У чым яго крыўда?. Гарэцкі Максім

Чтение книги онлайн.

      – А-ву-у-у! А-ву-у-у! – чуў ён сам сваё, а быццам нечае чужое, вельмі слабенькае супроць сабачага, выццё. І ізноў са смехам – праўда, не вялікім смехам – думаў: як бы рагаталі цяпер, убачыўшы яго, тыя людзі, што лічаць яго за такога заўсягды паважнага маладога чалавека.

      А месяц, які свяціў цяпер і там, над той вышэйшаю культураю, хаваўся гэтым часам яшчэ глыбей у свой туман.

      Каб болей не сядзець на холадзе няведама чаго, Лявон браў кій, усхопліваўся раптам на ўсе ногі і бег, не гледзячы, угрунь, як той ліхі казак на ворага ў атаку, з выстаўленым, як ражон, кіём, заместа пікі, і распусціўшы кажуховыя полы па волі ветру. Бег і пяяў на ўсю сілу:

      Слова «беларусы» крычаў ён што ёсць духу, дзіка, праразліва, быццам склікаючы другіх падобных неўрастэнікаў на страшэнны гвалт.

      І бег так, халяруючы, аж пакуль не выбіваўся з духу. Тады ўжо прыставаў, збаяўшыся, што можна прастудзіцца, бо аж да поту ўвагрэўся і ляціць з разяўленаю глоткаю.

      І ішоў паціху, з весялейшым сэрцам, але з маленькім сорамам. Як трошку вінаваты, без злосці пазіраў на хаты, а там гарэла ціхае сялянскае святло і гулялі святам людзі.

      III. І так быў не першы і не апошні звычайны калядны вечар даўнага рэжыму…

      Не гарыць, а цьмее…

      І так быў не першы і не апошні звычайны калядны вечар даўнага рэжыму, калі ўдзень можна працаваць, а як сцямнее – грэх, дзеля чаго бабы не прадуць, мужчыны не плятуць лапцей, а хлопцы і дзеўкі збіраюцца на вечарушкі.

      Бацька ляжаў наўзнак на печы, паклаўшы ў голавы старэнькі армячок. Матка сядзела ля яго на запечку, падпёршы схіленую набак ад маўклівасці і зробленае за век працы галаву праваю рукою, а локаць паставіўшы на далонь левае рукі, – адным словам, так, як сядзяць усе старэйшыя ці збедаваныя славянскія, а ў нашым краі нават і жыдоўскія, жанчыны.

      Лявон, вядома, сядзеў на зэдліку пры стале, узняўшы галаву троху вышэй, пад цямнявую малую лямпу (бо дарагоўля на карасін), і чытаў. Вочы бегалі па кнізе, а думкі ішлі сваім шляхам.

      У хаце ж былі толькі яны ўтраіх: бацькі і ён, бо ўсе няўчоныя маладзейшыя пабеглі гуляць.

      Бацька думаў сваё, Лявон сваё, а матка думала аб сыне: як бы гэта яго развесяліць?

      Калі ён, няўпрыцям сабе, цяжанька ўздыхнуў, яна прамовіла, асмеліўшыся перабіць яго чытанне:

      – Сыночак!..

      – Ну, што? – з ніяк няскрытай злосцю ў голасе перабіў пытанне сын.

      – Трэба ж ткі табе сядзець цалюткі дзень у хаце! – яна перамяніла рукі і прыхінулася прасцей да цёплай печы. – Прайдзіся ты на вечарушкі, пагуляй з людзьмі…

      – Што я там знайду? – адказаў сыночак, мімаволі натапырыўшыся, як той індык.

      – Ну што: вядома, што… усе гуляюць.

      – Ну так: вядома, што… – гэтак сказаў Лявон, а тое, СКАЧАТЬ