Opieka logopedyczna nad mową dziecka. Małgorzata Kitlińska-Król

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ mogą zostać wykorzystane do konstruktywnej modernizacji systemu. Przechodząc do meritum – badali oceny poziomu jakości usług logopedycznych świadczonych w s.o.l. Wskazali także przyczyny różnic tej, jakości przy uwzględnieniu zwierzchnictwa Ministerstwa Zdrowia i Ministerstwa Edukacji Narodowej nad placówkami realizującymi zadania s.o.l. Badani wyrazili opinie nt. poziomów jakości s.o.l., ale także dookreślili zakres działań realizowanych w tym systemie. Zaprezentowano więc oceny respondentów dotyczące dostępności pomocy logopedycznej, wskazano na adresatów tej opieki oraz zanalizowano deklaracje respondentów, wskazujące na zakres podejmowanych przez nich działań logoterapeutycznych.

      Rozdział szósty opracowania zawiera wyniki badań własnych, charakteryzujące wpływ oczekiwań społecznych na modyfikacje s.o.l. Opisano w nim zjawiska, które w opiniach respondentów, wywołują zmiany w strukturze i organizacji opieki logopedycznej. Badani rodzice, nauczyciele i logopedzi wskazali pozytywne oraz negatywne aspekty życia społecznego występujące w woj. śląskim, które w przekonaniu respondentów, wywierają wpływ na funkcjonujący tu s.o.l. Wyliczyli swe oczekiwania względem nowoczesnego modelu opieki uwzględniając zarazem potencjalne możliwości, którymi dysponuje społeczność regionu.

      Rozdział siódmy składa się z dwóch części. Pierwsza zawiera wyniki analizy dokonanej w oparciu o opinie wyrażone przez badaną populację o współczesnym s.o.l. Stanowi bogate źródło informacji charakteryzujące pacjentów tego systemu. Ustalenia dotyczą między innymi przyczyn rozpoczęcia terapii logopedycznej, czasu jej trwania, osób i instytucji współpracujących w procesie terapeutycznym, zrealizowanych rodzajów działań oraz ich efektów dostrzeganych przez rodziców dzieci, na które s.o.l. oddziaływał. Tak więc, rodzice wyrażając opinie o s.o.l. dokonali oceny jego funkcjonowania przez pryzmat własnych dzieci, które były odbiorcami usług logopedycznych.

      W drugiej części rozdziału siódmego dokonałam opisu dwóch indywidualnych przypadków dzieci z deficytami mowy. Analizy pozwoliły na zarysowanie sieci osób i instytucji skupionych wokół problemu danego dziecka, a funkcjonujących w ramach systemu opieki logopedycznej na Górnym Śląsku. Tak zebrany materiał badawczy wskazał na dotychczasowe indywidualne – systemowe rozwiązania stosowane w s.o.l. w naszym regionie.

      Zaprezentowane wyniki badań pozwalają zająć stanowisko wobec sformułowanych w pracy problemów badawczych oraz wygenerować wnioski, co zostało zawarte w zakończeniu niniejszego opracowania. W zakończeniu podjęto również próbę nakreślenia szkicu systemu opieki logopedycznej, który mógłby stanowić alternatywne, czy uzupełniające rozwiązanie dla obecnie funkcjonującego.

      Rozdział 1

      Logopedia jako nauka i działalność społeczna

      1. Interdyscyplinarne podstawy logopedii

      Logopedia postrzegana, jako dyscyplina naukowa uprawiana teoretycznie i praktycznie, funkcjonuje w Polsce stosunkowo niedługo. Jej rozkwit nastąpił w latach sześćdziesiątych XX wieku, gdy za sprawą profesora Leona Kaczmarka, czołowego przedstawiciela tejże dyscypliny, zaczęło ukazywać się specjalistyczne pismo „Logopedia” (od 1960 roku). W roku 1963 w Lublinie powstało Polskie Towarzystwo Logopedyczne, którego celem było (i nadal jest) popularyzowanie wyników badań z zakresu patologii mowy. Również dzięki staraniom Leona Kaczmarka powołano przy Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie studium logopedyczne, z którego w 1972 r. wyszli pierwsi absolwenci z dyplomami.

      Obecnie logopedia zajmuje wśród innych nauk istotne, jednak trudne do jednoznacznego określenia miejsce. Trudność sprecyzowania jej lokalizacji na arenie dyscyplin naukowych wynika z kilku przesłanek, a to między innymi z:

      − wielości definicji samej dyscypliny,

      − niejednoznacznego wyznaczania jej przedmiotu i zakresu badawczego,

      − stosowania bogatej, wieloznacznej terminologii i metodologii badawczej, często zaczerpniętej z innych dziedzin nauki,

      − silnego związku, a tym samym wpływu, podstawowych dyscyplin naukowych, z których wywodzą się logopedzi.

      Do powstania logopedii przyczynili się zarówno lekarze, jak i pedagodzy, językoznawcy, a także fizycy, biolodzy i neurobiolodzy, neuropsychologowie, czy akustycy. Lista specjalistów jest bardzo bogata, a współcześnie stale uzupełniana o nowe profesje (na przykład informatyków, programistów, mikrobiologów), które w znaczący sposób przyczyniają się do jej skuteczności i efektywności oddziaływań.

      Logopedia, gr. „logos” – słowo, mowa; „paideia” – wychowanie; ang. logopedios, speech therapy, speech correction; franc. logopedie, orthophonie, niem. Logopädie, Rehabilitationspädagogik für Sprachgeschädigte, Logopedie.

      W zasadzie od początku istnienia logopedii trwa spór o jej przynależność i miejsce wśród innych nauk. W Europie i Polsce znane są zasadniczo trzy koncepcje teoretyczne logopedii i praktycznie wszystkie jej kierunki można ulokować w jednej z grup definicji traktujących logopedię, jako:

      1. naukę medyczną –

      Tak definiuje ją E. Fröschels2. W Polsce za tym poglądem opowiedział się T. Bardadin, który pisze, że „logopedia to dział medycyny zajmujący się badaniem prawidłowego rozwoju mowy i zapobieganiem powstawania jej wad i ich leczeniem”3.

      W tym ujęciu przedmiotem badań logopedii są zaburzenia mowy.

      2. naukę głównie pedagogiczną –

      Autorzy tej koncepcji stanowią najliczniejszą grupę. Zdaniem Ireny Styczek „Logopedia jest nauką o kształtowaniu prawidłowej mowy, usuwaniu wad mowy oraz nauczaniu w wypadku jej braku lub utraty”4. Swe zadania spełnia za pomocą metod pedagogicznych korzystając z osiągnięć językoznawstwa, fonetyki, foniatrii, psychologii i innych dziedzin. To zdaniem autorki decyduje, iż powinno się traktować logopedię, jako odrębną dyscyplinę pedagogiczną5. Podobne podejście prezentuje L. Edelsberger, M. Sovak6. Genowefa Demel logopedię definiuje, jako dział pedagogiki opierając swoje stwierdzenie na fakcie wypełniania swych funkcji za pomocą metod pedagogicznych. Podaje, że jest to nauka, która tłumaczy odstępstwa od normy, w rozwoju mowy, zajmuje się etiologią i patogenezą zaburzeń mowy, ich rozpoznawaniem (diagnostyka logopedyczna) i zapobieganiem (profilaktyka logopedyczna), a także usuwaniem wad i zaburzeń mowy (terapia logopedyczna)7.

      Część autorów takich jak M. Szymczak, W. Pisarek definiują logopedię, jako dział pedagogiki specjalnej8. Jako subdyscyplinę tejże pedagogiki specjalnej postrzegają logopedię A. Mieszkowa, E. Olszyńska, J. Surowaniec. I tak J. Surowaniec proponuje następującą definicję: „logopedia – samodzielna nauka pedagogiczna, to nauka o zaburzeniach mowy, sposobach zapobiegania ich powstawaniu i metodach postępowania korekcyjnego”9. W tak określonej nauce wymieniony autor wyróżnia następujące jej działy10:

      − logopedię wieku rozwojowego (w tym logopedię wieku dziecięcego, logopedię wieku przedszkolnego, logopedię wieku szkolnego),

      − logopedię wieku dojrzałego,

      − oligofrenologopedię,

      − СКАЧАТЬ