Иқтисодиёт қандай тузилган. Ха-Джун Чанг

Чтение книги онлайн.

      Агар сиз бой туғилмаган бўлсангиз, пул олишнинг энг кенг тарқалган усули – бу ишлаш (шу жумладан ўзингиз учун ишлаш). Иқтисодиётнинг кўплаб соҳалари меҳнат билан боғлиқ. Бу масала бўйича турли нуқтаи назарлар мавжуд. Ишга индивидуал ишчи нуқтаи назаридан қараш мумкин. Сиз уни топасизми ва бунинг учун қанча пул оласиз, бу сизнинг қандай қобилиятларга эга эканлигингизга ва уларга талаб бор-йўқлигига боғлиқ. Футболчи Криштиану Роналду каби жуда камёб маҳоратга эга бўлсангиз, сизга жуда юқори маош тўлаш мумкин. Агар кимдир худди шу нарсани юз баравар тезроқ қила оладиган машинани ихтиро қилса, худди, Роналд Даҳлнинг "Чарли ва шоколад фабрикаси"12 фильмида Чарлининг отаси жаноб Бакет билан содир бўлганидек, сиз ўз ишингиздан (ва ҳатто абадий) маҳрум бўлишингиз мумкин13.

      Агар компаниянгиз, айтайлик, Хитойдаги арзон импорт туфайли пул йўқотишни бошласа, эҳтимол сиз пастроқ иш ҳақи ёки ёмонроқ иш шароитларини қабул қилишингиз керак бўлади. Ва шу зайлда давом этаверади. Шундай қилиб, бир киши нуқтаи назаридан иш нима эканлигини тушуниш учун биз кўникмалар, технологик инновациялар ва халқаро савдо ҳақида маълумотга эга бўлишимиз керак. Иш ҳақи ва иш шароитлари, меҳнат бозорининг чегаралари ва хусусиятларини ўзгартириш бўйича "сиёсий" қарорларга жуда ҳам боғлиқдир. Шарқий Европа давлатларининг Европа Иттифоқига қўшилиши Ғарбий Европа мамлакатлари ишчиларининг иш ҳақи ва хатти-ҳаракатларига катта тъсир кўрсатди, чунки тўсатдан меҳнат бозорига кўплаб янги ишчилар кириб келди. 19-аср охири ва 20-аср бошларида болалар меҳнатидан фойдаланишга қўйилган чекловлар тескари таъсир кўрсатди: меҳнат бозорида қисқариш юз берди, чунки бирданига потенциал ишчиларнинг аксарияти бозордан олиб қўйилди. Иш вақти, меҳнат шароитлари ва энг кам иш ҳақи тўғрисидаги низомлар кескин оқибатларга камроқ олиб келадиган "сиёсий" қарорларга мисолдир.