Zodyak Karşısında. Percy Greg

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ style="font-size:15px;">      Diğer beş form da aynı şekilde değişiyordu, sadece son hecenin sesli harfleri farklıydı. Sıfatlar da isimler gibi değişiyor, fakat karşılaştırmalı ya da üstünlük derecesi olmuyordu; birincisi, yoğun heceli “ca” ön eki ile ifade edilirken, ikincisi, ela öneki tarafından kullanıldığında (nadiren) Wellington’un Grace’i The Duke’ün mükemmellik olarak adlandırıldığı, empatik bir anlamı işaret ediyordu. Edatlar ve zarflar t veya d ile bitiyordu.

      İsmin her formunun, kural olarak, aynı kökün fiiliyle özel ilişkisi vardı: böylece dâc’ten, “grev”, dâcâ, “silah” veya “çekiç” ten türetiliyordu; dâca, “örs;” dâcoo, “darbe” veya “dayak” (alındığı gibi) ve dâke “dövülmüş bir şey”, her ikisi de dişiydi. Altıncı form, dâky, eril, bu durumda uygun bir anlam ifade etmez, istenmez ve kullanılmazdı. Bireysel harfler veya heceler, bir köke yeni ve hatta çelişkili anlamlar vermek için büyük ölçüde birlikte kullanılırdı. Böylece n, Latin’deki gibi “nüfuz etme”, “doğru hareket” veya basitçe “bir yerde kalma” ya da yine “kalıcılık” anlamına geliyordu. M, Latin ab veya ex gibi “hareketi” belirtiyordu. R, “belirsizliği” veya “eksikliği” ifade eder ve bir ifadeyi bir soruya veya göreceli bir zamiri sorgulamadan birine dönüştürmek için kullanılırdı. G, Yunan a veya anti gibi genellikle “muhalefet” veya “olumsuzlama” anlamına gelir; ca, yukarıda belirtildiği gibi yoğun ve örneğin, âfi’yi, “nefes almayı,” câfi’ye, “konuşmak” olarak dönüştürmek için kullanılırdı. Cr kendi başına bir nefret veya tiksinti kesişmesiydi; bileşimde sapma veya yıkımı gösteriyordu: böylece crâky “nefret” anlamına gelir; crâvi, “hayatın yıkımı” ya da “öldürmek” demek oluyordu. L çoğunlukla pasifliği gösteriyordu, ancak kelimedeki yerine göre farklı etkiye sahipti. Böylece mepi “hükmetmeyi”; mepil, “yönetilecek;” melpi, “kendini kontrol etmek”; lempi, “itaat etmek” anlamına geliyordu. Köklerin kendileri, ana ünlü veya ünsüzün bir modifikasyonu ile yani orijinali yakından ilişkili biriyle değiştirerek modifiye ediliyordu. Böylece avi, “var”; âvi, “ol”, bu ya da bu olmanın olumlu anlamında; afi, “canlı”; âfi, “nefes al” oluyordu. Z küçültme ekiydi; zin, “ile”, genellikle zn, “kombinasyon”, “birlik” olarak kısaltılıyordu. Dolayısıyla znaftau “bir araya getirilenler” veya “kardeşler” anlamına geliyordu.

      Bu konudan ayrılmadan önce bütünleyici aritmetik sisteminin temel olarak ondalık temel yerine on iki şerlik bir kullanımda bizden farklı olduğunu belirtmeliyim. Rakamlar, küçük karelere bölünmüş bir yüzeye yazılıyor ve bir şeklin değeri, çok fazla birim, desteler, on ikişerli düzine ve benzeri anlamına gelip gelmediği, yerleştirildiği kareye bağlı oluyordu. Bir çizginin merkezî karesi birimin yerini temsil ediyor ve üzerine çizilen bir çizgi ile işaretleniyordu. Böylece sol taraftaki dördüncü kareye yerleştirilirse I’ye yanıt veren bir rakam 1728’i temsil ediyordu. Sağdaki üçüncü sırada, her iki durumda da birim kareyi sayarak 1/144 vb. anlamına elde ediliyordu.

      Bir iki haftadan az bir süre içinde, dil hakkında genel bir fikir edindim ve anlattığım sözlü sesin ciddi sembollerini kolayca okuyabildim ve bir ayın sonunda (burada anlamı olmayan bir kelimeyi kullanmak için) özgürce olmasa bile akıcı bir biçimde konuşmaya başladım. Sadece bu kadar basit bir dilde, bu yeni dünyanın tüm araştırmalarının önündeki ölümcül bir engeli en kısa sürede aşmaktı tek kaygım ve ev sahibi ya da oğlu tarafından her günün büyük bir kısmında verilen gayretli ve sabırlı yardımlar, bu kadar hızlı bir ilerleme kaydetmemi sağlamıştı. Hatta bütün ailenin toplandığı kısa akşam toplantılarında bile, her iki cinsiyetin de aşırı sessizliğini fark edebiliyordum ve kendimi onlara karşı artık anlaşılabilir hâle getirdikten sonra onların ana dilleriyle konuşarak ne demek istediğimize dair fikirlerinin çok az olduğunu öğrenmek beni şaşırtmadı, konuşmak uğruna konuşmak ya da tartışacak, açıklayacak veya iletişim kuracak bir şey olmadıkça konuşmak gereksizdi. Yine, vazgeçilmez olmasa da yeni ve çok daha zor bir görevin, hâlâ hazır vaziyette beni beklediğini fark ettim. Bu gezegenin yerlilerinin iki yazım biçimi vardı. Anlattığım, basitçe konuşulan kelimelerin yapay olarak basitleştirilmiş görünür işaretlere mekanik bir tasviri; diğeri ise bir kalem vasıtasıyla elle yazılmış, hazırlanmış bir yüzey, tekstil veya metalik üzerine bazı kimyasal maddelerden oluşan ince bir yazım şekli. İkincisinin karakterleri, bizimki gibi tamamen keyfiydi; ancak kasılmalar ve kısaltmalar o kadar çoktu ki sadece alfabenin ustalığı, kullanılan kırk veya elli tek harf, okumayı öğrenmenin zor görevinin ilk aşamasında ilk adımdı. Dünya dışında hiçbir ülkede, Çin dışında, bu görev Mars’takinin yarısı kadar ağır değildi. Öte yandan, bir zaman sonra ustalaşınca çok daha üstün, en kısa ancak mükemmel okunaklı bir kısa yazım aracı kazanmış olacaktım. Buradaki her yerli konuşabildiği kadar hızlı da yazabilirdi ve yazılmış olan o şekilleri dünyadaki basılı olan yazılardan çok daha hızlı okuyabilirdi. Kopyalar ister fonografik isterse stenografik olsun, aşırı derecede hafiflik ve mükemmellikle çoğaltılabiliyordu. Orijinali, yukarıda belirttiğim gibi ipek veya altın varak üzerine herhangi bir biçimde yazıldığında, difra adı verilen kâğıttan daha pürüzsüz bir keten türünün tabakasına yerleştiriliyordu. Birincisi yoluyla gönderilen bir elektrik akımı, daha önce bazı kimyasal bileşimde demlenmiş olan yazıyı tam olarak ikincisinde yeniden üretiyordu; etki görünüşe göre elektriğin dokunulmamış metalden geçişine ve mürekkep tarafından mutlak olarak kesilmesine bağlıydı diyebilirim, böylece varağın üzerine derin bir biçimde kazınarak baskısı çıkmış oluyordu. Bu süreç neredeyse doğaçlama olarak tekrar edilebiliyordu ve varak üzerine herhangi bir zamanda bir sayfanın farklı kopyalarının çoğaltılması için düzeneğin tekrar hizmete hazırlanması yeni bir kopya almak kadar kolaydı. Bu şekilde elde edilen bir kitap, üretim tarzının rahatlığı açısından, genellikle dört ila sekiz inç genişlikte ve gereken herhangi bir uzunluktaki tek bir tabakadan oluşuyordu. Bu şekilde kopyalanması amaçlanan yazı her zaman anında ve çoğunlukla büyüteçler aracılığıyla okunabilir hâle geliyordu. Yaprağın her bir ucuna bir rulo tutturuluyor ve kullanılmadığı zaman, yaprak bu rulonun üzerine sarılması suretiyle toplanmış oluyordu. Okumak için gerektiğinde, her iki silindir de bir sehpaya sabitleniyor ve okuyucunun gözlerine sayfanın bir kerede yaklaşık dört inç uzunluğunda açılmasını sağlayan saat mekanizmasıyla yavaşça hareket ettiriliyordu. Hareket, okuyucunun zevkine göre yavaşlatılarak veya hızlandırılarak ve bir yaya dokunarak tamamen durdurulabiliyordu. Sadece yazı veya çizimler değil, kameranın basit bir uyarlaması sayesinde doğal nesneler de çoğaltmanın başka bir yoluydu. (Fotoğraflarımızdaki tek önemli fark, onlardaki bu sanatın hem ana hat hem de renk üretmesiydi, bu açıklamayı atlamak istemiyorum.)

      Kendi adıma onların ana diline hâkim olabilmek için pratik yaparken ev sahibim deneysel konuşmamızı her zaman olmasa da çoğunlukla dünya hakkındaki konular üzerine çekiyordu; ona Dünya’nın fiziksel özellikleri, jeoloji, coğrafya, bitki örtüsü, her türlü hayvan yaşamı, insan varlığı, yasalar, görgü, sosyal ve iç düzen hakkında iletebileceğim her şeyi öğretmeye çalışıyordum. Elli günün sonunda, ciddi bir yanlış anlama korkusu olmadan, bu henüz pek mümkün olmasa da sohbet edebileceğimizi fark ettiğimde halkının arasında düşmanca karşılanmamın nedenlerini ve koşullarını açıklamak için bir fırsat yakalamıştı.

      “Boyutunuz ve formunuz…” dedi. “Onları korkuttu ve şaşırttı. Bana söylediklerinizden, Dünya’da farklı kıyafet, dil ve görgü kurallarına sahip, birbirleri hakkında çok fazla bilgileri olmayan, çok sayıda ulus olduğunu anlıyorum. Bu gezegen artık tek bir ırk tarafından kullanılıyor, hepsi aynı dili konuşuyor, aynı gelenekleri kullanıyor ve birbirlerinden biçim ve boyut olarak СКАЧАТЬ