Die perdekar met die wit man op het geen indruk gemaak op die mense by die sinkkrotte en kleistrooise nie. Dié wat gehurk of plat gesit het op die blinkgetrapte grond, teen die mure geleun, of in die skaduwees gelê het, het hulle nie aan die verbysukkelende perdekar gesteur nie. Die belangeloosheid van verhongering het in die mense se houdings gesit en was te sien in die lusteloosheid van elke beweging. Wanneer een wel beweeg het, was dit stadig, met ’n amper spookse ekonomie in die beweging. Dit was asof elke klein roering eers noodsaaklik moes wees voordat dit spaarsaam uitgevoer is – om die laaste energie nie te gou op te gebruik nie. Só spaarsaam, dat elke beweging soos ’n laaste gelyk het.

      “Ek het gedink hulle sou bedel … soos dié in die dorp,” was al wat Joey kon wonder.

      “Hulle weet dit sal nie help nie.”

      Maar dit was meer as net dit, het hy besef. Hierdie mense was by omgee verby, hulle was al óór die stadium waar hulle nog sou wou probeer om hulle lewens van die afgrond af terug te sleep.

      “Dié wat nog kan, soek kos in die dorp,” het Elizabeth verduidelik. “Dit is die ergstes hierdie.”

      Die reuk van die misvure, van vrot donkievleis wat kook, van die waterdun skytsels uit verhongerdes, het by tye oor hulle gewaai, maar Joey het nie aan die mynontploffing gedink nie, want dit was erger hierdie, want dit was stadiger.

      Elizabeth het hom aangesê om voor ’n krot te stop.

      “Hierdie mense het nou al vir twee dae nie uitgekom nie. Die ma sal seker in die dorp wees om te probeer hoer vir kos, maar sy sal niks regkry nie – sy’s te maer. Niemand sal betaal om ’n geraamte by te kom nie. Kom.”

      Joey het afgeklim en agter Elizabeth aan by die stroois ingebuk. Hy’t in ’n stink holte orent gekom. Een kamer. Drie mense, ’n pa en twee kinders. Die man en een kind het gelê – opgefrommelde hopies onder vuil komberse. Die ander kind het in ’n hoek gehurk. Net hulle oë het beweeg om Joey en Elizabeth se binnekoms te volg. Hulle het niks gesê nie. Hulle het geen ledemaat verroer nie.

      Elizabeth moes aan Joey se arm raak om sy aandag weg te kry van die ellende rondom hom: “Neem hulle af. Dis wat jy gesê het jy wil doen.”

      “Daar’s nie genoeg lig hier binne nie …”

      “Kry jou kamera op sy pote, ek sal hulle uitbring son toe. Hulle is so lig soos veertjies.”

      Joey het die kamera opgestel en Elizabeth het die man en kinders half gedra, half gesleep, maar buitentoe gebring. Die mense van die lokasie het nie ’n nuuskierige skare rondom die vreemde verskynsel in hulle midde gevorm nie. Nie een het kom kyk nie. Nuuskierigheid en belangstelling was al dood in hulle. Dit was asof Joey en Elizabeth nie daar was nie – of op ’n plek waar net afwesiges bymekaarkom. Hulle twee was gewoon nie aanwesig in die mense teen die mure se sinne en lewens nie. Hulle was nie teenwoordig nie, want dié mense was klaar in ’n ander werklikheid, op ’n ander plek – onbereikbaar en eenkant.

      Terwyl hy besig was om met die hulp van Elizabeth die drie mense – met ’n gesleep, gerem en gestut – voor sy kamera te rangskik, terwyl hy hulle woordeloosheid verduur en die leegheid van hulle oë probeer miskyk, het СКАЧАТЬ