Танланган асарлар: Қиссалар. Чингиз Айтматов

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ Тянь-Шань танца майдони эмас, сенга жуда раҳмим келяпти, халқ ўртасида масхарабозлик қилма! – деди.

      Одамлар мени масхара қилишиб, машиналарига тарқала бошладилар. Шунда мен бутун станцияни бошимга кўтариб бақирдим:

      – Сизлар шофёр эмас, хотинчалишларсиз!

      Буни бекор қилган эканман, бошимга бало орттириб олдим.

      Ҳамма тўхтаб, бараварига менга қараб ёпирилиб кела бошлади:

      – Нима дединг, аблаҳ! Кўпчиликнинг ҳаёти билан ўйнашмоқчимисан!

      – Новатор! Мукофот олмоқчи! – деб шовқин солди Жонтой. Ғалағовур зўрайиб кетди, одамлар мени исканжага олиб, яшикларга қисиб қўйишди.

      – Масхара қиляпсанми ҳали!

      – Сол тумшуғига!

      – Мишиғингни артиб олсанг-чи!

      Дўппослаб, дабдала қилиб ташлашса керак, деб ўйлаб, ердаги ётган тахтани қўлимга олдим.

      – Қани, четроқ тур, йўл бер! – деб ҳуштак чалиб, кимдир ҳаммани итарибсуриб кела бошлади.

      Бу Алибек эди.

      – Жим! – деб бақирди у. – Сен, Илёс, тушунтириб гапир! Тезроқ сўзлай қол!

      – Э, нимани гапираман! – дедим мен нафасим бўғзимга тиқилиб. Чунки ҳали оғиз очишга улгурмасданоқ юлиб-тортқилашиб, тугмамдан биронтасини ҳам қолдиришмай узиб юборишганди. – Мен довонда бир машинани юки билан шатакка олиб, йўл тузатувчилар участкасигача обориб қўйганман. Бор гап шу.

      Йигитлар ишонмагандек жим бўлиб қолишди.

      – Хўш, торта олдингми? – деб сўради кимдир шубҳаланиб.

      – Ҳа, бутун Дўландан то участка ҳовлисигача тортиб бордим.

      – Ҳо, жуда зўру! – деди кимдир ажабланиб.

      – Ўзича валдираяпти-да! – деб эътироз билдирди иккинчи бири.

      – Фақат муттаҳамларгина валдирайди. Буни Жонтой ҳам кўрган. Ҳой, Жонтой, қаёқдасан? Айт! Қандай учрашганимиз эсингдами?..

      Аммо Жонтойнинг овози чиқмасди. У ер ёрилиб, ерга кириб кетгандек, ғойиб бўлди-қўйди. У аблаҳдан нафратланиб юрганим бежиз эмас эди. Ҳозир буни ўйлаб турадиган вақт эмасди. Одамлар баҳслашиб кетди. Мени қувватлаган одамлар ҳам бўлишди. Бироқ қандайдир бир шаккок чиқиб, бирданига уларни фикрларидан қайтарди-қўйди:

      – Бекорчи гап сотишнинг нима кераги бор! – дея тўнғиллай бошлади у. – Биров бир ишни бир марта қилса қилибди-да! Бундай ҳодисалар озми! Биз ёш бола эмасмиз. Трассамизда прицеплар улаб юриш ман этилган. Бунга ҳеч ким рухсат ҳам бермайди. Меҳнат хавфсизлиги инженерларига шундай деб кўр-чи, нима деркин: шунақаям бопласинки, додингни Худога айтгин. Сизларни деб жавобгарликка тортилишни хоҳламаса керак… Гапнинг ўғил боласи шу.

      – Э, қўйсанг-чи! – деб гапга аралашди бошқа биров. – Рухсат бермайди деганинг нимаси! Мана, Иван Степанович ўттизинчи йилларда полуторка машинада довонни биринчи бўлиб очган. Унга ҳам ҳеч ким рухсат бермаган эди. У ўз билгича қилганди бу ишни. Мана ўзи, ҳали ўлганича йўқ…

      – Ҳа, дарвоқе, шундай бўлган эди, – деб тасдиқлади Иван Степанович. – Аммо ҳозир шубҳаланиб турибман: ахир бу СКАЧАТЬ