Меншікке қарсы қылмыстар үшін қылмыстық жауаптылық. Гүлзағира Атаханова

Чтение книги онлайн.

      Айта кететін жайт, қарастырылып отырылған 185 баптағы қылмыс құрамының заты болып өздігінен жүретін, моторлы механикалық көлік құралдары ғана танылады. Мотормен жабдықталмаған көлік құралдары (велосипед, ат көлігі) бұл қылмыс құрамының затына жатпайды. Сондай-ақ жол қозғалысы ережесіне сәйкес двигателінің жұмыс сыйымдылығының көлемі 50 км аспайтын, жылдамдығы сағатына 40 км аспайтын көліктер де механикалық көлік құралдары болып табылмайды (мотовелосипед).

      Қарастырылып жатқан қылмыстың объективті жағы екі өзара байланысты әрекеттерден құралады: көлік құралын немесе өзге де көлік құралдарын заңсыз иелену және оны айдау. Қылмысты аяқталған деп тану үшін айыптының көлік құралын заңсыз иеленуі жеткіліксіз, оның оны айдаған болуы қажет.

      Иеленіп алу – бұл көлік құралын иеленушінің немесе иеленушінің иелігінен әр түрлі тәсілдер арқылы ашық немесе жасырын, алдау арқылы, күш қолдану немесе қолданбай, итеріп әкету арқылы уақытша алу болып табылады. Айыптының көлік құралына қатысты ешқандай құқықтары жоқ болса (иелену, пайдалану), оның әрекеттері заңсыз деп танылады.

      Айыптының көлік құралына мініп оның тұрған жерінен (тұрақтан, азамат, кәсіпорын аумағынан, жағалаудан және т.б.) алшақтап кетуі оны айдау болып саналады. Бұл жағдайда айыптының жүрген ара қашықтығының мағынасы жоқ. Айдау қалай жүзеге асып отырғанының қылмыс құрамы үшін маңызы жоқ: қозғалтқышты пайдалану, итеру немесе тарту, есу арқылы және т.б.

      Әрекеттерді ҚК-тің 185 бабы бойынша саралау үшін мүлік тек уақытша алынғандығы анықталу керек. Тұлғаның көлік құралын пайдаланған немесе пайдалануға ниеті болған уақыт кесіндісі маңызды емес.

      Қарастырылып жатқан қылмыстың субъектісіне жасы 16 толған жауапқа қабілетті тұлғалар жатады, ал 185 баптың 2б, 3б, 4б бойынша 14 жасқа толған есі дұрыс адамдар танылады.

      Субъективті жағынан көлік құралын немесе өзге де көлік құралдарын айдап әкету тікелей қасақаналықпен сипатталады. Айыпты көлік құралын уақытша заңсыз алып отырғанын және оны заңсыз айдап жүргенін түсінеді және соны қалайды. Бұл жағдайда айыптының мақсаты бөтеннің мүлкін заңсыз айналымға түсу болып табылмайды.