Lizbona. Miasto, które przytula. Weronika Wawrzkowicz-Nasternak

Чтение книги онлайн.

      ‒ Przy okazji Cabo da Roca jedna bardzo istotna uwaga, ważna dla mnie także z osobistych powodów. Ufam, że czytelnicy potraktują ją serio. Odwiedzając to miejsce, pod żadnym pozorem nie wolno wychodzić za drewniane barierki, które oddzielają ludzi od skalistych skarp. Pokonanie ich nie jest specjalnie trudne, po prostu przekładasz przez nie nogi i jesteś bliżej Atlantyku. Tyle tylko, że taki ruch może się skończyć tragicznie. W tym miejscu doszło już do śmiertelnych wypadków, kiedy ludzie pośliznęli się na skale lub oberwał się pod nimi kawałek skarpy. Na Cabo da Roca zwykle potwornie wieje, łatwo o utratę równowagi i tragiczny finał. Patrzmy, podziwiajmy, ale nie lekceważmy sił natury.

      Wracając do Lizbony, warto zaplanować sobie jeszcze przystanek na lunch, na przykład przy szerokiej piaszczystej plaży Guincho. To jedna z naszych wspólnych ulubionych miejscówek, gdzie można zapatrzyć się na spalonych słońcem kitesurferów. Inny ciekawy postój na tej trasie to Usta Piekieł, czyli Boca do Inferno – imponująca, wyrzeźbiona przez ocean pieczara skalna, która przypomina paszczę morskiego potwora. Kiedy mocno wieje wiatr, wzburzone fale rozbijają się z hukiem o brzeg, a spomiędzy skał wyrzucane są na kilkanaście metrów opary białej mgły. Wrażenie jest… piekielne.

      Poznaj sąsiada

      Chodzę ulicami Lizbony na pamięć. Nie przywiązuję wagi do nazw, zapamiętuję kolory fasad, schodki, kafejki, wzory azulejos. To moje punkty odniesienia. Przyjaciele doskonale wiedzą, że przy podawaniu mi nowego adresu warto uruchomić nietypową nawigację. Wewnętrzny GPS zaczyna działać, kiedy słyszę: „Pamiętasz tę panią, która robi ręcznie zabawki? Skręcasz w prawo za jej sklepem, zbiegasz schodkami i jesteś”. I faktycznie, po takiej instrukcji trafiam tam, gdzie miałam się znaleźć. Zapamiętuję miejsca poprzez ludzi. Z radością odnajduję te same twarze na fotografiach z kolejnych lizbońskich wypraw. Są moją stałą w szybko zmieniającym się świecie. Czasem po latach dowiaduję się, jak mają na imię osoby, które znam z widzenia. Kiedyś poprosiłam Martę o dostarczenie zdjęcia pewnemu starszemu panu z Alfamy. Lata temu zrobiłam mu portret. Mieszkaliśmy niedaleko siebie, przez miesiąc widywałam go niemal codziennie. Przesiadywał na ławeczce przed małą rodzinną kafejką. To było idealne miejsce do sąsiedzkich pogaduszek i obserwowania codzienności. Wymienialiśmy jedynie pozdrowienia, poranne bom dia i popołudniowe boa tarde. On nie mówił po angielsku, ja po portugalsku, więc na tym kończyła się nasza komunikacja. Prawie przy każdym powrocie do Lizbony wpadałam na niego w pobliskim supermarkecie Pingo Doce. Obiecałam sobie, że w końcu wywołam i dostarczę zdjęcia, które mu zrobiłam. Kiedy okazało się, że Marta będzie przede mną w Lizbonie, poprosiłam, by została moim kurierem. Zapytała mnie, jak się nazywa człowiek ze zdjęcia i pod jakim adresem go znajdzie. Usłyszała szczerą odpowiedź: „Nie wiem”. Jej spojrzenie i krótki komentarz: „Aha” były wymowne.

      Klimat miasta tworzą jego mieszkańcy, o czym przypomina projekt Camilli Watson A Tribute. Na zdjęciu pan Carlos z dzielnicy Mouraria.

      Zabrała jednak oprawioną w ramkę fotografię i udowodniła, że przyjaciele potrafią poruszać się po nietypowych mapach. Dysponowała tylko nazwą ulicy, przy której mieszkałam, i obrazowym opisem okolicy. Nakazałam jej zejście schodkami do rodzinnej kafejki, której nazwy też nie pamiętałam. Musiała wystarczyć instrukcja: „To taka mała dziupla, będziesz ją mieć po prawej ręce”. Zasugerowałam, aby zajrzała do środka i pokazała zdjęcie komuś, kto akurat będzie za kontuarem. Byłam pewna, że człowiek ze zdjęcia zostanie namierzony.

      Dalszą część historii znam już z opowieści Marty. Trafiła do kafejki w mało sprzyjającym momencie, kiedy ta była akurat w trakcie remontu. We wnętrzu panował półmrok i, jak początkowo się wydawało, nie było nikogo. Gdy nieśmiało weszła do środka i powiedziała boa tarde, zza lady najpierw wychynęła jedna głowa, a chwilę później dwie kolejne. Surowy dystans złagodniał, kiedy po portugalsku wyjaśniła, jaki jest cel jej wizyty. Po pokazaniu fotografii na twarzach nieznajomych pojawił się szeroki uśmiech i nastąpiła chóralna identyfikacja: Senhor Zé! Sim, claro! Chwilę później w asyście czterech osób, bo w tym czasie dołączyła jeszcze jedna sąsiadka, została odprowadzona pod same drzwi pana Józka (tak na polski można przetłumaczyć imię Zé).

      – Był wyraźnie wzruszony i zaskoczony nieoczekiwanym prezentem – opowiadała mi później Marta. – Radość było czuć w konkretnym zachowaniu. Ten człowiek od razu mnie, obcą przecież osobę, zaprosił do siebie. Posadził na kanapie i pokazał albumy z czarno-białymi zdjęciami, które zbierał. Okazało się, że jest fanem fotografii ulicznej. Miałam wrażenie, że czas się zatrzymał, po domu krążył ten sam kot, którego uchwyciłaś razem z nim na zdjęciu – relacjonowała.

      Pan Józef rzekomo pamiętał wysoką meninę5, która zrobiła mu portret. Myślę, że to kurtuazja, ale lubię w to wierzyć.

      To historia tylko jednej fotografii, polecam stworzyć własną albo podążyć śladem zdjęć wkomponowanych w krajobraz Lizbony. Nie przeoczcie СКАЧАТЬ