Socjologia prawa. ОтÑутÑтвует
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Socjologia prawa - ОтÑутÑтвует страница 13
Название: Socjologia prawa
Автор: ОтÑутÑтвует
Издательство: OSDW Azymut
Жанр: Социология
isbn: 978-83-235-1465-7
isbn:
W 1982 r. Chiba zorganizował grupę dziesięciu specjalistów, którzy udali się na Sri Lankę i przeprowadzili badania nad tamtejszym prawem. Wyniki tych badań ukazały się m.in. w książkach: Law and Culture in Sri Lanka. A Research Report on Asian Indigenous Law (1984) i Pluralistyczny system prawny na Sri Lance (Tokio 1988). Efektem pracy Chiby w tym okresie są publikacje także powstałe na podstawie tych badań: Asian Indigenous Law (1986) i Legal Pluralism. Toward a General Theory through Japanese Legal Culture (Tokyo 1989). Tę ostatnią książkę zadedykował Hoeblowi, którego teorie wywarły na jego poglądy doniosły wpływ. Książka ta, wyjątkowo, została wydana w Japonii po angielsku, dzięki czemu ceniona jest również za granicą. Szczególnym zainteresowaniem cieszy się wśród socjologów i antropologów prawa w Azji i Afryce. Chiba poddał krytyce dotychczasową wiedzę na temat prawa i kultury prawnej w krajach pozaeuropejskich, znaną z dzieła M.B. Hookera (Legal Pluralism, Oxford 1975). Książka Chiby wskazywała, że na rodzimą kulturę prawną w państwach niezachodnich składają się postulaty prawne, prawo oficjalne i prawo nieoficjalne.
Od 1983 do 1993 r. Chiba był profesorem socjologii prawa na Wydziale Prawa Uniwersytetu Tokai, sprawował również funkcję przewodniczącego Japońskiego Stowarzyszenia Socjologii Prawa (1988–1991). Brał ponadto udział w założeniu Japońskiego Stowarzyszenia Antropologii Prawa i był głównym referentem na pierwszym międzynarodowym zjeździe antropologii prawa w 1981 r. Swoją pozycję lidera stowarzyszenia przypieczętował wydaniem książki Pogranicza kultury prawnej (1993).
Sprowokowany koncepcją pluralizmu prawnego Chiby Werner Menski z Uniwersytetu Londyńskiego uznał, że kultura prawna współczesnego, globalnego społeczeństwa ma charakter pluralistyczny. Sytuację tę porównał do latawców wzbijających się w niebo: niezliczone latawce na niebie symbolizują pluralizm kultury prawej. Menski nie znał Chiby, należy też do znacznie młodszego pokolenia. Kiedy jednak odwiedził Japonię w 2001 r., miał okazję z nim rozmawiać, a potem zadedykował mu swoją książkę Comparative Law in a Global Context.
Profesor Masaji Chiba do końca życia prowadził dynamiczną działalność naukową. Trzynastu młodych antropologów prawa, których wykształcił i motywował do prac badawczych, opublikowało dla upamiętnienia jego wkładu do nauki książkę o kulturze prawnej w zglobalizowanym świecie (2009).
Literatura: Sandra L. Bunn-Livingstone, Juricultural Pluralism vis-à-vis Treaty Law, Kluwer, The Hague 2002; Werner Menski, Comparative Law in a Global Context. The Legal Systems of Asia and Africa, wyd. 2, Cambridge University Press, Cambridge 2006; Shigeru Otsuka, Professor Masaji Chiba in Memorial, „Annales of Legal Philosophy”, Tokyo 2009, s. 185–205; Takeshi Tsunoda, Ishida Shin-ichiro (red.), Legal Culture in the Globalized World. Legal and Anthropological Approaches, Fukumura Shuppan, Tokyo 2009 (w jęz. japońskim).
Zobacz także:
Antropologia prawa; Kultura prawna; Pluralizm prawny; Prawo oficjalne i prawo nieoficjalne; Prawo zwyczajowe; Tradycja prawna.
Critical Legal Studies
Critical Legal Studies (CLS) to eklektyczny kierunek w teorii prawa, a jednocześnie lewicowy i centrolewicowy ruch polityczny w amerykańskich szkołach prawa, powstały na wydziale prawa Uniwersytetu Harvarda w końcu lat 70. XX w. i aktywny do końca lat 80. Obecnie kierunek ten stracił na dynamice. Z wyjątkiem Wielkiej Brytanii, gdzie jest rozwijany w zmodyfikowanej wersji, bliższej europejskiej tradycji intelektualnej, nigdy nie zyskał większej popularności poza kontynentem amerykańskim.
Punktem wyjścia kierunku był zauważany rozziew między prawem nauczanym na uniwersytetach a prawnymi i ideologicznymi konfliktami świadczącymi o głębokich podziałach wewnątrz społeczeństwa amerykańskiego, co skutkowało przeciwstawieniem się formalistycznym tendencjom w amerykańskiej jurysprudencji, konserwatywnym i liberalnym ujęciom w teorii prawa, w szczególności zaś krytyką liberalnej koncepcji rządów prawa oraz metodologii law and economics. Przedstawiciele CLS wyrażali przekonanie, że nie da się uprawiać zobiektywizowanej nauki, oddzielającej ściśle fakty od wartości i unikającej wartościowania; przejmując część argumentacji marksistowskiej, twierdzili, że „prawo jest polityką”, że każda teoria ma cel społeczny, a celem krytycznego analizowania prawa jest doprowadzenie do emancypacji grup dewaloryzowanych, takich jak kobiety czy mniejszości, w szczególności rasowe, których przedstawiciele znajdują się pod wpływem różnych nacisków politycznych, społecznych i ekonomicznych.
Critical Legal Studies czerpały inspiracje zarówno ze szkoły frankfurckiej, jak i z tradycji myśli socjologicznej (m.in. Maxa Webera), strukturalizmu i poststrukturalizmu, marksizmu i teorii postmarksistowkich, wykazywały też związek z postmodernizmem. Przynajmniej części jego przedstawicieli przypisywano zamiar dokonania „dekonstrukcji” tradycyjnych pojęć i konstrukcji prawnych. Oni sami zaś mówili o demistyfikacji licznych mitów przyjętych w teorii i w praktyce prawa.
Rozwój CLS wiąże się z pracami brazylijskiego prawnika i polityka, profesora Uniwersytetu Harvarda, a w latach 2007–2009 ministra w lewicowym rządzie Brazylii, Roberta Mangabeiry Ungera, autora takich m.in. książek, jak Knowledge and Politics (1975) oraz Law in Modern Society (1976). Wydana w 1983 r. praca Ruch studiów krytycznych nad prawem (wyd. pol. 2005) stanowi często przywoływaną prezentację umiarkowanych założeń kierunku. Zdaniem Ungera w państwie demokratycznym zachodzi, w związku z ubieganiem się o poparcie wyborców, szkodliwa wymiana władzy politycznej między siłami konserwatywnymi, za którymi stoi własność, i siłami socjalistyczno-dystrybutywnymi. W związku z tym wysunął on postulat stworzenia zdolnej do koordynowania życia społecznego i samoweryfikującej się struktury instytucjonalnej i realizacji wartości „wspólnoty”, tj. w prawie konstytucyjnym kierowania się pomocą wszystkim zdefaworyzowanym, a nie mechaniczną zasadą równości, a w prawie cywilnym bezstronnym narzucaniem aspektów wspólnotowych, a nie zasadą swobody kontraktowej. „Twórcza negacja” doprowadzi do stworzenia nowego, lepszego porządku społecznego, bez niesprawiedliwej hierarchii społecznej. Prawo, które o wiele częściej służy interesom elity własności i elity władzy, jest polityką. Dotyczy to nie tylko stanowienia prawa, ale także jego stosowania przez sądy. Rozpoznając sprawę, sąd bierze pod uwagę najróżniejsze argumenty ze sfery polityki, dotyczące moralności, sprawiedliwości rozdzielczej, efektywności ekonomicznej itd. Sędziowie nie są neutralni politycznie, a za maską półmistycznego obiektywnego porządku prawnego kryją polityczne aspekty swojej działalności. Materiał prawny (ustawy, orzecznictwo sądowe), który może zawierać wewnętrzne sprzeczności, nie przesądza w pełni o wyniku sporu prawnego, która to teza odpowiada stanowisku konsekwentnych realistów prawniczych.
Wśród ważniejszych przedstawicieli kierunku CLS są wymieniani, poza Ungerem, także: Duncan Kennedy, Mark Kelman, Mark Tushnet, Morton J. Horwitz i Karl E. Klare.
Do podstawowych zagadnień poruszanych w ramach Critical Legal Studies należą: problem fundamentalnych sprzeczności (fundamental contradictions), СКАЧАТЬ