Socjologia prawa. Отсутствует

Чтение книги онлайн.

      Literatura: Kenneth Arrow, Social Choice and Individual Values, Yale University Press, New Haven–London 1963; Ronald Coase, The Firm, the Market, and the Law, University of Chicago Press, Chicago 1988; Robert C. Ellickson, Order Without Law. How Neighbors Settle Disputes, Harvard University Press, Cambridge, MA 1991; David D. Friedman, Law’s Order. What Economics Has to Do with Law and Why it Matters, Princeton University Press, Princeton 2000; Richard Posner, Economic Analysis of Law, Little, Brown, Boston 1973; Richard Swedberg, Principles of Economic Sociology, Princeton University Press, Princeton, NJ 2003.

      Zobacz także:

      Funkcje prawa; Naukowa polityka prawa; Obowiązywanie prawa; Płaszczyzny badania prawa; Weber Max.

      Eutanazja

      Słowo ‘eutanazja’ składa się z dwóch pochodzących z języka greckiego elementów: eu (dobry, łatwy) i thanatos (śmierć). Najogólniej eutanazję definiuje się jako zadanie śmierci osobie nieuleczalnie chorej, umotywowane skróceniem jej cierpień. W dyskusjach i literaturze przedmiotu omawia się różne znaczenia nadawane temu pojęciu, a także ich związki z innymi, pokrewnymi pojęciami, takimi jak np. zaniechanie lub przerwanie tzw. uporczywego leczenia (procedur medycznych sztucznie podtrzymujących życie i nie dopuszczających do naturalnej śmierci) czy pomoc w popełnieniu samobójstwa osobie, która nie jest w stanie zrobić tego samodzielnie. Pierwsze jest określane czasem mianem eutanazji biernej, drugie bywa uznawane za typ eutanazji aktywnej.

      Obok wymogu, że eutanazja jest zamierzonym i świadomym spowodowaniem czyjejś śmierci, częścią jej definicji jest zwykle warunek, że osoba jej poddana jest nieuleczalnie chora (w różnych sformułowaniach może to być choroba śmiertelna, terminalna faza choroby, choroba czy kalectwo połączone z wielkim cierpieniem itp.). Zazwyczaj rozumienie eutanazji jest ograniczane wyłącznie do przypadków, gdy pacjent świadomie i dobrowolnie o to prosi (lub ewentualnie sporządził wcześniej odpowiednie instrukcje, tzw. testament życia, na wypadek, gdyby znalazł się w sytuacji, kiedy nie będzie w stanie sam o to wystąpić). W innych wersjach pojęcie eutanazji rozszerzane jest również na przypadki osób, których wiek (np. noworodki) lub stan zdrowia nie pozwalają na podjęcie i zakomunikowanie świadomej decyzji, ale lekarze, rodzina lub sąd reprezentują ich domniemaną wolę czy interes.

      Choć w zdecydowanej większości krajów eutanazja jest nielegalna, sytuacja prawna nie jest zawsze w pełni jasna, a prawo jest często stosowane wybiórczo i arbitralnie. Do 2012 r. w pełni zalegalizowały eutanazję tylko kraje Beneluksu – Holandia (2002), Belgia (2002) i Luksemburg (2009). Szwajcaria zezwala na pomoc w popełnieniu samobójstwa, zarówno udzielaną przez lekarzy, jak i inne osoby, a Niemcy dopuszczają taką pomoc, ale tylko przez osoby nie będące lekarzami. Pomoc w popełnieniu samobójstwa została również zalegalizowana w trzech amerykańskich stanach (Waszyngton, Oregon i Montana) oraz w Kolumbii. Wiele krajów uznaje prawo pacjentów do odmowy lub przerwania leczenia (np. Dania, Włochy, Polska, Meksyk, Singapur, Kanada, Stany Zjednoczone). W Polsce eutanazja i pomoc przy popełnieniu samobójstwa są nielegalne, podczas gdy tzw. testamenty życia mimo braku uregulowania prawnego mogą mieć potencjalnie moc wiążącą.

      W styczniu 2012 r. Rada Europy przegłosowała deklarację zalecającą wprowadzenie w krajach europejskich zakazu wszystkich form eutanazji oraz pomocy przy popełnieniu samobójstwa. Tym samym Rada – która opiera się w swojej pracy na Europejskiej Konwencji Praw Człowieka – odmówiła rozpoznania „prawa do śmierci z wyboru” jako naturalnego prawa człowieka, o co zabiegają zwolennicy eutanazji. Postanowienia Rady nie są jednak wiążące.

      Współcześnie, zwłaszcza w krajach wysoko rozwiniętych, wiele istotnych czynników wpływa na wzrost zainteresowania tą problematyką. Gwałtowny rozwój nauk medycznych i służących im technologii powoduje znaczne zwiększenie możliwości ratowania i podtrzymywania życia, poszerzając tym samym zakres tzw. medykalizacji śmierci. Urbanizacja i atomizacja społeczeństwa sprawiają, że przeważająca większość ludzi umiera w szpitalach, gdzie dostępne są nowoczesne środki i aparatury, a poza tym wszelkie stosowane procedury wymagają bardziej skrupulatnej dokumentacji (a zatem też jurydyzacji). Rozwój nowych, kosztownych terapii oraz procesy starzenia się ludności przyczyniają się do organizacyjnego i finansowego kryzysu służby zdrowia w wielu krajach. Równocześnie jednak następuje ciągły postęp w dziedzinie środków i metod uśmierzania bólu i stosowania opieki paliatywnej, ukierunkowanej na łagodzenie objawów nieuleczalnej choroby, eliminowanie bólu oraz wspieranie psychiczne i duchowe chorego i jego bliskich. W końcu, na bardziej ogólnym planie, przemiany kulturowo-cywilizacyjne niosą ze sobą istotne zmiany mentalności ludzi, a wśród nich wzrastający nacisk na potrzebę autonomii i kontrolowania własnego losu, łącznie z kontrolą własnej śmierci, a także – wobec postępującej komercjalizacji – tendencję do postrzegania życia jako towaru, którego można СКАЧАТЬ